یکی از مهم ترین وظایف هماهنگ، یکدست و مرتب کردن دندان های کج است و دندان هایی که اینگونه هستند (صرف نظر از میزان نارمرتبی) باید ارتودنسی شوند تا به موقعیت صاف و طبیعی خود برگردند. درمان های ارتودنسی نه تنها دندان های کج را مرتب میکند بلکه ناهماهنگی های بین فک و صورت را نیز به وسیله ابزاهای خاص و دستان حاذق یک متخصص ارتودنتیست اصلاح می کنند. آنچه در این مقاله می خوانید بررسی علل کج شدن دندان ها و روش های اصلاح آن در دندانپزشکی و قیمت ارتودنسی دندان است .
علت کج شدن دندان ها چیست؟
علل زیادی هستند که می توانند پشت پرده و انواع نامرتبی دندانی باشند. به نظر می رسد که علل اصلی این مساله، وراثت و بحث ژنتیک باشد. بیشتر افراد به دلیل به ارث بردن صفات خاصی از والدین و نیاکان خود دندان هایشن کج می شود بدون اینکه خودشان در آن نقش داشته باشند. اگر دقت کرده باشید بیشتر افرادی که دندان کج دارند، والدینشان یا شخصی از اعضای خانواده شان دارای نامرتبی و کجی دندان ها هستند. تاکید اصلی ما روی ارتودنسی دندان کج برای مرتب کردن آن به عنوان بهترین روش موجود است.سایر علل کج و نامرتب بودن دندان ها این ها هستند:
در کودکان
- از دست رفتن یا افتادن زودتر از موعد دندان های شیری
- ازدیاد دندان های دائمی (بیشتر از حالت نرمال)
- در جهات فرعی
- سایز غیر نرمال دندان ها (کوچک یا بزرگ بودن بیش از حد دندان ها)
- غیر نرمال بودن سایز فک (مثلا کوچک بودن فک بالا یا پایین در نتیجه عدم رشد کافی)
در بزرگسالان
- از دست رفتن دندان دائمی
- جویدن غذاهای سفت و سخت
- استفاده نادرست و نابجا از دندان ها (مثلا باز کردن درب بطری با دهان، شکستن یخ با دندان ها، جویدن اشیاء و …)
- وارد شدن ضربه به صورت
کج شدن دندان ها چه مشکلاتی برای ما ایجاد می کند؟
اصلاح کجی، شلوغی و نامرتبی دندان ها بسیار مهم است زیرا دندان های نامرتب می توانند به مرور زمان باعث ایجاد مشکلاتی در دندان ها و لثه شوند. در مطب دکتر مبینا ملایی ، با ارائه مشاوره فنی و پزشکی، بیماران بهترین تصمیمات در زمینه ارتدنسی برای خود می‌گیرند . تمیز کردن دندان هایی که شلوغ هستند کار آسانی نیست و در بیشتر مواقع نمی توان دندان ها را آنطور که باید تمیز کرد. بنابراین احتمال بروز این مشکلات در صورت عدم انجام ارتودنسی دندان کج وجود دارد :
- بیماری لثه و پریودنتال
- درد فک
- دندان درد
- افزایش هزینه های دندانپزشکی
- از دست رفتن دندان ها
- مشکل در جویدن و صحبت کردن
- کاهش اعتماد به نفس
- اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی (TMD)
چطور کج بودن دندان ها را برطرف کنیم؟
برای مرتب کردن دندان هایی که دچار شلوغی، ازدحام و کجی هستند تنها باید به دندانپزشک مراجعه شود زیرا روش های خانگی کارساز نیست و حتما نیاز به ابزارهای دندانپزشکی وجود دارد. به طور کلی دو روش برای مرتب کردن دندان ها در دندانپزشکی وجود دارد. ارتودنسی یعنی مرتب کردن نامنظمی های دندانی و اصلاح ناهنجاری های فکی. اولین و بهترین روش صاف کردن دندان ها مراجعه به یک ارتودنتیست () و انجام درمان های ارتودنسی است.
چه نامرتبی دندانی جزئی و چه شدید باشد در هر صورت توصیه اول و آخر ما انجام درمان ارتودنسی دندان کج است. در ادامه بیشتر درباره این روش توضیح داده ایم. ونیر دندان : لمینت و دو نوع ونیر دندان هستند. ونیر ها لایه های نازکی هستند که برای رفع عیوب ظاهری دندان و اصلاح طرح لبخند به دندان های جلویی متصل می شوند. ونیر ها بیشتر از هر چیزی کارشان زیبایی دندان است ولی به عنوان یک کاربرد جزئی و فرعی می توانند دندان هایی که به صورت جزئی دچار کج شدگی هستند را بپوشاند. دقت کنید که نامرتبی را فقط به صورت ظاهری می پوشاند و زمانی که ونیر برداشته شود کجی همچنان باقی است.
اصلاح کجی دندان ها با ارتودنسی
همانطور که در مقدمه نیز اشاره کردیم، دو روش برای اصلاح فرم کج دندان ها ارتودنسی دندان یا همان ارتودنسی دندان کج است با استفاده از ونیر دندان. اما به نسبت ونیر ها ( و ونیر کامپوزیت و …) ارتودنسی بهترین روش اصلاح این مشکل است. زیرا با کمک این درمان دندان را به روش های اصولی صاف کرده و باعث بهبود طرح لبخند میشوند اما با ونیر دندان تنها دندان ها را به صورت ظاهری از کج بودن در آورده ایم. در واقع با یک نازک، کاری کرده ایم که دندان دیگر کج به نظر نرسد.
پنهان کردن کجی دندان ها با ونیر دندان
ونیر های دندان پوسته های نازک و همرنگ دندان هستند که روی سطح خارجی دندان ها را می پوشانند. برای نصب آن ها لازم است که مقداری از سطح مینای دندان تراشیده شود. بعد از تراشیدن دندان ها، ونیرها را میتوان با یک چسپ مخصوص به جلوی دندان ها متصل کرد. با کمک ونیرهای دندانی میتوان مشکلات ظاهری دندان را برطرف کرد. مهمترین مشکلات ظاهری که با ونیر پنهان میشوند عبارتند از:
- کج بودن جزئی دندان ها
- تغییر رنگ دائمی دندان
- کوتاه بودن دندان
- شکستگی جزئی، لب پر شدگی یا ترک های روی سطح دندان
دقت کنید که با ونیر تنها می توان این مشکلات را پنهان کرد اما اصل مشکل همچنان پابرجاست و زیر ونیرها پنهان شده است. بنابراین شما با ونیر کردن دندان کج، تنها کاری کرده اید که صاف به نظر برسد. اما در حقیقت دندان زیر ونیر همچنان کج است. برای همین است که ارتودنسی دندان کج بهتر از ونیر کردن آن است.
مقایسه ونیر دندان با ارتودنسی دندان کج
البته باید در نظر بگیریم که با توجه به ماهیت متفاوت این دو پروسه، نباید آن ها را با هم مقایسه کرد، اما ما در خصوص اصلاح کج بودن دندان ها می توانیم تا حدودی یک مقایسه ساده بین آن ها داشته باشیم. در ادامه به مقایسه این دو در چند زمینه پرداخته ایم. روش صاف شدن دندان کج با ارتودنسی اگر قصد ارتودنسی دندان کج دارید بهتر است بدانید که روش های متفاوتی برای این هدف در دسترس است. یک متخصص ارتودنسی خوب بسته به شدت کجی دندانتان می تواند از انواع روش ارتودنسی زیر استفاده کند: اما اگر مقصد ونیر دندان کج را دارید گزینه های روی میز کاهش میابد. متخصص ترمیمی و زیبایی دندان با انواع ونیر زیر کجی دندان ها را پنهان میکند:
- لمینت دندان یا ونیر پرسلین
- ونیر کامپوزیت
- لومینیرز و سایر ونیر های مشابه
در این میان لمینت دندان کج رایجتر است. زیرا هم زیبایی بیشتری دارد و هم ماندگاری بالاتری به نسبت سایر ونیرهای دارد. این نوشته رو از دست ندید:
مدت زمان اصلاح دندان های کج با هر دو روش
درمان ارتودنسی برای صاف کردن دندان های کج شده به زمانی بین یک تا دو سال برای تکمیل درمان نیاز دارد. که معمولا طولانی است به عنوان یک نقطه ضعف نسبت به درمان های دیگر به حساب می آید. اما بهترین روش است زیرا ماندگاری آن زیاد است و لبخند را به صورت چشمگیری زیباتر می کند. در حالی که انتخاب ونیرهایی مانن لمینت برای دندان کج به طور معمول درعرض چند هفته ساخته شده و طی یک جلسه به اتمام می رسد .به عبارتی ونیرها تنها در یک جلسه و نهایتا دو جلسه نصب میشوند و کج بودن دندانها را پنهان میکند.
مقایسه هزینه ونیرها و ارتودنسی
می تواند یک نگرانی محسوب شود. اما گرفتن نتایج همیشگی و موثر، هزینه ها را توجیه می کند. هزینه ارتودنسی بسته به روش درمان، نوع و شدت مشکل و سایر فاکتورهای موثر بین از 10 میلیون تومان شروع می شود. اگر دندان کج شما چندان طرح لبخندتان را تحت تاثیر قرار نداده و خیلی جزئی است می توانید با کج آن را صاف کنید. اما اگر میزان کج بودنش زیاد است پیشنهاد می شود که به جای صرف هزینه زیاد و تنها پنهان کردن آن با لمینت، به یک متخصص ارتودنسی خوب در شهر محل سکونت خود ( مثلا ) مراجعه کنید . ارتودنسی دندان کج به صرفه تر، موثر تر و بهتر است.
برگشت درمان ارتودنسی
در صورتیکه بیمار نگهدارنده ارتودنسی را به درستی مورد استفاده قرار ندهد، دندانهای او ممکن است حتی بعد از چند روز دچار بازگشت قابل ملاحظه ای به وضعیت کج و نامرتب پیشین شوند که به آن برگشت ارتودنسی می گویند. در این صورت معمولا چاره ای جز درمان مجدد در غالب موارد نیست که طبیعتا مستلزم صرف وقت و هزینه زیادی از سوی بیمار می گردد. در اغلب موارد درمان ارتودنسی نتیجه درمان برای اکثر مراجعین رضایت بخش و مطلوب است. در مباحث مربوط به برگشت درمان ارتودنسی تغییرات دندانی مرتبط با افزایش سن و رشد بعنوان برگشت درمان ارتودنسی طبقه بندی نمی‌شوند.
تراژدی زمانی کامل می شود که بدانید دندانها و انساج نگهدارنده آنها نمی توانند نیروهای را برای مدت طولانی بدون عارضه تحمل کنند. به این مفهوم که با انجام ارتودنسی دوباره ریسک عوارضی نظیر تحلیل ریشه، تحلیل استخوان و تحلیل لثه اطراف دندانها به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد. بنابراین به بیماران ارتودنسی عموما توصیه می گردد درمان ارتودنسی را تا حد امکان یکبار و تنها یکبار به طور درست و صحیح انجام دهند. در این رابطه مراجعه به مجرب (و نه دندانپزشک عمومی) و دقت در استفاده از ریتینر های پس از ارتودنسی از اهمیت بارزی برخوردار است. به منظور جلوگیری از برگشت درمان ارتودنسی بایستی موارد زیر رعایت گردد :
- دقت متخصص ارتودنسی
- همکاری بیمار در استفاده از وسایل ارتودنسی
- فاکتورهای مرتبط با رشد طبیعی بیمار
در حالت عمومی اگر درمان به روش صحیح و توسط پزشک متخصص ارتودنسی انجام پذیرد،امکان برگشت درمان ارتودنسی به شدت کاهش می یابد. هدف متخصص ارتودنسی این نیست که تمامی دندانها را با اجبار و با اعمال نیرو در محل ثابتی نگه دارد بلکه این هماهنگی اجزاء است که باعث حفظ یک دندان در یک موقعیت می‌شود که در‌‌نهایت توسط این اجزاء یعنی دندانها، استخوان فک، عضلات و بافت‌های نرم ناحیه صورت می‌گیرد. اگر بیمار به توصیه متخصص ارتودنسی بعد از درمان اهمیت ندهد و نگهدارنده ارتودنسی را از دهان خارج کند احتمال بازگشت ارتودنسی افزایش می‌یابد. بهترین راه درمان برگشت ارتودنسی مدیریت زودهنگام است، یعنی هرچه زودتر متوجه برگشت ارتودنسی بشویم اصلاح این مشکل به‌مراتب ساده‌تر خواهد بود.
عوامل موثر در برگشت درمان ارتودنسی
- برگشت مشکلات فکی: این برگشت درمان ارتودنسی در بیمارانی که درمانشان در دوره بلوغ و یا قبل از بلوغ انجام می شود مشهود است،چرا که با ادامه رشد منفی ناهنجاری های فک و دندان مجددا خود را نمایش می دهند.این حالت برای اشخاصی اتفاق می افتد که دارای فک پایین جلو آمده هستند و فک الگوی رشد مشخصی را طی کرده است و در اغلب اوقات با بهترین درمان هم خطر برگشت وجود دارد.برای این افراد پزشک متخصص ارتودنسی به والدین بیمار این موارد را یادآوری میکند و با در نظر گرفتن این مورد درمان ارتودنسی را شروع میکند.
- برگشت نامرتبی دندان ها : در حالتی که بیمار برای کشیدن دندان در ارتودنسی مقاومت میکند و بدون کشیدن دندان اتفاق می افتد احتمال بروز این مشکل بعد از ارتودنسی زیاد است. در این حالت متخصص ارتودنسی تجویز کشیدن دندان و یا جراحی فک را میکند.
