قهرمانان حاضر، سینما غایب – سی وی نت

به گزارش سی وی نت صبح نو در گزارشی به بررسی فرصت های سینمای ایران برای بازتاب عملکرد محور مقاومت پرداخته و نوشته است: با گذشت سال ها از حضور محوری ایران در جبهه های مقاومت منطقه به ویژه در سوریه عراق و لبنان هنوز سینمای ایران نتوانسته است به طور شایسته ای به بازتاب این تحولات مهم بپردازد. درحالی که محور مقاومت به واسطه جانفشانی ها و ایثار قهرمانانی همچون شهدای مدافع حرم بستری غنی و بی نظیر برای خلق آثار دراماتیک و حماسی است؛ اما این ظرفیت ها در سینمای ایران نادیده گرفته شده است. این امر پرسش هایی جدی در مورد نقش سینما در بازتاب وقایع روز و پیوند آن با دغدغه های جامعه مطرح می کند. سینمای ایران به عنوان یکی از ابزارهای مهم فرهنگی نقشی اساسی در بازتاب تحولات و مسائل روز کشور و منطقه دارد. با توجه به تحولات سال های اخیر در خاورمیانه و به ویژه نقش ایران در محور مقاومت انتظار می رفت که سینمای ایران نیز همراه با این وقایع آثار سینمایی چشمگیری تولید کند. بااین حال به رغم تمام ظرفیت های موجود سینمای ایران در سال های اخیر نتوانسته است به شکل مناسبی به موضوعات مرتبط با محور مقاومت و تقابل استراتژیک با رژیم اسرائیل بپردازد. این عدم توجه از دلایل مختلفی ناشی می شود که در ادامه به تفصیل به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.
 ذات آیینه وار سینما
سینما به طور طبیعی باید بازتاب دهنده وقایع و تحولات جامعه باشد. همان طور که بسیاری از فیلم سازان بزرگ جهانی از جمله سینماگران هالیوود از جنگ ها و تنش های سیاسی به عنوان منبع الهام برای ساخت فیلم های پرفروش و تأثیرگذار استفاده کرده اند انتظار می رود سینمای ایران نیز از تحولات و واقعیت های منطقه ای نظیر نبردهای محور مقاومت جنگ با گروه های تروریستی و مبارزات علیه رژیم اسرائیل بهره برداری کند. این مسائل به ویژه در سال های اخیر با افزایش درگیری های منطقه ای بسترهای مناسبی برای خلق آثار دراماتیک حماسی و جاسوسی فراهم کرده اند. بااین حال چنین رویکردی در سینمای ایران به شکل گسترده ای مشاهده نمی شود.
 
نقش محوری ایران در محور مقاومت و غفلت سینمای ایران
ایران در سال های اخیر نقش فعالی در حمایت از گروه های محور مقاومت از جمله حزب الله لبنان حماس در فلسطین و… در مقابله با گروه های تروریستی داشته است. این حمایت ها در سطوح مختلف صورت گرفته و به نوعی ایران را به بازیگر اصلی مقاومت در منطقه تبدیل کرده است. همچنین ایران با استفاده از قدرت نظامی و نیروی انسانی خود در نبردهایی مانند جنگ سوریه و عراق حضور داشته و شهدای مدافع حرم تبدیل به نماد ایثار و فداکاری در راه مبارزه با تروریسم و حفظ امنیت منطقه شده اند؛ اما این فداکاری ها و نقش بی بدیل ایران در محور مقاومت کمتر در آثار سینمایی بازتاب یافته است.
سینما به عنوان ابزاری فرهنگی می تواند تأثیرات بسیاری بر ذهن و روان جامعه داشته باشد. به ویژه در دنیای امروز که سینما و رسانه نقش محوری در شکل دهی به افکار عمومی دارند تولید فیلم هایی که مقاومت مردم منطقه در برابر تروریسم و تجاوزات اسرائیل را به تصویر می کشد اهمیت فراوانی دارد. بااین حال یکی از مشکلات اساسی در سینمای ایران عدم توجه به این ظرفیت های عظیم است. برخی از فیلم های ساخته شده در این حوزه نظیر «به وقت شام» به مسائل نبرد با داعش پرداخته اند یا آثاری مثل «روز صفر» به مبارزه با تروریسم معاصر اختصاص یافته اند؛ اما بسیاری از این آثار نتوانسته اند عمق و واقعیت های موجود در محور مقاومت را به خوبی منعکس کنند.
 
فضای مستعد برای تولید آثار سینمایی با محوریت محور مقاومت
محور مقاومت علاوه بر جنبه های نظامی و استراتژیک از ظرفیت های فرهنگی و داستانی بسیاری برخوردار است. داستان هایی که از زندگی شهدای مدافع حرم فرماندهان بزرگ مقاومت و حتی نبردهای اطلاعاتی علیه دشمنان منطقه ای نشأت می گیرند به راحتی می توانند دستمایه فیلم های حماسی و مهیج باشند. به ویژه در زمینه تریلرهای جاسوسی و امنیتی فضای مناسبی برای تولید آثاری در سینمای ایران وجود دارد. داستان های مربوط به عملیات های اطلاعاتی ایران و متحدانش علیه رژیم اسرائیل به ویژه در عرصه های امنیتی و خرابکاری زمینه های جذابی برای ساخت فیلم هایی در سبک جاسوسی و تریلر فراهم کرده است.
در سینمای جهان تریلرهای جاسوسی همواره با استقبال گسترده ای روبه رو شده اند. فیلم هایی مانند «جیمز باند» یا «مأموریت غیرممکن» از جمله آثاری هستند که با محوریت نبردهای جاسوسی و خرابکاری تولید شده اند و مخاطبان بسیاری را جذب کرده اند. سینمای ایران نیز با توجه به نقش مهم محور مقاومت در مقابله با رژیم اسرائیل و اقدامات جاسوسی این رژیم می تواند آثاری مشابه خلق کند. این آثار علاوه بر تأثیرگذاری فرهنگی می توانند در سطح بین المللی نیز به معرفی نقش ایران در منطقه کمک کنند.

بااین حال متأسفانه تعداد این گونه آثار در سینمای ایران بسیار محدود است.
یکی از بهترین نمونه های موجود در این زمینه فیلم «۳۳ روز» به کارگردانی جمال شورجه است که به جنگ ۳۳ روزه حزب الله لبنان با رژیم اسرائیل پرداخته است. این فیلم اگرچه در پرداختن به موضوعات مربوط به مقاومت و نبرد با رژیم اسرائیل تلاش کرده است؛ اما به دلیل مشکلات فنی و ضعف در ساختار فیلم نامه نتوانست آن طور که باید و شاید به یک اثر تأثیرگذار و موفق تبدیل شود. این در حالی است که جنگ ۳۳ روزه و نبردهای محور مقاومت علیه رژیم صهیونیستی به طور مستقیم ظرفیت های داستانی بسیاری برای خلق فیلم های جذاب و پرمخاطب دارند. بااین حال به جز چند نمونه محدود سینمای ایران به ندرت به این موضوعات پرداخته است.
 
اسرائیل؛ دشمن شماره یک ایران و محور مقاومت
یکی از مهم ترین عواملی که سینمای ایران باید به آن بپردازد نقش رژیم اسرائیل در جنگ های منطقه ای و جاسوسی های گسترده این رژیم است. رژیم اسرائیل به عنوان دشمن شماره یک ایران در منطقه همواره سیاست های تجاوزکارانه ای را علیه کشورهای محور مقاومت به ویژه لبنان سوریه و فلسطین دنبال کرده است. جنگ های متعددی که رژیم صهیونیستی در منطقه به راه انداخته از جمله جنگ ۳۳ روزه به وضوح نشان دهنده نقش مخرب و جنگ افروزانه این رژیم در منطقه است. همچنین سیاست های جاسوسی رژیم اسرائیل علیه ایران و متحدانش از جمله عملیات های خرابکارانه و ترور دانشمندان هسته ای ایران می تواند دستمایه داستان های جذاب و تریلرهای امنیتی در سینما باشد که در این زمینه هم فیلم های سینمایی «هناس» و «بادیگارد» تنها نمونه های قابل توجه این حوزه به حساب می ‎آیند.
سینماگران ایرانی می توانند با استفاده از این ظرفیت ها فیلم هایی با محوریت نبردهای جاسوسی و عملیات های امنیتی علیه رژیم اسرائیل خلق کنند. در شرایط فعلی فضای سیاسی و اجتماعی ایران و منطقه کاملا مستعد تولید چنین آثاری است؛ اما مشکلات سیاسی و اقتصادی به همراه فشارهای بین المللی مانع از ساخت فیلم هایی با موضوع دشمنی مستقیم با رژیم اسرائیل شده است. برخی از سینماگران از ترس تحریم های بین المللی یا از دست دادن مخاطبان خارجی تمایلی به پرداختن به این موضوعات ندارند. همچنین نبود حمایت های مالی و دولتی کافی برای تولید چنین فیلم هایی یکی دیگر از عواملی است که مانع از گسترش این گونه آثار در سینمای ایران شده است.
درحالی که بسیاری از کشورها از موضوعات مربوط به نبردهای نظامی و جاسوسی علیه دشمنان خود فیلم های جذاب و پرفروش ساخته اند سینمای ایران همچنان در پرداختن به دشمنی با رژیم اسرائیل ناکام مانده است. این در حالی است که داستان های مربوط به نبردهای محور مقاومت با رژیم اسرائیل و عملیات های امنیتی و خرابکاری این رژیم ظرفیت های بسیاری برای خلق آثار سینمایی جذاب و تأثیرگذار دارند.
 
ضرورت توجه به محور مقاومت و نبرد با رژیم اسرائیل در سینما
با توجه به نقش پررنگ محور مقاومت در منطقه و دشمنی دیرینه ایران با رژیم اسرائیل سینمای ایران باید توجه بیشتری به این موضوعات نشان دهد. در سال های اخیر وقایع مهمی در محور مقاومت رخ داده است که هر یک از آن ها می تواند سوژه ای برای تولید فیلم های حماسی و تریلرهای جاسوسی باشد. از نبردهای حزب الله لبنان و حماس در فلسطین گرفته تا عملیات های اطلاعاتی ایران علیه خرابکاری های رژیم اسرائیل همگی زمینه های مناسبی برای تولید آثار سینمایی محسوب می شوند. سینما به عنوان ابزاری مهم در ترویج فرهنگ مقاومت و مبارزه با ظلم و ستم نقش مؤثری در شکل دهی به افکار عمومی دارد و می تواند به تقویت جبهه فرهنگی محور مقاومت کمک کند.
در نهایت با افزایش حمایت های مالی و دولتی از تولید فیلم های مرتبط با محور مقاومت و نبردهای اطلاعاتی و نظامی علیه رژیم اسرائیل سینمای ایران می تواند نقش مؤثرتری در بازتاب این تحولات ایفا کند. این موضوع نه تنها در عرصه داخلی بلکه در سطح بین المللی نیز می تواند به تقویت جایگاه سینمای ایران و معرفی مقاومت به مخاطبان جهانی منجر شود.
 
ما و آن ها؛ واقعیت و خیال
سینما در سراسر جهان نیز یکی از ابزارهای قدرتمند در ترویج ایدئولوژی ها نمایش قدرت ملی و حتی تقویت سیاست های استراتژیک کشورها است. کشورهای مختلف به ویژه هالیوود از کوچک ترین وقایع و تحولات استراتژیک خود به عنوان سوژه های اصلی برای تولید فیلم های بزرگ و تأثیرگذار بهره می برند. این آثار نه تنها به ارتقای قدرت نرم کشورها در سطح جهانی کمک می کنند بلکه به شکل گیری تصویری قوی و قدرتمند از هویت ملی آن ها نیز منجر می شوند.
متأسفانه در ایران با وجود رخدادهای بزرگ و پر اهمیت استراتژیک و منطقه ای سینمای ما این فرصت ها را نادیده گرفته و تا حد زیادی از این ظرفیت ها برای تولید فیلم های برجسته و بین المللی استفاده نکرده است.
هالیوود یکی از بزرگ ترین نمونه های موفق در این زمینه است. این صنعت سینمایی از کوچک ترین وقایع استراتژیک نظامی و سیاسی آمریکا بهره برداری کرده و آثار بزرگ و ماندگاری تولید کرده است. این فیلم ها نه تنها بازتابی از تاریخ و فرهنگ آمریکا هستند بلکه به واسطه پرداخت هنری و داستان پردازی قوی شان به بخشی از حافظه جمعی جهانیان تبدیل شده اند.
این رویکرد نه تنها به بالا بردن ارزش های ملی کشورها کمک می کند بلکه نقشی کلیدی در ایجاد دیپلماسی عمومی ایفا کرده و موضع سیاسی آن کشور را در بلندمدت در سطح بین المللی تقویت می کند. فیلم هایی از این دست باعث می شوند که در ذهن جهانیان قدرت و عظمت یک کشور بزرگ تر از حد واقعی آن به تصویر کشیده شود. هالیوود به خوبی از این پتانسیل استفاده کرده و بسیاری از اتفاقات استراتژیک کوچک را به فیلم هایی تبدیل کرده که در سطح جهانی دیده شده اند. در واقع این فیلم ها تنها یک محصول فرهنگی نیستند بلکه بخشی از سیاست خارجی و قدرت نرم ایالات متحده هستند که بر مخاطبان بین المللی تأثیر می گذارند.
در مقابل سینمای ایران با وجود دسترسی به سوژه های بسیار مهم و استراتژیک در عرصه مقاومت و دفاع ملی این ظرفیت ها را به شکل مناسبی مورد استفاده قرار نداده است. با وجود اتفاقات مهمی چون پیروزی های محور مقاومت در منطقه مقابله با داعش حضور مستقیم نیروهای ایرانی در جبهه های جنگ سوریه و عراق و همچنین دشمنی دیرینه با رژیم اسرائیل به عنوان یک رژیم اشغالگر تولید آثار سینمایی قابل توجه در این زمینه ها بسیار محدود بوده است. این در حالی است که بسیاری از این وقایع نه تنها قابلیت تبدیل شدن به فیلم های پرمخاطب داخلی را دارند بلکه با داستان پردازی و پرداخت هنری مناسب می توانند به آثار جهانی تبدیل شوند و تأثیر بسزایی در ارتقای دیپلماسی عمومی ایران داشته باشند.
 
ریشه یابی
بارها گفته شده که نبود حمایت های مالی مناسب نبود برنامه ریزی استراتژیک در حوزه فرهنگی و سینمایی و در برخی موارد ترس از واکنش های بین المللی از جمله دلایلی است که سینمای ایران نتوانسته از این ظرفیت ها بهره برداری کند. درحالی که حوادثی نظیر نبردهای محور مقاومت علیه تروریسم ایثارگری های شهدای مدافع حرم و حتی داستان های اطلاعاتی و امنیتی مربوط به مقابله با خرابکاری های رژیم اسرائیل می توانند دستمایه خلق آثار حماسی جاسوسی و اکشن در سینمای ایران شوند متأسفانه چنین آثاری کمتر دیده می شوند.
همچنین باید به یاد داشت که بسیاری از مخاطبان جهانی به داستان های حماسی نبردهای استراتژیک و درگیری های امنیتی علاقه مندند و این گونه آثار می توانند تأثیر گسترده ای بر مخاطبان جهانی داشته باشند. به طور مثال ساخت فیلم هایی درباره نبردهای موفق محور مقاومت علیه گروه های تروریستی در سوریه و عراق و حتی پردازش تریلرهای جاسوسی مرتبط با خرابکاری های رژیم اسرائیل نه تنها می تواند در ایران مخاطبان بسیاری داشته باشد بلکه در سطح بین المللی نیز می تواند به معرفی نقش ایران در منطقه کمک کند و قدرت نرم کشور را افزایش دهد. به طور کلی سینما یک ابزار قوی برای نمایش واقعیت های استراتژیک و تقویت هویت ملی است. درحالی که هالیوود از این ظرفیت به شکل مطلوبی بهره می برد و حتی از کوچک ترین وقایع فیلم های بزرگ می سازد سینمای ایران این فرصت های طلایی را نادیده گرفته است. ایران با توجه به موقعیت استراتژیک و تحولات گسترده منطقه ای می تواند با سرمایه گذاری در تولید آثار سینمایی حماسی جاسوسی و استراتژیک هم زمان قدرت نرم خود را تقویت و نقش پررنگ تری در دیپلماسی فرهنگی بین المللی ایفا کند.

انتهای پیام