مهاجرت پزشکان از ایران؛ ۳۰ درصد بیشتر از آمار ورودی پزشکان جدید
امروز روز پزشک است. دولتمردان به جای تبریک کلامی به جامعه پزشکی در روز پزشک نیاز است چه امکاناتی را برای آن‌ها ایجاد کنند تا پزشکان بتواند کادر درمان موثر تری برای جامعه باشند. در ادامه به پاسخ این سوال می‌پردازیم.
برای اینکه پزشکان و کادر درمان بتوانند به طور مؤثرتری به جامعه خدمت کنند، دولتمردان می‌توانند به جای تبریک کلامی، اقداماتی را انجام دهند که شامل موارد زیر است:
بهبود شرایط کاری و حقوق: افزایش حقوق و مزایا، کاهش فشار کاری، و ایجاد محیط‌های کاری سالم‌تر و ایمن‌تر می‌تواند از استرس و فرسودگی شغلی پزشکان بکاهد و کارایی آن‌ها را افزایش دهد.
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های بهداشتی: بهبود زیرساخت‌های بیمارستانی و مراکز درمانی، افزایش تجهیزات پزشکی پیشرفته، و ارتقاء سیستم‌های فناوری اطلاعات در حوزه بهداشت می‌تواند کیفیت خدمات ارائه‌شده توسط پزشکان را افزایش دهد.
آموزش و پژوهش: حمایت از برنامه‌های آموزشی و پژوهشی برای پزشکان، از جمله فراهم کردن دسترسی به دوره‌های آموزشی پیشرفته، کارگاه‌ها، و فرصت‌های پژوهشی، می‌تواند سطح دانش و مهارت پزشکان را بالا ببرد.
حمایت روانی و اجتماعی: ارائه خدمات مشاوره و حمایت روانی به پزشکان برای مقابله با استرس‌های شغلی و همچنین ایجاد سیستم‌های حمایتی اجتماعی می‌تواند سلامت روانی کادر درمان را بهبود بخشد.
توجه به رفاه خانوادگی: فراهم کردن تسهیلاتی مانند مرخصی‌های مناسب، بیمه‌های اجتماعی، و امکانات رفاهی برای خانواده‌های پزشکان می‌تواند به بهبود شرایط زندگی آن‌ها و در نتیجه افزایش تمرکز و کارایی شغلی آن‌ها کمک کند.
تسهیل دسترسی به منابع دارویی و درمانی: اطمینان از تأمین به‌موقع و کافی دارو‌ها و ملزومات پزشکی می‌تواند به پزشکان کمک کند تا درمان‌های مؤثرتری برای بیماران خود ارائه دهند.
اجرای این اقدامات می‌تواند به بهبود شرایط کاری و افزایش انگیزه پزشکان کمک کند و در نهایت به ارتقاء سطح سلامت جامعه منجر شود.
در ادامه نگاهی به مشکلات و فضای کار در پزشکان و رزیدنت‌ها در کشور خواهیم داشت.
برخلاف تصور افکار عمومی، بخش زیادی از اعضای جامعه پزشکی درآمد چندان بالایی ندارند، عنوان کرد: در کشور ما حدود ۱۵۰ هزار پزشک و حدود ۳۵۰ هزار عضو جامعه پزشکی اعم از پزشک، داروساز، دندانپزشک، پیراپزشک، فیزیوتراپ، ماما و … فعالیت می‌کنند.
از حدود ۱۵۰ هزار فارغ التحصیل رشته پزشکی که در جامعه ما وجود دارند، حدود ۲۰ هزار نفر در مشاغلی غیر از پزشکی مشغول فعالیت هستند، یعنی عملا بیش از ۱۳ درصد کسانی که در جامعه ما پزشکی خوانده اند، به دلیل این که دولت آن‌ها را استخدام نمی‌کند، در رشته خودشان مشغول به کار نیستند.
لزوم به‌کارگیری ۲۰ هزار پزشکی که در حرفه‌های دیگر مشغول فعالیت هستند به حتم مهم است. اگر ما از این افراد در حیطه بهداشت و درمان استفاده می‌کردیم، قطعا بخش عمده‌ای از معضل کمبود پزشک در مناطق محروم ایران برطرف می‌شد.
بیش از ۱۱ هزار دستیار تخصصی پزشکی (رزیدنت) در ایران است که حقوق حداقل بگیر دارند. پرداخت این حقوق اندک به رزیدنت‌ها در شرایطی رخ می‌دهد که آن‌ها به هیچ وجه فرصت نمی‌کنند که به شغل دوم بپردازند و باید با همین حقوق کم، زندگی خود یا خانواده شان را اداره کنند.
به جز رزیدنت‌ها و پزشکانی که در مشاغل دیگری مشغول به کار هستند، بخش زیادی از پزشکان عمومی، پزشکان فاقد مطب، پزشکان حاضر در مناطق محروم و گروه‌های خاص نسخه نویس، به هیچ وجه از درآمد مطلوبی برخوردار نیستند. مجموعا می‌توان گفت تقریبا حدود یک سوم جامعه پزشکی افرادی هستند که جزو حداقل بگیر‌های جامعه محسوب می‌شوند.
تنها حدود یک چهارم پزشکان مطب دارند و امکان فرار مالیاتی خارج از مطب نیز بسیار دشوار است. آمار‌های سازمان نظام پزشکی نشان می‌دهد که تنها حدود ۲۸ هزار پزشک متخصص و ۳۲ هزار پزشک عمومی دارای پروانه مطب هستند که البته بیش از یک سوم آن‌ها اقدام به تاسیس مطب نکرده اند یا مطب هایشان تعطیل شده است، بنابراین می‌توان گفت حداکثر ۴۰ هزار نفر یعنی حدود یک چهارم پزشکان، افرادی هستند که مطب شخصی دارند.
هرچند درباره مهاجرت پزشکان از ایران آماری رسمی در دست نیست، اما گزارش برخی رسانه‌ها از افزایش پرشتاب روند مهاجرت پزشکان از ایران حکایت دارد.
طبق آمار اعلام شده، سال ۱۴۰۱، ۶،۵۰۰ پزشک، شامل ۲،۳۰۰ پزشک متخصص به خارج از کشور مهاجرت کردند. این رقم ۳۰ درصد بیشتر از متوسط ورودی پزشک در ایران است.
گفتنی است، بین سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۱ هر سال به طور متوسط ۴،۹۸۲ پزشک به اعضای گروه پزشکی این سازمان اضافه شده‌اند. به عبارتی متوسط ورودی پزشک به بازار کار کمتر از ۵ هزار پزشک در سال است.