کبد بزرگترین ارگان بدن با وزن حدود ۱۵۰۰ گرم می باشد. لیگامانهای triangular راست و چپ هر طرف کبد را به دیافراگم متصل می کند. لیگامانهای coronary راست و چپ ادامه لیگامانهای triangular روی سطح قدامی کبد می باشند. لوب راست و چپ کبد توسط صفحه ای (plane) که Gall bladder fossa را بهIVC وصل می کند از هم جدا می شوند. لیگامان falciform از جمله لیگامانهای مهم کبد است. کبد دارای ۸ سگمان است. کبد Double blood supply دارد، یعنی از دو منبع خون گیری دارد. جهت ارتباط با بهترین دکترهای شیراز با شماره های درج شده تماس بگیرید.
۲۵٪ از خون کبد از طریق شریان هپاتیک ( از تنه سلیاک ) تامین می شود و ۷۵٪ خون کبد از ورید پورت است. سه ورید بزرگ کبدی، خون کبد را به درون ورید وناکاوای تحتانی تخلیه می کنند. البته دو ورید مدیال و لترال در اکثر موارد یک تنه وریدی مشترک ایجاد و به کار تحتانی میریزند. به بیان دیگر در پشت کبد دو ورید بزرگ به ورید اجوف تحتانی (inferior Vena Cava) می ریزند.
عفونت کبد
دلایل مختلفی برای عفونت های کبدی وجود دارد که در اینجا به تعدادی از آن ها اشاره می کنیم:
الف ) آبسه های کبدی
منفرد یا متعدد هستند. در لوب راست شایعتر است. شایعترین ارگانیسم ها، گرم منفی می باشد. علائم کلاسیک آبسه کبدی؛ درد در فوقانی و راست کبد، تب و زردی می باشد. در آزمایشات این بیماران لکوسیتوز، ESR بالا وALP بالا دارند. درمان اولیه شامل تجویز آنتی بیوتیک وریدی و آسپیراسیون سوزنی از طریق پوست با هدایت تصویربرداری (سونوگرافی یا CT SCAN) است که تا ۹۰٪ پاسخ درمانی دیده می شود. اگر به آسپیراسیون و آنتی بیوتیک پاسخ درمانی مناسب ندهند، درناژ جراحی باز یا لاپاراسکوپی باید انجام شود.
ب) آبسه آمیبی (Amebic Abscess)
سایز متفاوت دارند. منفرد یا متعدد هستند. شایعترین آبسه کبد در کشورهایی با بهداشت ضعیف می باشد. (در کشورهای توسعه یافته، شایعترین آبسه، پیوژنیک می باشد.) شایعترین محل این نوع آبسه، در قسمت بالایی و قدامي لوب راست، نزدیک دیافراگم می باشد. این آبسه ها یک قسمت مرکزی نکروتیک دارند که حاوی چرک قرمز – قهوه ای مثل سس شکلاتی هستند.
نکته کلیدی در این بیماران سابقه مسافرت اخیر به مناطق با بهداشت ضعیف می باشد. در کنار شرح حال سفر به مناطق آندمیک؛ تب، درد فوقانی بالایی شکم و هپاتومگالی این تشخیص را مطرح می سازد. درمان انتخابی شامل مترونیدازول mg tid 750 برای ۱۰-۷ روز است. در ۹۵٪ موارد مترونیدازول به تنهایی مؤثر است. پیگیری درمان بیماران با سونو یا CT است. ندرتا در موارد خاص اندیکاسیون آسپیراسیون آبسه وجود دارد .
- large abscess
- عدم پاسخ به درمان طبی
- سوار شدن عفونت میکروبی
- appear to be superinfected
- آبسه لوب چپ ( ممکن است به پریکارد پاره شود.)
ج) بیماری هیداتید
عفونت مرحله لاروی یا کیستی انگل در بدن انسان سبب این بیماری می شود. چرخه زندگی این انگل به این صورت است که، از لاشه حیوانات اهلی، سگ ها تغذیه می کنند و از طرق مدفوع سگ تخم انگل آزاد شده و انسان با خوردن سبزی و میوه آلوده به تخم انگل مبتلا می شود.
متاسفانه در ایران بیشتر دام ها به این انگل مبتلا هستند، با وجود سگ های ولگرد فراوان و همین طور روش های سنتی کشت سبزی و میوه (شامل انواع مختلف سبزی، هویج، خیار، گوجه، توت فرنگی) که در آن محصول مستقیم با خاک و زمین آلوده به مدفوع سگ در ارتباط است و همین طور عدم رعایت بهداشت و عدم شست و شوی مناسب میوه و سبزی با محلول هایی که سبب کنده شدن تخم انگل از میوه و سبزی شوند، این بیماری بسیار گسترده و شایع دیده می شود.
نکات مهمی که باید بدانید:
توجه کنید که شست و شوی میوه و سبزیجات با آب اصلا کافی نیست و تخم های این انگل با آب خالی جدا نمی شوند و حتما باید از محلول هایی که جهت شست و شوی میوه و سبزی وجود دارد استفاده نمود. تظاهر کیست در کبد در لوب راست شایعتر است.
روش های آزمایشگاهی با بررسی خون محیطی در تشخیص این بیماری به کار می رود. به طور مثال ELISA (CCIET) در 85% موارد مثبت است. سونوگرافی شکم و CT در تشخیص کیست هیدانید بسیار حساس هستند. درمان، شامل رزکسیون جراحی کیست است.
آبسه کبد چگونه اتفاق می افتد؟
آبسه کبد غالباً به دلیل عفونت از میکروب هایی مانند باکتری ، انگلی یا قارچ رخ می دهد. نوع میکروب تعیین می کند که شما چه نوع آبسه کبدی داشته باشید:
• باکتری ها باعث آبسه کبدی پیوژنیک می شوند.
• انگل ها باعث آبسه کبد آمیب می شوند.
• قارچ ها باعث آبسه کبدی قارچی می شوند.
این عفونت ممکن است از طریق دیگری نیز رخ دهد از جمله :
• از دیگر ساختارهای شکم ، مانند کیسه صفرا ، مجاری صفراوی ، روده یا آپاندیس ، به کبد گسترش می یابد.
• از مناطق دورتر بدن در جریان خون به کبد می رسد.
• بعد از جراحی یا آسیب کبد اتفاق افتاده است.
درمان آبسه کبد
درمان به نوع آبسه کبدی بستگی دارد. نوع درمانی که دارید بستگی به علت ایجاد آبسه دارد. همچنین به تعداد آبسه و بزرگ بودن آن بستگی دارد. برای فهمیدن این موضوع ، پزشک شما ممکن است یک سوزن از طریق پوست شما در آبسه قرار دهد. یک نمونه از چرک برداشته و بررسی می شود. آزمایش خون و کشت خون برای عفونت انجام می شود. در بسیاری از موارد ، درمان از بیمارستان آغاز می شود و در خانه ادامه می یابد. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
مصرف داروها مانند آنتی بیوتیک ها: این موارد ممکن است توسط یک IV (داخل وریدی) قرار داده شود که در رگ بازو یا دست شما قرار دارد. یا ممکن است آنها را از طریق خوراکی بگیرید. ممکن است به مدت چند هفته یا بیشتر به داروها نیاز داشته باشید.
تخلیه چرک از آبسه: پزشک ممکن است این کار را با استفاده از سوزن یا لوله (کاتتر) داخل پوست شما انجام دهد. در موارد شدید ، پزشک ممکن است از طریق پوست شما برشی ایجاد کند تا به کبد شما برسد.
انجام آزمایشات تصویربرداری: در بسیاری از موارد ، پزشک شما آزمایش های پیگیری کبد را پس از درمان تجویز می کند. این کار اغلب با سونوگرافی ، سی تی اسکن یا MRI انجام می شود.
عوارض احتمالی آبسه کبد
این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
– ترکیدن آبسه
– گسترش عفونت در قسمت های دیگر بدن مانند شکم ، ریه ها ، قلب ، مغز و چشم ها
– مرگ
چه موقع با پزشک خود تماس بگیرید
در صورت داشتن هر یک از این موارد ، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
علائمی مانند تب یا درد که با درمان بهتر نمی شوند یا بدتر می شوند.
پوست یا چشم های مایل به زرد (زردی)
علائم جدیدی مانند مشکل تنفس
