اصلاح یک اشتباه تاریخی درباره فرش ایرانی

به گزارش سی وی نت، حضور این شرکت در بخش سامانه تولید فرش ایران نظرات مختلفی را به خود جلب کرده است. اما آیا تعداد کم شرکت های تولید کننده این محصول باعث می شود که این هنر کهن را یک اثر هنری بدانیم؟ آیا فرش یک هنر کامل است یا با کمی دخالت صنعتی در فرآیند تولید آن می توان فرش را یک صنعت هنری دانست؟

برای یافتن پاسخ سوالاتی که قبلا ذکر شد و تحلیل کار طراحان در تولید فرش امروزی با او صحبت کنید. هوشنگ زارع کشاورز، طراح، رنگرز و سازنده اولیه است ما به نظر او در این مورد نیاز داریم.

طراحان فرش دستباف تمایلی به پرداخت هزینه ندارند!

این هنرمند در ابتدا از گسترش واژه هنرآفرین انتقاد می کند و می گوید: «باید فرش را هنر ملی شرکت بدون هیچ مسئولیتی بدانیم. هنر یا هدفی دارد مثلاً در نقاشی و تذهیب اغلب از آبرنگ و قلم مو صنعتی استفاده می شود اما فقط صنعتی کارشان را می کند؟ تبدیل به هنر شود

وی ادامه داد: تولیدکنندگان این بازیگران دستی نمی خواهند هزینه کنند و متاسفانه تولیدکنندگان ما به سراغ ماشین ماشین آلات می روند. آنها هم نمی خواهند، اما به هر حال برای پولی که می توانند این کار را انجام دهند. فرش ماشینی تماماً کار هنرمندی است که در بخشی از فرآیند تولید خود کمک می کند. اما فرش دستبافت متفاوت است. حتی قبل از آن هم کارها با دست انجام می شد. از ریسندگی تا بافندگی، بافندگی و بافندگی به صورت سنتی انجام می شد و هنوز هم انجام می شود. فقط در برخی موارد از ابزارهای توسعه یافته در این و همه مهارت ها استفاده می کنیم.

زارع اصل می افزاید: خود هنرمندانی که می گویند نقاشی هنر است، همه ابزارشان در کارخانه درست می شود؛ اما آیا نقاشی هنر است؟ از این کلمه استفاده نکردم، چون من این را می دانم، هرکس آن را می شناسد از کلمه هنر-صنعت استفاده نمی کند، زیرا این هنر کشور ما است و 100 درصد هنر است.

این هنرمند با اشاره به کار بافندگان می گوید: یک بافنده مانند یک کارگر فنی نیست، بلکه یک فاعل است و با مهارت، تجربه و استعداد خود آن را خلق کرده است. حالا ما اصرار داریم که به هر حال شرکت را به هنر فرش بیاوریم. اکنون فرش های ما به دلیل عدم نگهداری مناسب دائما مورد سوء استفاده قرار می گیرند و آسیب می بینند.

وی ادامه داد: ببینید وقتی استعدادی داریم که دیگران نمی توانند با آن رقابت کنند و با مهارت و استعداد خودمان آن را تولید می کنیم، یعنی فرش تنها و مظلوم است، مثلا مرکز ملی فرش می گوید: بیایید داشته باشیم. سلیقه اگر کسی فرش ایرانی را بشناسد می‌داند آنقدر تنوع دارد که می‌تواند هر سلیقه‌ای را بپوشاند، فقط یک چیزی محال است که یک نفر بیاید و انواع فرش‌های ایرانی را ببیند و چیزی را دوست نداشته باشد؛ مثلاً اگر شما از کسی بپرسید چه رنگ فرشی را دوست دارد اگر بگوید نارنجی ما – می آییم هزار فرش با رنگ نارنجی تولید کنیم که فقط دو ورق فروخته می شود، یعنی خوشایند نیست، کاری که اکنون انجام می شود منجر به ایجاد طعم مطبوع.»

زارع اصل همچنین گفت: مثلاً می آیند و می گویند الان فرش های هند، پاکستان و نپال با قیمت پایین عرضه می شود و ما باید کاری کنیم. اما چه می توان کرد؟ آیا باید به جای چیزهای واقعی از آشغال استفاده کنیم یا نباید برای هنرمند و طراح هزینه کنیم؟ آیا نباید یک بافنده بیاوریم و یک بافنده معمولی بیاوریم چون دستمزدش کم است و می خواهیم تولید هند، نپال و پاکستان را تضمین کنیم؟»

ما در مورد حفظ هنر فرش صحبت می کنیم

وی با اشاره به باورهای غلطی که در زمینه فرش وجود داشته است، می گوید: ما هر روز هنرمان را به نابودی نزدیک می کنیم. زیرا تفکر، تفکر اشتباه است. سال ها زحمت کشیده و فرش های زیبایی در دوره های مختلف از جمله صفویه خلق شده است. دلیل آن هم این است که تجارت خارجی ایران آنقدر گسترش می یابد که هدایایی از دربار به کشورهای دیگر ارسال می شود و دولت مجبور می شود از هنرمندان حمایت کند تا دغدغه مالی نداشته باشند و فقط روی مهارت تمرکز کنند. حاصل آن دوره صفویه است که امروزه هر موزه ای به داشتن چوب افتخار می کند.

زارع اصل ادامه داد: ما هنرمندان خوبی از طراح و لباس کار تا بافنده داریم و مدیریت خوبی در بخش تولید و ارائه نداریم یعنی الان معلوم نیست سرپرست فرش چیست؟ مرکز فرش ملی است پیام سکوت یا فرهنگ؟

این هنرمند می افزاید: واگذاری مرکز ملی فرش ایران از وزارت صمت به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هیچ تفاوتی با وضعیت فعلی فرش ندارد؛ چرا که در هر دو مورد از فرش سوء استفاده می شود. فرش نباید تشکیلات جداگانه داشته باشه چرا باید همیشه زیر نظر وزارت کشور باشه یکی 30 سال پیش اشتباه کرد ولی ما نتونستیم الان نزدیک 30 سال هست که داریم این کارو میکنیم! “

زارع اصل همچنین گفت: مایه تاسف است وقتی رئیس مرکز ملی فرش ایران از واژه هنر-هنر برای فرش استفاده می کند، اگر کسی اطلاعی ندارد دلیلی ندارد در مورد مسئولیت این هنر صحبت کند. روش های طراحی، تولید و برش اورجینال است.”

وی با اشاره به نظرات متفاوت در مورد کیفیت فرش می گوید: مثلا مشتری می گوید من می خواهم فرشم را بفروشم و هر چه بخرد می فروشم اما مردم می گویند من فقط آثار اصل می فروشم. این ایده ها همیشه وجود دارند، اما دلیلی وجود ندارد که اگر یک مشتری یک سرویس مدرن می خواهد، همه همان چیز را می خواهند. ما محصولات متنوعی داریم، اما متأسفانه در ارائه عملکرد ضعیفی داریم و نمی دانیم مهارت هایمان کجاست. این دعوا معمولاً برای منافع شخصی است. اگر مردم بخواهند کارشان را مثل قبل ادامه دهند، معلوم است که طراح تمام تلاشش را می کند و پولش را می گیرد، هنرمند تمام تلاشش را می کند و پولش را می گیرد. در مورد خیاط هم همینطور است، بعد کار به مشتری یا عرضه کننده می رسد، او باید نحوه ارائه را بداند.

این هنرمند می افزاید: در نمایشگاهی که من هم خریدار خارجی بودم او می خواست فرش بخرد و بعد یک فرش معمولی خرید و از او پرسیدیم که چرا شغل افراد بهتری را نمی خرید و در پاسخ به ما گفت چون من کاخی ندارم که این جور چیزها را بخرم و این فرش ها ارزش قصری دارد، نظر خارجی ها در مورد فرش ایرانی این است که بعضی از کارها را می گیرند که اینها مثل آدم های مناسب قصر هستند!»

وی ادامه داد: ما می‌توانیم محصولاتی را برای افرادی که توانایی مالی دارند تهیه کنیم. یا یک محصول جالب برای شخصی که می خواهد از فرش استفاده کند و بعد از چند سال آن را عوض کند، داشته باشید. اشتباهات ما زیاد است و متاسفانه شناخت کافی از این هنر ملی وجود ندارد. فرش هنر ملی ایران است. اگر الان دقت کنید متوجه می شوید که فرش بخش مهمی از زندگی ایرانیان است. اکنون دیگر در مورد گسترش این مهارت صحبت نمی کنیم، بلکه در مورد حفظ مهارتی صحبت می کنیم که هزاران سال طول کشید تا به این سطح برسد. هر کس می تواند نظر خود را داشته باشد، درست یا غلط، یا بد است که نظر نادرست را منتشر کنید.

چرا از بقیه حمایت نمی کنند؟

زارع اصل، رئیس مرکز ملی فرش ایران در خصوص موضوع انتقال تولیدکنندگان فرش به کشورهای همسایه می‌گوید: بسیاری از تولیدکنندگان به کشورهایی مانند ترکیه رفته‌اند و پول بیشتری هم می‌گیرند؛ اما برنامه‌های ایران را به چالش کشیده و حتی پایین آورده‌اند. وضعیت طرح. اکثر طراحان خوب ما در ایران هستند و جابه جا نشده اند. مثلاً هیچ وقت فکر نمی کردم از این همه ترک تجربه استفاده کنم.»

وی ادامه می دهد: مدیر عامل کشور به جای انداختن توپ در زمین طراح باید برود و از طراح بپرسد آخرین بار کی هزینه طراحی پرداخت کرده اند؟ طراحان ما نمی توانند آخرین باری را که برای یک طرح هزینه کرده اند به یاد بیاورند. تولیدکنندگان همه چیز را رایگان می خواهند. تولیدکننده می خواهد برای برش هزینه کمتری بپردازد و سود کند.»

این هنرمند می افزاید: اگر می گوییم خیاطی تلفیقی از تکنیک و هنر است، باید طراحی را صد در صد هنر بدانیم، طراح به عنوان هنرمندی که چیزهایی خلق می کند، همیشه ایده را خلق و تکمیل می کند و تولیدات دیگر آن را اجرا می کنند. که روی فرش اتفاق می افتد، طراح تصمیم می گیرد. وقتی طراح از جای خود خارج شود چه اتفاقی می افتد؟یعنی همه محصولات کامل نیستند. هر چیزی که اجرا شود می تواند جعلی باشد. جایگاه واقعی مردم و تولیدکنندگان اولویت ما اکنون با عشق و دل به کار خود ادامه می دهیم.”

انتهای پیام