بهترین گیاهان دارویی برای کمک به کاهش سوء هاضمه چه هستند؟

سوءهاضمه چیست؟

دمنوش مفرح بیز: سوءهاضمه یکی از ناراحتی‌ها و بیماری‌هایی است که از نظر پزشکی هیچ علت ارگانیک مشخصی برای آن پیدا نشده است اما مبتلایان به آن احساس ناراحتی شدید هنگام یا بعد از غذاخوردن پیدا می‌کنند.

از نظر پزشکی سوء هاضمه به احساس ناراحتی مبهم در شکم یا قفسه سینه گفته می‌شود که طی آن معده ، مری و روده کوچک فرد مبتلا درگیر می‌شود. سوء هاضمه یک درد گوارشی بدون زخم است و با علائمی چون احساس درد هنگام خوردن یا سوزش شکم ، نفخ، احساس گاز زیاد در شکم، تهوع، استفراغ خونی و ترش کردن همراه است.

هنگام داشتن علائم سوءهاضمه بهترین کار مراجعه به پزشک متخصص است که ضمن معاینه و تجویز دارو می‌توان به پیشنهاد‌های گیاه درمانگران نیز در این زمینه توجه کرد

از جمله دلایل شایع سوء هاضمه عبارتند از پرخوری، تند خوردن غذا، مصرف غذاهای چرب، مصرف زیاد کافئین، مصرف زیاد شکلات، عصبانیت و شوک عاطفی.

تمامی این موارد منجر به سوء هاضمه و بروز علائمی نظیر آروغ زدن، سوزش و درد سر دل ، نفخ و حالت تهوع می‌شوند.

علل سوء هاضمه عبارت است از :

1. تند خوردن و نجویدن
2. پرخوری
3. نه بندی کردن در اواسط غذا
4. خوردن غذاهای سنگین
5. خوردن ادویه – سرکه – چای – قهوه – شراب زیاد
6. خوردن غذاهای ناسازگار مانند خوردن چای روی غذای گوشتی چرب
7. نوشیدن آب در موقع غذا خوردن

از جمله گیاهان موثر برای درمان سوء هاضمه عبارتند از:

1- رازیانه ، تخم رازیانه

دمنوش بانوان بیز: خاصیت درمانی این گیاه از زمان‌های قدیم مورد توجه بوده است. از برگ این گیاه می‌توان به عنوان دم کرده استفاده کرد. این گیاه از ترکیبات اصلی داروهای مربوط به سوء هاضمه است.

رازیانه حاوی ماده‌ای موسوم به “آنتول” است که در تحریک ترشحات معده و دستگاه گوارش نقش دارد.

رازیانه همچنین حاوی اسید اسپارتیک است که به عنوان یک ماده ضد نفخ عمل می‌کند و به همین خاطر برخی افراد عادت دارند که بعد از هر وعده غذا، دانه‌های رازیانه را بجوند.

رازیانه، از ترکیبات اصلی داروهای مربوط به سوء هاضمه است

2- نعنا

گیاه دیگری که برای مشکلات گوارشی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد، نعنا است. نعنا به عنوان درمانی موثر برای سوء هاضمه، سوزش سردل ، نفخ و درد معده و دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه مفید همچنین اشتها را تحریک می‌کند و در درمان حالت تهوع و سردرد موثر است.

نعنا به عنوان درمانی موثر برای سوء هاضمه، سوزش سردل و نفخ  مورد استفاده قرار میگیرد

  3- زنجبیل

دمنوش لاغری دکتر بیز: این گیاه از 2000 سال قبل تا کنون برای درمان کلیه اختلالات هضم مورد استفاده بوده است. زنجبیل حاوی یک ماده فعال به نام “جینگرول” است که طعم گرم و تند این چاشنی را ایجاد می‌کند و خواص تحریک کننده و درمانی دارد. این چاشنی با بهبود عملکرد آنزیم‌های گوارشی به بهبود عملکرد سیستم هاضمه بدن کمک می‌کند.

زنجبیل از قدیم برای درمان کلیه اختلالات هضم مورد استفاده بوده است

4- زردچوبه

زردچوبه برای درمان درد معده، اسهال، گاز‌های روده‌ای و نفخ معده بسیار مناسب است.

زردچوبه برای درمان درد معده و سوء هاضمه بسیار موثر است

5- بادرنجبویه

این گیاه از خانواده نعنا است و از زمان‌های قدیم برای درمان استرس، بی‌خوابی، کم‌اشتهایی و تسهیل در هضم غذا استفاده می‌شده است.

بادرنجوبه گیاهی موثر برای درمان سوء هاضمه است

6- برگ کنگر

این گیاه موجب تحریک کبد و صفرا می‌شود که این دو عضو به نوبه ی خود نقش موثری در گوارش دارند.

  7- دارچین

دارچین به هضم مواد غذایی کمک می کند. سایر موارد مصرف این گیاه عبارتند از درمان سردرد، التهابات پوستی، اضطراب و تهوع، اسهال ، دردهای قاعدگی و نفخ.

دارچین به هضم مواد غذایی کمک می کند و سوئ هاضمه را درمان میکند

 8- فلفل هندی

کمی گیج کننده به نظر می‌رسد که یک چاشنی نتیجه عکس داشته باشد. تا آنجا که تحقیقات نشان می‌دهد اغلب چاشنی‌جات موجب تحریک دستگاه گوارش می‌شوند، ولی فلفل هندی موردی استثنا به نظر می‌رسد و بر عکس ادویه‌جات تند، نقش موثری در از بین بردن نفخ، درد و حالت تهوع دارد.

فلفل هندی، نقش موثری در از بین بردن نفخ، درد و حالت تهوع دارد

9- برگ بو

گیاه بعدی برگ بو است که برای درمان سردردهای میگرنی و کاهش استرس و اضطراب کاربرد مفید دارد. به علاوه به دستگاه هاضمه هم کمک می‌کند و خاصیت سم زدایی دارد.

برگ بو، به دستگاه هاضمه هم کمک می‌کند و خاصیت سم زدایی دارد

* نکته :
علی رغم تمامی فواید ذکر شده، مصرف این گیاهان باید به میزان مناسب و در حد متعادل باشد، به خصوص برای زنان باردار، شیرده و یا افرادی که در حال مصرف دارو هستند

سوءهاضمه به مجموعه مشکلات مختلف گوارشی از جمله احساس پری شکم، نفخ، درد در قسمت‌ فوقانی‌ شکم، سوزش سر دل، بازگشت اسید معده یا ترش کردن گفته می‌شود که علل اصلی آن می‌تواند تغییر عادات غذایی، پرخوری، مصرف زیاد آجیل و شیرینی‌ها و کاهش تحرک و فعالیت روزانه باشد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی،دکتر سعید کیانبخت، عضو هیات علمی این پژوهشکده مهم‌ترین توصیه برای رفع سوءهاضمه را پرهیز از پرخوری و همچنین صرف شام در ساعات اولیه شب دانست و افزود دراز کشیدن یا خوابیدن پس از صرف غذا می‌تواند باعث بازگشت مواد غذایی به داخل مری و احساس ترش کردن شود. همچنین نوشیدن آب یا دیگر مایعات هنگام غذا خوردن عادت بسیار ناصحیحی است که نه‌تنها به هضم غذا کمک نمی‌کند که یکی از علل مهم سوءهاضمه ومشکلات مختلف گوارشی است. و مصرف چای، قهوه و نوشابه‌های صنعتی پس از غذا نیز می‌تواند شکایات گوارشی را تشدید کند.

دکتر کیانبخت عنوان کرد گیاهان مختلفی وجود دارد که مصرف آن در کاهش علائم سوءهاضمه و چه‌بسا درمان آن موثر باشد.

وی با بیان اینکه یکی از این گیاهان نعنا می باشد افزود این گیاه یکی از بهترین و شناخته‌شده‌ترین گیاهان مفید برای دستگاه گوارشی است. دم کرده نعنای تازه یا خشک یک نوشیدنی بسیار مفید برای کمک به فعالیت بهتر سیستم گوارش محسوب می‌شود و  اسانس یا عرق نعنا را می‌توان با آب رقیق و در هنگام احساس نفخ یا مشکلات گوارشی میل کرد.

این عضو هیات علمی زیره را از دیگر مواد طبیعی موثر در بهبود فعالیت دستگاه گوارش بویژه کاهش نفخ برشمرد که می‌توان هنگام دم کردن برنج به آن اضافه کرد یا پودر یا عرق زیره را پس از غذا مصرف کرد.

کیانبخت خاطرنشان کرد عناب نیز میوه بسیار مفیدی در تقویت سیستم گوارش و کمک به هضم غذاست و با توجه به تاثیرات مفید آن برای ارگان‌های مختلف بدن، مصرف روزانه آن به همه افراد توصیه می‌شود. همچنین زنجبیل تازه یکی از بهترین تقویت‌کننده‌های دستگاه گوارش است. به کسانی که از مشکلات مزمن گوارشی و سوءهاضمه رنج می‌برند، توصیه می‌شود روزانه یک برش کوچک زنجبیل تازه به همراه چند عدد عناب را به صورت دم کرده میل کنند.

وی شیرین بیان، رازیانه، مرزه، آویشن، گشنیز، بادرنجبویه را از دیگر گیاهان موثر در درمان سوءهاضمه دانست.

دکتر کیانبخت در پایان با بیان اینکه یکی از گیاهان مفید برای دستگاه گوارش سیاهدانه می باشد عنوان کرد شربت نیگلاپسین فرآورده حاوی عسل و روغن سیاه دانه Nigella sativa  استاندارد شده است که در درمان رفلاکس، نفخ ، سوزش سر دل و ناراحتیهای گوارش و سوهاضمه مفید می باشد.

شربت نیگلاپسین حاصل پژوهش و مطالعات پژوهشکده گیاهان دارویی می باشد .این پژوهش نشان داده است تیموکینون موجود در سیاه دانه اثرات مهاری در پمپ پروتون و ترشح اسید معده دارند ضمن اینکه ترشح موسین را افزایش می دهد. علاوه بر این سیاه دانه خاصیت ضد میکروبی بر باکتری هلیکوباکتر پیلوری دارد. تیموکینون و سایر ترکیبات موجود در سیاه دانه خاصیت ضد التهابی دارند و فاکتور های التهابی مثل اینترلوکین 1 و 6 را مهار می کند و بدین صورت در التهابات گوارشی نیز موثر است. ضمن اینکه در این فرآورده عسل نیز به عنوان یک ترکیب فنولیک و فلاونوئیدی خاصیت ضد التهابی خود را با مهار نیتریک اکساید و پروستاگلاندین E2 اعمال می کند. عسل به عنوان پوششی بر غشای موکوسی گوارشی آن را از اکسیداتیو و اسید و سایر عوامل آسیب رسان محافظت می کند

بنابراین استفاده از روغن گیاه سیاه دانه بر پایه عسل موجب بهبود علائم بیماری گوارشی عملکردی بیمارانی که داروهای استاندارد ضد ترشح دریافت می کنند، میگردد