تاریخچه آتش نشانی از کجا شروع شد؟

تاریخچه آتش نشانی در جهان و ایران

 شهر تبریز اولین شهر کشور بود که به تجهیزات آتش نشانی؛ لباس آتش نشانی و سازمان آتش‌نشانی مجهز شد. حدوداً 150 سال پیش روسها در این شهر اولین سازمان آتش نشانی ایران را تاسیس کردند و اولین ایستگاه آتش نشانی در تهران در سال 1303 شمسی توسط یک ژنرال روسی به نام حسنی تأسیس شد. امروزه در تمامی کشورهای بزرگ جهان تجهیزات ایمنی و آتش نشانی برای مقابله با آتش و آتش سوزی وجود دارد.

پس از آتش سوزی سال 1666 میلادی در نانوایی سلطنتی انگلستان و کمبود سرمایه و دارایی تعداد زیادی از افراد و بدهکاران بدلیل بدهی راهی زندان شدند. بزرگان جهت جلوگیری از چنین حوادث و خسارتهای ناشی از آن به فکر راه چاره شدند و بیمه آتش سوزی تنها راه چاره ای بود که به آن رسیدند. بیمه آتش سوزی بعد از بیمه باربری جزء قدیمی ترین بیمه ها محسوب میشد. سابقه آغازین این بیمه به قرن 8 در کشور بلژیک میرسد. در قرن 11 در اروپا اتحادیه ای شکل گرفت که جبران قسمتی از خسارتهای آتش سوزی را برعهده داشت، این اتحادیه به نام گیلدها نامگذاری شد.

تأسیس آتش سوزی برای نخستین بار در سوم دسامبر 1591 در شهر هامبورگ اتفاق افتاد و موسسه صندوق آتش سوزی نامیده شد. یکسال پس از آتش سوزی بزرگ لندن یعنی در سال 1667 میلادی تأسیس موسسه های بیمه و موسسات دیگر افزایش یافت. بطور کلی در انگلستان بین سالهای 1667 تا پایان قرن 17، چهار موسسه بزرگ بیمه تأسیس شد.

تأسیس واحد آتش نشانی توسط بیمه:

گاهی افراد با ایجاد آتش سوزی های عمدی، شرکتهای بیمه را فریب میدادند و با گرفتن مبالغی تحت عنوان خسارات، از آنها سوء استفاده میکردند. دلیل ورشکستگی بیمه های اولیه نیز همین امر بود و سبب شد:
1- تعدادی از شرکت های بیمه با یکدیگر هماهنگ شوند و  اتحادیه های آتش سوزی را تشکیل دهند.
2- قدم هایی جهت تشکیل واحدهای آتش نشانی توسط شرکت های بیمه برداشته شود.
یکی از پیشگامان تأسیس واحد آتش نشانی توسط شرکتهای بیمه، صندوق آتش سوزی شهر هامبورگ محسوب می شود. که در سال 1728 اداره تأسیسات آتشنشانی به این شرکت بیمه ملحق شد.
بعد از حریق بزرگ شهر لندن در انگلیس و حریق هایی که خطر ورشکستگی شرکتهای بیمه را بدنبال داشت، شرکتهای بیمه به روش های گوناگون از جمله: طراحی و ساخت ، استخدام افراد آتش نشان و تحقیق در خصوص عوامل موثر بر ایجاد حریق برای جلوگیری و اطفاء حریق شروع به فعالیت کردند.
در این سالها هر کدام از شرکت های بیمه برای واحد آتش نشانی خود از یک علامت فلزی مخصوص که نشان دهنده ی آتش بود استفاده میکردند. بیمه گذار این علامت را بر روی ساختمان بیمه شده نصب میکرد، در هنگام آتش سوزی فقط آن واحد آتش نشانی وارد عمل میشد و شروع به میکرد که علامت مذکور بر روی ساختمان مربوط به آن شرکت بیمه بود. بنابراین این روش به هیچ وجه کارایی نداشت و معقول نبود. همچنین گاهی آتش سوزی با گسترش و وسعت یافتن منافع تمامی شرکت ها را به خطر می انداخت. از این رو شرکت های بیمه با یکدیگر متحد شده و یک سازمان واحد آتش نشانی توسط بیمه تشکیل شد.

تاریخچه آتش نشانی در ایران

شهر تبریز اولین شهر کشور بود که به تجهیزات و مجهز شد. حدوداً 150 سال پیش روسها در این شهر اولین سازمان آتش نشانی ایران را تاسیس کردند و اولین ایستگاه آتش نشانی در تهران در سال 1303 شمسی توسط یک ژنرال روسی به نام حسنی تأسیس شد.
با توجه به ضرورت حفظ چاه‌های نفت مسجد سلیمان و پالایشگاه آبادان، دومین و سومین واحد آتش‌نشانی کشور ‌توسط انگلستان در خوزستان تاسیس شد.
سازمان های آتش نشانی زیر مجموعه شهرداری ها به شمار میرود. زیرا فلسفه وجودی آتش نشانی کشور توسط بندهای ۱۴ و ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری تعریف شده است.

آتش سوزی و حریق در ایران باستان و قدیم:

تاریخ ثابت کرده آتش سوزی باعث نابودی تعدادی از شهرها شده است که در زیر به نمونه ای از این آتش سوزی ها اشاره می شود.
1- آتش سوزی شهری در 67 کیلومتری جنوب زابل در استان سیستان و بلوچستان که به شهر سوخته معروف است. با توجه به اثرات سوختگی شدید همه اجزاء ساختمان ها و پیدایش اسکلت انسانی این شهر، نشان آن است که این آتش بطور ناگهانی رخ داده و وحشتناک بوده است.
2- شهر شوش که در حدود سه هزار سال قبل از میلاد توسط پادشاه آشور به آتش کشیده شد.
3- تخت جمشید که توسط اسکندر مقدونی به آتش کشیده شد و یکی از معروف ترین حریق های تاریخ باستان کشور است.
4- آتش سوزی های خانمان سوز ساری

تأسیس شعبه اطفائیه

اداره احتسابیه در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار وجود داشت که کار نظمیه، بلدیه و عدلیه (شهربانی، شهرداری و دادگستری) را انجام میداد. در هنگام وقوع حریق پلیس های این اداره در مبارزه با آتش و اطفای حریق دخالت میکردند. با شروع سلطنت پهلوی اول و توسعه شهرها و افزایش آتش سوزی ها، پی اداره آتش نشانی جهت مقابله با آتش سوزی ها ریخته شد و به عنوان شعبه اطفائیه نامگذاری شد.

شرح وظایف آتش نشانان:

• آوار برداری
  •    امداد و نجات تصادفات جاده ای
  •    نجات افراد محبوس شده در آسانسور و نجات محبوسین در خانه و …
  •    امداد و نجات در ارتفاعات و کوهستانها
  •    امداد و نجات در چاه
  •    آموزش ایمنی همگانی
  •    بررسی علل وقوع حریق و حوادث
  •    گواهی ایمنی جهت صدور مجوز
  •    و ….

نتیجه گیری:

با توجه به مطالبی که در این مقاله بیان شد، در طول تاریخ در حال توسعه بوده و سیر صعودی داشته است، ولی امکانات سازمان آتش نشانی برای ساختمان های 11 طبقه می باشد که باید این امکانات افزایش یابد و در برنامه ریزی شهری به نوسازی خودروها و توجه ویژه ای شود. همچنین وجود هلی کوپتر در مراکز سازمان آتش نشانی، یکی از موارد ضروری برای حوادث حریق در ساختمان های بلند است. مواردی که میتواند در افزایش سازمان های آتش نشانی تأثیرگذار باشد شامل: جذب نیروهای جوان و تحصیل کرده ، لحاظ کردن بودجه جداگانه در تشکیلات دولت ، تکمیل تخصصهای مورد نیاز آتش نشانی ها و … می شود.

اولین ایستگاه آتش نشانی ایران در کدام شهر ساخته و تاسیس شد؟

نخستین شهر کشور که به تجهیزات و سازمان آتش‌نشانی مجهز شد، شهر تبریز بود. در حدود یکصد و پنجاه سال پیش، روس ها در این شهر نخستین سازمان آتش نشانی ایران را تاسیس نمودند که برج آتش‌نشانی تبریز از یادگارهای آن دوران است.

دومین و سومین واحدهای آتش نشانی رسمی در جنوب کشور و در شهرهای مسجد سلیمان و آبادان برای حفظ تاسیسات ایجاد شده در پالایشگاه آن شهرها تاسیس شد.

سپس با توجه به ایجاد زیر ساخت های اقتصادی در اقصی نقاط کشور، ایجاد واحدهای اطفایی در مناطق مختلف کشور آغاز گردید که می‌توان به احداث واحدهای آتش نشانی (اطفائیه) در بلدیه آن روز نام برد که در قطب های اقتصادی و صنعتی کشور ایجاد شده و به طور مثال احداث پایگاه‌هایی در تهران 1303، قزوین 1303، اهواز 1304، بندر انزلی 1305، شهر رشت 1305، مشهد مقدس 1312، شهر زنجان 1327، شهر اصفهان 1328 و شهر شیراز 1329 نام برد.

در تهران نیز اولین‌بار، یک ژنرال روس در محل سه‌راه امین‌حضور، اقدام به تاسیس اولین ایستگاه آتش‌نشانی نمود و بعدها با گسترش همین واحد و انتقال آن به چهارراه حسن‌آباد، واحد اطفائیه بلدیه تاسیس گردید.

به تدریج با افزایش نیازهای شهر تهران این واحد به دو ایستگاه تهران و شمیرانات توسعه پیدا کرد. در سال 1326 این ایستگاه‌ها به پنج ایستگاه افزایش یافت و امروزه تعداد ایستگاه‌های حریق تهران در حال رسیدن به 125 مورد است.