با هنر خیاطی از درآمدزاترین کارهای دستی در دنیا بیشتر آشنا شوید

تحریریه سی وی نت4 آوریل 2023

خواندن این مطلب 5 دقیقه زمان میبرد

هنر خیاطی از درآمدزاترین کارهای دستی در دنیا

اگر تا به حال هنر خیاطی و رفتن به کلاس خیاطی را دست کم گرفته بودید، دیگر این کار را نکنید! چرا که – اگرچه ممکن است برایتان عجیب و غافلگیرکننده باشد – درآمدزایی خیاطی به عنوان یکی از هنرهای دستی که به راحتی در خانه قابل انجام است، بالا و قابل توجه است. این هنر دستی می‌تواند با فروش لباس‌ها و یا کاردستی‌های دوخت و دوز شده، درآمد خوبی را نصیب شما کند یا کمک‌خرج مناسبی برای زندگی شما باشد.

ضمن اینکه هنر خیاطی یکی از اجزای اصلی در صنعت مد و طراحی لباس (fashion) هم هست و می تواند در صنعت مد به صورت کاملاً حرفه‌ای دنبال شود. اگر موافقید، حالا بیایید با هنر خیاطی و چند ابزار اصلی آن و چند مدل دوخت آشنا شویم. بعد ببینیم به خیاطی در زبان انگلیسی چه گفته می‌شود. در پایان هم اگر دوست داشته باشید کمی با تاریخچه خیاطی – از پیدایش اولین سوزن‌هایی که با استخوان درست می‌شدند تا پیدایش اولین چرخ خیاطی و مزایای الگوی خیاطی – آشنا می‌شویم.

حالا بیایید با ابزار اصلی دوخت و دوز آشنا بشیم:

سوزن

(به انگلیسی sewing needle)

سوزنی که امروز از آن استفاده می‌کنیم در قرن چهاردهم میلادی به وسیله آلمانی‌ها ساخته شد. سوزن یک میله نازک فولادی است که یک سر آن تیز است و انتهای آن سوراخ ظریفی قرار دارد که یک نخ می‌تواند از آن عبور کند. سوزن در اندازه‌های مختلف و شکلهای گوناگون دیده می‌شوند. بعضی سوزن‌ها بسیار ظریف و باریک هستند. اما بعضی از آنها کمی ضخیم‌ترند. سوراخ یا چشم بعضی از سوزن‌ها بسیار ریز است و سوراخ بعضی دیگر بزرگتر است. بر روی بسته بندی سوزن اعدادی نوشته شده که نشان‌دهنده‌ی اندازه سوزن است.

هر چقدر عدد روی بسته‌بندی سوزن کوچکتر باشد نشان‌دهنده‌ی این است که اندازه‌ی سوراخ سوزن بزرگتر است. در طول تاریخ برای ساخت سوزن از مواد گوناگونی استفاده شده است. سوزنهای ظریف استخوانی و سوزن‌هایی که از عاج طلا ‌و برنز ساخته شده بودند در خرابه‌های شهرهای قدیمی دیده شده است. سوزن فولادی که امروزه اکثر ما از آن استفاده می‌کنیم برای اولین بار در قرن چهاردهم به وسیله ی آلمانی‌ها اختراع شد.

نخ خیاطی

(به انگلیسی: sewing-thread)

نخ خیاطی هم در ضخامت‌های مختلف وجود دارد و برحسب پارچه‌ای که مورد استفاده قرار می‌گیرد شماره‌گذاری می‌شود. هر چقدر این شماره کوچکتر باشدنشان می دهد که ضخامت نخ بیشتر است. برای اکثر پارچه‌ها نخ شماره 50 یا 60 مناسب است. برای دوختن پارچه‌های ظریفی مانند ارگاندی یا توری به نخ شماره 100 نیاز است. این نخ نازک‌ترین نخ موجود است. رنگ نخ نیز باید تا حد امکان به رنگ پارچه مصرفی نزدیک باشد. اگر نخ همرنگ پارچه پیدا نشود بهتر است از رنگ تیره‌تر استفاده کرد.

انگشتانه

(به انگلیسی: Thimble)

انگشتانه یکی دیگر از وسایل خیاطی است که در انگشت وسطی خیاط جای می‌گیرد. وقتی سوزن را به داخل پارچه کلفت فشار می‌دهند انگشتانه نقش مهمی را به عهده دارد. انگشتانه را هم به صورت فلزی و هم به صورت پلاستیکی می‌توان از بازار تهیه کرد.

حالا دیگه وقتشه که با چند مدل دوخت آشنا بشیم:

کوک زدن

دوختن پارچه همان کوک زدن است. کوک به وسیله نخی که به دنبال سوزن وارد پارچه شده و از آن خارج می‌شود به‌وجود می‌آید. برای کارهای مختلف، کوک‌های مختلفی هم وجود دارد. بعضی از کوک ها بلند و شل هستند و کاربردشان این است که در مدتی کوتاه، دو تکه پارچه را در وضعیتی که مورد نظرشان است کنار هم نگه بدارند. بعضی کوک‌ها هم کوتاه و نزدیک به هم هستند برای اینکه بتوانند به مدت طولانی دو تکه پارچه را به هم متصل نگه دارند. کلاً کوک زدن کار پیچیده‌ای نیست و آسان است و البته هر چه بیشتر تمرین کنید آسان تر هم می شود.

کوک ریز

در تمام مراحل خیاطی از کوک ریز استفاده می‌شود. این کوک از راست به چپ زده می‌شود. به اینصورت که سوزن نخ شده یکبار در پارچه فرو رفته و بیرون می‌آید و دفعه‌ی بعد کاملاً نزدیک به محل قبلی در پارچه فرو میرود. این عمل بارها تکرار می‌شود و هر بار که سوزن در پارچه فرو رفته و بیرون می‌آید یک کوک ایجاد شده است. در نهایت این کوک‌ها مانند یک خط بر روی پارچه دیده می‌شوند.

کوک شُل

از کوک شُل برای وصل کردن موقت دو تکه پارچه به هم استفاده می‌شود. وقتی کار دوخت ودوز تمام شد، این کوک‌ها باز و پاره می‌شوند. کوک شُل مانند همان کوک ریز است با این تفاوت که فاصله‌ی بین آنها بیشتر است و نسبت به کوک ریز، شُل‌تر دوخته می‌شود.

پس‌دوزی

از پس‌دوزی برای محکم‌تر کردن بخیه یا کوک استفاده می‌شود. پس‌دوزی مثل همان کوک ریز دوخته می‌شود. فقط وقتی نخ و سوزن در انتهای مسیر کوک ریز از پارچه بیرون می‌آیند به همان جایی که زدن کوک ریز شروع شده برده می‌شوند اما این بار سوزن کمی جلوتر از انتهای اولین کوک ریز بیرون می آید. وقتی دو یا سه کوک ریز زده شد پس‌دوزی هم صورت می‌گیرد.

لبه‌دوزی

لبه‌دوزی بخیه‌ای است که برای تزپین لباس از آن استفاده می‌شود. در لبه دوزی سعی می‌شود تا آنجا که ممکن است بخیه ها ریز و ظریف دوخته شوند. کاری که قبل از لبه‌دوزی باید انجام داد این است که لبه‌ی لباس تا اندازه‌ای که لازم است تا شود و سپس لبه تاشده به پارچه اصلی دوخته شود. حالا نازک‌ترین پارچه‌ای که در اختیار هست درست زیر لبه تا شده قرار داده می‌شود. برای اینکه سوزن همزمان هم در پارچه اصلی و هم در پارچه نازک فرو رود باید کمی نوک‌تیزتر انتخاب شود.در این حالت بخیه‌های ریز از راست به چپ پشت سر هم روی لبه پارچه ایجاد می‌شوند و لبه‌دوزی ما انجام شده است.

تاریخچه خیاطی

پیدایش اولین سوزن‌های خیاطی سوراخ‌دار – 1700 (پیش از میلاد)

باستان‌شناسان و انسان‌شناسان، سوزن‌های خیاطی سوراخ‌داری را کشف کرده‌اند، که مربوط به 1700 پیش از میلاد مسیح بوده‌اند. این سوزن‌ها از استخوان ساخته شده بودند و از آن‌ها برای دوختن پوست و خز استفاده می‌شده است.

۲۰۲ پیش از میلاد تا 220 پس از میلاد – سوزن و انگشتانه

شاید برایتان جالب باشد که سلسله‌‌ی هان در چین از سوزن خیاطی و انگشتانه استفاده می‌کردند. اگرچه برخی از سوزن‌های خیاطی باستانی قدمتی تقریباً معادل با 25000 سال پیش دارند، اما در آخرین عصر یخبندان، باستان‌شناسان چینی چیز جالبی یافتند که مربوط به سال 202 پیش از میلاد است. سوزن‌های مخصوص دوخت و دوز و خیاطی به همراه قدیمی‌ترین انگشتانه‌هایی که در تاریخ ثبت شده، در مقبره‌ی یک مقام دولتی از سلسله‌ی هان پیدا شده‌اند. این نشان می‌دهد که حتی در تاریخ باستان هم، هنر خیاطی بخش مهمی از زندگی انسان‌ها بوده – و حتی پیشرفته‌تر از چیزی که ما تصور می‌کنیم.

سال 1200 – دکمه‌ها در اروپا محبوب می‌شوند

جنگ های صلیبی باعث شدند تا اروپایی ها با فرهنگ های دیگری روبرو شوند و از آنها تاثیر بپذیرند. نتیجه این شد که از آن پس، اروپایی ها برای بستن لباس های خود از دکمه ها و سوراخ های دکمه ای استفاده کردند. چندی نگذشت که دکمه ها به جزئی جدانشدنی در صنعت پوشاک در اروپا تبدیل شدند.

1730 – پیدایش چرخ ریسندگی

سال 1730 میلادی مصادف با ابداع چرخ ریسندگی در انگلستان بود. چرخ ریسندگی تبدیل پنبه به نخ را ممکن می‌کرد. این وسیله باعث شد تا افراد زیادی به تولید نخ از پنبه روی بیاورند، و چرخ ریسندگی به سرعت به مستعمرات انگلستان و سپس به کل جهان راه پیدا کرد.