آموزش MCSA یا MCSE؟ کدام مسیر برای شما مناسب تر است؟

انتخاب بین آموزش MCSAیا MCSE امروز دیگر موضوعیت گذشته را ندارد. در دنیای پرشتاب فناوری اطلاعات، مایکروسافت مسیر گواهینامه‌های خود را به کلی متحول کرده و مدارک قدیمی MCSA و MCSE را بازنشسته کرده است. حالا باید به جای این عناوین، به سراغ گواهینامه‌های مبتنی بر نقش (Role-Based) رفت تا مسیری روشن برای آینده شغلی در حوزه IT ترسیم شود.

مدارک مایکروسافت همواره به عنوان معیاری معتبر برای سنجش مهارت‌های فنی در صنعت فناوری اطلاعات شناخته شده‌اند. بسیاری از متخصصان IT، مسیر حرفه‌ای خود را با کسب این گواهینامه‌ها آغاز کرده‌اند یا برای ارتقای دانش و موقعیت شغلی خود به آن‌ها روی آورده‌اند. با این حال، تغییرات اخیر مایکروسافت، بحث انتخاب میان MCSA و MCSE را به چالش کشیده و نیاز به آگاهی از مسیرهای جدید را بیش از پیش ضروری ساخته است. این مقاله به شما کمک می‌کند تا با درک کامل تغییرات، مسیری آگاهانه و پربازده برای آینده حرفه‌ای خود در اکوسیستم مایکروسافت انتخاب کنید. در این راهنما، از گذشته و تاریخچه این گواهینامه‌ها تا واقعیت‌های امروز و مسیرهای جایگزین مدرن، تمامی ابعاد بررسی خواهند شد.

اگر می‌خواهید مسیر حرفه‌ای خود در حوزه شبکه و سرورهای مایکروسافت را بهتر بشناسید، مطالعه مقاله «MCSA چیست؟ آشنایی با گواهینامه‌های مایکروسافت» می‌تواند راهنمای مفیدی باشد. در این مقاله با مهارت‌ها، مزایا و فرصت‌های شغلی مرتبط با دریافت مدرک MCSA آشنا می‌شوید و می‌توانید تصمیمی آگاهانه برای رشد حرفه‌ای خود بگیرید.

درک مبانی گواهینامه‌های مایکروسافت

مایکروسافت، به عنوان یکی از پیشگامان صنعت فناوری اطلاعات، نقش بی‌بدیلی در شکل‌دهی به زیرساخت‌ها و راهکارهای نرم‌افزاری ایفا کرده است. از سیستم‌عامل ویندوز گرفته تا مجموعه ابزارهای آفیس و پلتفرم ابری قدرتمند آژور، محصولات این شرکت در قلب بسیاری از سازمان‌ها و کسب‌وکارها قرار دارند. این گستردگی، تقاضا برای متخصصانی را که توانایی مدیریت، پیکربندی و بهینه‌سازی این محصولات را دارند، به شدت افزایش داده است. در این میان، گواهینامه‌های مایکروسافت به عنوان ابزاری برای تأیید و اعتبارسنجی این مهارت‌ها، جایگاه ویژه‌ای یافته‌اند.

مایکروسافت و اهمیت گواهینامه‌های آن

گواهینامه‌های مایکروسافت نه تنها برای متخصصان IT، بلکه برای کارفرمایان نیز ارزش‌افزوده چشمگیری دارند. این مدارک، یک استاندارد جهانی برای اثبات دانش و توانایی‌های فنی هستند. برای کارفرمایان، استخدام فردی با گواهینامه‌های معتبر مایکروسافت به معنای اطمینان از برخورداری او از حداقل مهارت‌های لازم برای مدیریت محصولات این شرکت است. برای متخصصان نیز، این مدارک به عنوان برگ برنده‌ای در رزومه عمل کرده و راه را برای فرصت‌های شغلی بهتر و پیشرفت حرفه‌ای هموار می‌سازند. داشتن چنین گواهینامه‌هایی به فرد امکان می‌دهد تا تخصص خود را به شیوه‌ای ثابت و مورد تأیید صنعت به نمایش بگذارد و اعتماد کارفرمایان را جلب کند.

تاریخچه MCSA و MCSE: از گذشته تا امروز

برای درک کامل وضعیت کنونی گواهینامه‌های مایکروسافت، نگاهی به تاریخچه MCSA و MCSE ضروری است. این دو مدرک، سال‌ها ستون اصلی مسیر آموزشی مایکروسافت برای متخصصان شبکه و سیستم بودند و به عنوان یکی از اولین قدم‌ها برای آموزش MCSAو MCSE شناخته می‌شدند.

MCSE (Microsoft Certified Systems Engineer / Solutions Expert)

گواهینامه MCSE را می‌توان قدیمی‌ترین و برجسته‌ترین مدرک مایکروسافت برای متخصصان سیستم و شبکه دانست. در ابتدا، MCSE مخفف “Microsoft Certified Systems Engineer” به معنای «مهندس سیستم‌های مایکروسافت» بود و متخصصان را برای طراحی و پیاده‌سازی زیرساخت‌های پیچیده ویندوز سرور آماده می‌کرد. این دوره شامل مجموعه‌ای از آزمون‌ها بود که اغلب بر روی نسخه‌های خاصی از ویندوز سرور (مانند Windows Server 2000 یا 2003) تمرکز داشتند. با گذشت زمان و تحول فناوری، مفهوم MCSE نیز تغییر کرد و از حدود سال 2008 به بعد، مخفف “Microsoft Certified Solutions Expert” به معنای «متخصص راهکارهای مایکروسافت» شد. این تغییر نام، نشان‌دهنده شیفت تمرکز مایکروسافت از صرفاً مهندسی سیستم به سمت ارائه راهکارهای جامع و یکپارچه بود.

MCSA (Microsoft Certified Systems Administrator / Solutions Associate)

MCSA نیز که مخفف “Microsoft Certified Systems Administrator” به معنای «مدیر سیستم‌های مایکروسافت» بود، به عنوان یک گواهینامه سطح پایه و پیش‌نیاز برای MCSE مطرح بود. این مدرک، مهارت‌های لازم برای مدیریت روزمره و پشتیبانی از سیستم‌های مایکروسافت را تأیید می‌کرد و به مدیران سیستم، مدیران شبکه و متخصصان پشتیبانی دسکتاپ کمک می‌کرد تا در نقش‌های خود موفق باشند. در واقع، MCSA به عنوان پله اول برای کسانی که قصد ورود به دنیای شبکه و سرورهای مایکروسافت را داشتند، بسیار حائز اهمیت بود و بسیاری از کارشناسان IT مسیر آموزش MCSAرا برای ورود به این حوزه انتخاب می‌کردند. همانند MCSE، مفهوم MCSA نیز تغییر کرده و به “Microsoft Certified Solutions Associate” (متخصص راهکارهای مایکروسافت) تبدیل شد.

مدارک منسوخ‌شده دیگر: MCP, MCTS, MCITP

علاوه بر MCSA و MCSE، مایکروسافت در طول تاریخ خود، گواهینامه‌های دیگری نیز ارائه کرده بود که اکنون منسوخ شده‌اند. این مدارک شامل MCP (Microsoft Certified Professional) که یک مدرک پایه و انفرادی برای هر آزمون بود، MCTS (Microsoft Certified Technology Specialist) که بر روی یک تکنولوژی خاص تمرکز داشت، و MCITP (Microsoft Certified IT Professional) که بین MCSA و MCSE قرار می‌گرفت، می‌شوند. آشنایی با این تاریخچه کمک می‌کند تا درک بهتری از چرایی تغییرات کنونی در سیستم گواهینامه‌های مایکروسافت داشته باشیم.

واقعیت‌های MCSA و MCSE در دوران کنونی: بازنشستگی و دلایل آن

شاید یکی از مهم‌ترین اخباری که در سال‌های اخیر در دنیای گواهینامه‌های مایکروسافت منتشر شد، بازنشستگی رسمی مدارک MCSA و MCSE بود. این خبر، برای بسیاری از متخصصان و علاقه‌مندان به حوزه IT، ابهامات و سوالات زیادی را به همراه داشت. لازم است به صورت شفاف و صریح به این موضوع پرداخته شود تا انتخاب مسیر شغلی آینده با آگاهی کامل صورت گیرد.

وضعیت MCSA در حال حاضر

مدارک MCSA در گذشته، برای نسخه‌های مختلفی از سیستم‌عامل ویندوز سرور (مانند Windows Server 2012، 2016) و همچنین سیستم‌عامل‌های کلاینت (مانند Windows 10) و پایگاه داده (SQL Server) ارائه می‌شدند. این گواهینامه‌ها برای افرادی که قصد داشتند در زمینه مدیریت و پشتیبانی سیستم‌های IT تخصص کسب کنند، بسیار محبوب و پرطرفدار بودند. بسیاری از مراکز آموزشی، کلاس MCSAرا به عنوان یک پایه قوی برای ورود به بازار کار شبکه پیشنهاد می‌دادند.

تمامی گواهینامه‌های MCSA در تاریخ 31 ژانویه 2021 رسماً توسط مایکروسافت بازنشسته (Retired) شده‌اند.

بازنشستگی به این معنی است که مایکروسافت دیگر هیچ آزمون جدیدی برای این مدارک برگزار نمی‌کند و گواهینامه جدیدی نیز صادر نخواهد شد. با این حال، اعتبار مدارکی که پیش از این تاریخ کسب شده‌اند، همچنان حفظ می‌شود و متخصصانی که این مدارک را دارند، می‌توانند آن‌ها را در رزومه خود نگهداری کنند. اما برای کسانی که به دنبال کسب مدرک جدید هستند، دیگر امکان شرکت در دوره MCSAبه شیوه گذشته و دریافت گواهینامه رسمی MCSA وجود ندارد.

وضعیت MCSE در حال حاضر

گواهینامه‌های MCSE نیز با گرایش‌های مختلفی مانند Core Infrastructure، Mobility، Data Management and Analytics و Productivity ارائه می‌شدند. این مدارک، سطح بالاتری از تخصص را نسبت به MCSA تأیید می‌کردند و برای متخصصانی که در طراحی و پیاده‌سازی راهکارهای پیچیده سازمانی فعالیت داشتند، کاربرد فراوانی داشتند. این مدارک نیز همانند MCSA، جایگاه مهمی در بازار کار IT ایران و جهان داشتند و بسیاری از کارشناسان پس از اتمام آموزش MCSAبه دنبال ادامه مسیر برای دریافت MCSE بودند.

تمامی گواهینامه‌های MCSE نیز در تاریخ 31 ژانویه 2021 رسماً توسط مایکروسافت بازنشسته (Retired) شده‌اند.

مشابه MCSA، بازنشستگی MCSE نیز به معنای عدم برگزاری آزمون‌های جدید و توقف صدور گواهینامه‌های جدید است. افرادی که پیش از این تاریخ موفق به کسب MCSE شده‌اند، می‌توانند از اعتبار مدرک خود استفاده کنند، اما مسیرهای جدیدی برای کسب گواهینامه‌های تخصصی‌تر توسط مایکروسافت معرفی شده است که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت. در واقع، این تصمیم مایکروسافت، نقطه عطفی در مسیر آموزشی و حرفه‌ای متخصصان IT به شمار می‌رود.

چرا مایکروسافت این مدارک را بازنشسته کرد؟ (تحلیل و دلایل)

تصمیم مایکروسافت برای بازنشستگی MCSA و MCSE، تصمیمی ناگهانی نبود و ریشه‌های عمیقی در تحولات صنعت فناوری اطلاعات داشت. این تغییرات، بیشتر به سمت پاسخگویی به نیازهای جدید بازار کار و همسویی با روندهای روز دنیا صورت گرفت:

1. تحول صنعت به سمت Cloud Computing (Microsoft Azure): مهم‌ترین دلیل، رشد چشمگیر و بی‌سابقه فناوری ابری بود. با ظهور و گسترش پلتفرم‌های ابری مانند Microsoft Azure، نیاز سازمان‌ها به متخصصانی که توانایی مدیریت و طراحی راهکارهای ابری را دارند، به شدت افزایش یافت. مدارک قدیمی MCSA و MCSE عمدتاً بر روی محیط‌های On-Premise (سرورهای فیزیکی در محل سازمان) تمرکز داشتند و دیگر پاسخگوی نیازهای جدید نبودند.
2. نیاز به همسویی مهارت‌ها با نقش‌های واقعی شغلی (Role-Based Certifications): دنیای IT به سرعت در حال تکامل است و نقش‌های شغلی نیز پیچیده‌تر و تخصصی‌تر شده‌اند. مایکروسافت به این نتیجه رسید که گواهینامه‌های قدیمی، به اندازه کافی با وظایف و مسئولیت‌های واقعی در بازار کار همسو نیستند. گواهینامه‌های مبتنی بر نقش، با تمرکز بر مهارت‌های مورد نیاز برای یک شغل خاص (مانند مدیر شبکه ابری، مهندس امنیت ابری)، پاسخگوی این نیاز جدید هستند.
3. تمرکز بر محیط‌های Hybrid (ترکیب On-Premise و Cloud): بسیاری از سازمان‌ها، هنوز هم از زیرساخت‌های On-Premise استفاده می‌کنند، اما در عین حال به سمت استفاده از خدمات ابری نیز حرکت کرده‌اند. این محیط‌های هیبریدی، نیازمند متخصصانی هستند که بتوانند هر دو محیط را مدیریت کنند. گواهینامه‌های جدید، با تمرکز بر این مدل، متخصصان را برای این چالش‌ها آماده می‌کنند.
4. ساده‌سازی و کارآمدتر کردن مسیرهای آموزشی: ساختار گواهینامه‌های قدیمی گاهی پیچیده و طولانی بود. مایکروسافت با بازنگری در این ساختار، به دنبال ارائه مسیرهای آموزشی کوتاه‌تر، متمرکزتر و کارآمدتر بود تا متخصصان بتوانند سریع‌تر مهارت‌های مورد نیاز را کسب کرده و وارد بازار کار شوند.

این دلایل نشان می‌دهند که بازنشستگی MCSA و MCSE نه یک پایان، بلکه آغازی برای مسیرهای جدیدتر و به‌روزتر در دنیای گواهینامه‌های مایکروسافت بوده است. موسساتی همچون مجتمع فنی تهران با درک این تحولات، برنامه‌های آموزشی خود را برای تطبیق با این تغییرات به‌روزرسانی کرده‌اند.

آینده روشن: گواهینامه‌های مبتنی بر نقش مایکروسافت (Role-Based Certifications)

با بازنشستگی MCSA و MCSE، مایکروسافت یک چارچوب کاملاً جدید برای گواهینامه‌های خود معرفی کرده است که بر مفاهیم “مبتنی بر نقش” استوار است. این رویکرد جدید، پاسخی مستقیم به نیازهای در حال تغییر بازار کار و تحولات گسترده به سمت فناوری ابری است. گواهینامه‌های مبتنی بر نقش، به جای تمرکز بر یک محصول خاص، بر مهارت‌های مورد نیاز برای یک وظیفه یا نقش شغلی خاص در دنیای واقعی متمرکز هستند.

آشنایی با فلسفه گواهینامه‌های Role-Based

فلسفه اصلی گواهینامه‌های مبتنی بر نقش، همسویی دقیق با وظایف و مسئولیت‌های شغلی است که متخصصان IT در سازمان‌ها ایفا می‌کنند. به جای اینکه یک متخصص صرفاً دانش خود را درباره یک نسخه خاص از ویندوز سرور اثبات کند، اکنون باید مهارت‌های عملی خود را در انجام یک نقش خاص (مثلاً یک مدیر Azure، یک مهندس امنیت یا یک توسعه‌دهنده ابری) نشان دهد. این رویکرد باعث می‌شود که گواهینامه‌ها ارزش عملی بیشتری داشته باشند و استخدام‌کنندگان بتوانند با اطمینان بیشتری متخصصان مورد نیاز خود را پیدا کنند.

ساختار این گواهینامه‌ها معمولاً شامل سطوح مختلفی است:

• Fundamentals: برای آشنایی با مفاهیم پایه (مانند Azure Fundamentals – AZ-900).

• Associate: برای متخصصانی که حداقل یک سال تجربه در یک نقش خاص دارند (مانند Azure Administrator Associate – AZ-104). این سطح را می‌توان معادل مدرک آموزش MCSAدر دنیای جدید دانست.

• Expert: برای متخصصان با تجربه بیشتر که می‌توانند راهکارهای پیچیده‌تر را طراحی و پیاده‌سازی کنند (مانند Azure Solutions Architect Expert – AZ-305). این سطح معادل مدرک MCSE در گذشته است.
• Specialty: برای تخصص‌های بسیار خاص و نیازمند مهارت‌های عمیق در یک حوزه کوچک‌تر.

مسیرهای جایگزین MCSA و MCSE برای تخصص‌های مختلف

با توجه به بازنشستگی مدارک قدیمی، مهم است که جایگزین‌های مدرن و مرتبط با نیازهای بازار کار را بشناسیم. این جایگزین‌ها، مسیرهای روشن‌تری را برای پیشرفت شغلی ارائه می‌دهند و متخصصان را با آخرین فناوری‌ها و مهارت‌ها آشنا می‌کنند. بسیاری از موسسات آموزشی معتبر، نظیر مجتمع فنی تهران، اکنون بر برگزاری دوره MCSAبه معنای جدید آن، یعنی مسیرهای جایگزین مبتنی بر نقش، تمرکز دارند.

برای مدیریت سرور و شبکه داخلی (On-Premise) و محیط‌های هیبریدی:

گرچه تمرکز مایکروسافت به سمت ابر است، اما بسیاری از سازمان‌ها هنوز از زیرساخت‌های On-Premise استفاده می‌کنند. برای این دسته از متخصصان، مایکروسافت گواهینامه Windows Server Hybrid Administrator Associate (AZ-800, AZ-801) را معرفی کرده است. این مسیر، مستقیم‌ترین و جدیدترین جایگزین برای MCSA/MCSE Windows Server محسوب می‌شود و مهارت‌های لازم برای مدیریت سرورهای ویندوز، سرویس‌های اکتیودایرکتوری و پیاده‌سازی سرویس‌های هیبریدی با Azure را پوشش می‌دهد. این گواهینامه برای متخصصانی که با هر دو محیط On-Premise و Cloud کار می‌کنند، ایده‌آل است.

برای مدیریت و تخصص در فضای ابری مایکروسافت (Microsoft Azure):

فضای ابری، آینده فناوری اطلاعات است و مایکروسافت آژور، یکی از بزرگترین پلتفرم‌های ابری در جهان به شمار می‌رود. مسیرهای آموزشی Azure برای افرادی که به دنبال تخصص در این حوزه هستند، حیاتی است:

• Azure Fundamentals (AZ-900): نقطه شروع عالی برای آشنایی با مفاهیم پایه ابری و سرویس‌های اصلی آژور. این یک گواهینامه پایه است و برای هر کسی که می‌خواهد وارد دنیای ابر شود، توصیه می‌شود.

• Azure Administrator Associate (AZ-104): این گواهینامه، جایگزین اصلی برای نقش‌های مدیریتی در Azure است و می‌توان آن را معادل سطح MCSA در فضای ابری دانست. مهارت‌های لازم برای مدیریت زیرساخت‌های آژور، از جمله شبکه‌سازی، ذخیره‌سازی، ماشین‌های مجازی و هویت را پوشش می‌دهد. این کلاس MCSAبه نوعی، شما را برای مدیریت منابع ابری آماده می‌کند.

• Azure Solutions Architect Expert (AZ-305): این مدرک معادل سطح MCSE برای طراحی و پیاده‌سازی راهکارهای پیچیده ابری است. متخصصان با این گواهینامه، توانایی طراحی معماری‌های مقیاس‌پذیر، امن و مقرون‌به‌صرفه در آژور را دارند.
• سایر مسیرهای تخصصی: مایکروسافت مسیرهای تخصصی دیگری نیز در حوزه آژور ارائه می‌دهد، از جمله Azure Security Engineer Associate، Azure DevOps Engineer Expert، Azure Data Engineer Associate و … که هر کدام برای نقش‌های شغلی خاصی طراحی شده‌اند.

برای Office 365 و Microsoft 365:

مدارک مرتبط با Microsoft 365 نیز برای متخصصانی که با سرویس‌های همکاری و بهره‌وری مایکروسافت کار می‌کنند، بسیار مهم هستند:

• Microsoft 365 Certified: Modern Desktop Administrator Associate
• Microsoft 365 Certified: Enterprise Administrator Expert

برای SQL Server و پایگاه داده:

در حوزه پایگاه داده، مسیرهای مرتبط با Azure Data Engineer/Database Administrator، جایگزین‌های گواهینامه‌های قدیمی MCSA/MCSE SQL Server شده‌اند. این مدارک بر مدیریت، طراحی و بهینه‌سازی پایگاه داده‌ها در محیط‌های ابری و هیبریدی تمرکز دارند.

این تغییرات نشان‌دهنده یک رویکرد جامع‌تر و آینده‌نگرانه از سوی مایکروسافت است. با انتخاب این مسیرهای جدید، متخصصان IT می‌توانند مهارت‌های خود را با آخرین تکنولوژی‌ها همسو کرده و در بازار کار رقابتی امروز، جایگاه خود را محکم‌تر کنند. مجتمع فنی تهران نیز با ارائه آموزش MCSAو گواهینامه‌های جدید، نقش پررنگی در آماده‌سازی متخصصان برای این تحولات دارد.

کدام مسیر برای شما مناسب‌تر است؟ (راهنمای تصمیم‌گیری عملی)

انتخاب مسیر درست در دنیای پویای فناوری اطلاعات، نیازمند ارزیابی دقیق شرایط فعلی و اهداف بلندمدت شغلی شماست. دیگر نمی‌توان صرفاً بین آموزش MCSAیا MCSE یکی را انتخاب کرد؛ بلکه باید با در نظر گرفتن گواهینامه‌های جدید و نیازهای بازار کار، تصمیمی هوشمندانه گرفت. این بخش به شما کمک می‌کند تا با پاسخ به چند سوال کلیدی، بهترین مسیر را برای خود پیدا کنید.

ارزیابی پیش‌نیازها و تجربه فعلی شما

پیش از هر چیز، باید به دانش و تجربه فعلی خود نگاه کنید:

1. دانش پایه شبکه: پایه و اساس تمامی تخصص‌های مایکروسافت، درک قوی از مفاهیم شبکه است. گواهینامه‌هایی مانند Network+ به عنوان یک پیش‌نیاز اساسی برای ورود به هر یک از مسیرهای مایکروسافت توصیه می‌شوند. بدون این دانش، یادگیری مباحث پیشرفته‌تر، دشوار و حتی بی‌فایده خواهد بود. بسیاری از موسسات آموزشی، از جمله مجتمع فنی تهران، بر گذراندن دوره‌های پایه Network+ پیش از شروع کلاس MCSAیا دوره‌های مشابه تأکید دارند.

• تجربه کاری: آیا تازه وارد هستید یا تجربه قبلی در زمینه IT دارید؟ برای تازه کارها، شروع با مفاهیم بنیادی و سپس حرکت به سمت گواهینامه‌های Associate (معادل MCSA) منطقی‌تر است. متخصصان باتجربه می‌توانند مستقیماً به سمت گواهینامه‌های Expert یا Speciality حرکت کنند.
• تفاوت CCNA و گواهینامه‌های مایکروسافت: CCNA (Cisco Certified Network Associate) بر روی سخت‌افزار شبکه، مسیریابی و سوئیچینگ متمرکز است، در حالی که گواهینامه‌های مایکروسافت بیشتر بر نرم‌افزار، سیستم‌عامل‌ها و سرویس‌های مایکروسافتی (مانند ویندوز سرور، آژور، مایکروسافت 365) تمرکز دارند. این دو مکمل یکدیگرند و بسیاری از متخصصان هر دو را کسب می‌کنند تا دید جامع‌تری داشته باشند.

اهداف شغلی بلندمدت شما

تصمیم‌گیری برای مسیر آموزشی، باید با اهداف شغلی شما همسو باشد:

• تمرکز بر زیرساخت‌های On-Premise: اگر محیط کار شما هنوز عمدتاً بر سرورهای داخلی و ویندوز سرور متکی است، یا به دنبال نقشی هستید که هر دو محیط On-Premise و Cloud را پوشش دهد، گواهینامه Windows Server Hybrid Administrator Associate (AZ-800, AZ-801) بهترین گزینه است. این مسیر دانش MCSA و MCSE قدیمی در زمینه ویندوز سرور را به خوبی پوشش می‌دهد و آن را با مهارت‌های لازم برای یکپارچه‌سازی با ابر ترکیب می‌کند.

• علاقه به Cloud Computing و آینده IT: اگر به آینده فناوری اطلاعات، یعنی فضای ابری، علاقه‌مند هستید و می‌خواهید در نقش‌هایی مانند Cloud Administrator، Cloud Engineer یا Cloud Architect فعالیت کنید، مسیرهای Azure (مانند Azure Administrator Associate – AZ-104 و Azure Solutions Architect Expert – AZ-305) برای شما مناسب‌تر است. این گواهینامه‌ها، معادل مدرن دوره MCSAو MCSE در دنیای ابر هستند.

• نقش‌ها و موقعیت‌های شغلی: تفاوت یک System Administrator که عمدتاً سرورهای داخلی را مدیریت می‌کند، با یک Cloud Architect که راهکارهای ابری را طراحی می‌کند، بسیار زیاد است. هر یک از گواهینامه‌های جدید مایکروسافت، شما را برای یک نقش شغلی خاص آماده می‌کند.

شرایط بازار کار ایران

با وجود تغییرات جهانی، شرایط بازار کار در ایران دارای ویژگی‌های خاص خود است:

• ارزش دانش قدیمی: هنوز بسیاری از سازمان‌ها در ایران از نسخه‌های قدیمی Windows Server (مانند 2012 یا 2016) استفاده می‌کنند. بنابراین، داشتن دانش مربوط به MCSA/MCSE قدیمی همچنان می‌تواند ارزشمند باشد، اما باید با دانش روز و گواهینامه‌های جدید تکمیل شود. بسیاری از متخصصان برای شروع، هنوز به دنبال آموزش MCSAویندوز سرور هستند.

• رشد تقاضا برای متخصصان Cloud و Hybrid: تقاضا برای متخصصان Cloud و Hybrid در شرکت‌های بزرگ، بانک‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات ابری در حال افزایش است. سازمان‌ها به تدریج به سمت راه‌حل‌های ابری و هیبریدی حرکت می‌کنند و این نیاز به متخصصان مربوطه را بیشتر می‌کند.

• هوشیاری در انتخاب موسسات آموزشی: متأسفانه، برخی موسسات آموزشی هنوز صرفاً بر کلاس MCSAو MCSE قدیمی و منسوخ شده تأکید دارند. بسیار مهم است که موسسه‌ای را انتخاب کنید که برنامه‌های آموزشی خود را با آخرین تغییرات مایکروسافت هماهنگ کرده و مسیرهای مبتنی بر نقش را ارائه می‌دهد. مجتمع فنی تهران با به‌روزرسانی مداوم سرفصل‌ها، یکی از پیشگامان این رویکرد است.

اهمیت مهارت عملی در مقابل مدرک‌گرایی

در نهایت، باید به این نکته مهم توجه داشت که در بازار کار IT، مهارت عملی و تجربه، همواره بر مدرک‌گرایی صرف ارجحیت دارد. مدرک، تنها یک تأییدیه است، اما توانایی حل مسئله و پیاده‌سازی راهکارها در عمل، چیزی است که شما را به یک متخصص واقعی تبدیل می‌کند. تمرکز بر یادگیری عمیق مفاهیم، کسب تجربه عملی از طریق لابراتوار و پروژه‌های واقعی، و شرکت در کارگاه‌های عملی، بسیار مهم‌تر از صرفاً جمع‌آوری مدارک است. دیدگاه واقع‌بینانه نسبت به مدارک بین‌المللی در بازار کار ایران (که هزینه‌های بالایی دارند و تضمین‌کننده استخدام نیستند) ضروری است.

ویژگی	MCSA/MCSE (قدیمی و بازنشسته)	گواهینامه‌های مبتنی بر نقش (جدید)
تمرکز اصلی	بر مبنای محصول (Windows Server, SQL Server)	بر مبنای نقش شغلی (Administrator, Engineer, Architect)
تکنولوژی غالب	On-Premise ویندوز سرور	Microsoft Azure، Microsoft 365، محیط‌های هیبریدی
وضعیت فعلی	بازنشسته شده (Retired)، بدون آزمون جدید	فعال و در حال توسعه توسط مایکروسافت
مثال معادل MCSA	MCSA Windows Server 2016	Azure Administrator Associate (AZ-104)، Windows Server Hybrid Administrator Associate (AZ-800, AZ-801)
مثال معادل MCSE	MCSE Core Infrastructure	Azure Solutions Architect Expert (AZ-305)
ارزش در بازار کار (ایران)	دانش پایه هنوز مفید، اما نیاز به تکمیل با دانش جدید	رشد تقاضا، همسویی با نیازهای روز

این جدول به شما دید بهتری از تفاوت‌ها و مسیرهای جایگزین می‌دهد تا در انتخاب خود دقت کنید. آموزش MCSA در این بستر جدید معنای دیگری یافته و به سمت تخصص‌های کاربردی‌تر حرکت کرده است.

نکات تکمیلی برای یادگیری و پیشرفت

پس از درک مسیرهای جدید گواهینامه‌های مایکروسافت، لازم است به نکات مهمی در خصوص نحوه یادگیری و رویکرد کلی به پیشرفت شغلی در حوزه IT توجه کنیم. این نکات به شما کمک می‌کنند تا سرمایه‌گذاری زمانی و مالی خود را به بهترین شکل انجام دهید و به یک متخصص واقعی تبدیل شوید.

تفاوت با مدارک دانشگاهی

یکی از سوالات رایج، مقایسه گواهینامه‌های تخصصی مانند آموزش MCSA(به مفهوم جدید) با مدارک دانشگاهی در حوزه IT است. باید گفت که این دو مکمل یکدیگرند و نه جایگزین. مدارک دانشگاهی عموماً بر مباحث تئوری، مبانی علوم کامپیوتر، و رویکردهای آکادمیک تمرکز دارند و دید کلی و عمیقی به شما می‌دهند. اما گواهینامه‌های مایکروسافت و سایر مدارک تخصصی، بر مهارت‌های عملی و کاربردی که مستقیماً در بازار کار مورد نیاز هستند، متمرکز می‌شوند. یک متخصص واقعی، ترکیبی از دانش نظری و مهارت‌های عملی را داراست. در واقع، بسیاری از سرفصل‌های دانشگاهی در ایران، هنوز هم با نیازهای روز بازار کار همخوانی ندارند و آموزش‌های عملی تخصصی، مانند کلاس MCSAیا دوره‌های آژور، برای پر کردن این شکاف حیاتی هستند.

روش‌های نوین آموزش

امروزه، روش‌های متنوعی برای یادگیری و کسب تخصص در دسترس است:

• دوره‌های حضوری: مزیت اصلی آن‌ها، تعامل مستقیم با استاد و هم‌کلاسی‌ها و امکان حل مشکلات در لحظه است.
• دوره‌های آنلاین: انعطاف‌پذیری بالا، دسترسی به اساتید برتر بدون محدودیت جغرافیایی و اغلب هزینه کمتر، از مزایای این دوره‌هاست.
• بوت‌کمپ‌ها: دوره‌های فشرده و کوتاه مدت که با تمرکز بالا بر مهارت‌های عملی، شما را در مدت زمان کوتاهی برای ورود به بازار کار آماده می‌کنند.

توصیه می‌شود دوره‌هایی را انتخاب کنید که بر کارگاه‌های عملی و سناریوهای واقعی تأکید دارند. مدت زمان استاندارد دوره‌ها نیز باید واقع‌بینانه باشد. دوره‌های بسیار طولانی و صرفاً تئوری، می‌توانند انگیزه شما را کاهش دهند و در نهایت، به دلیل عدم انطباق با نیازهای بازار، غیرکاربردی شوند. موسسات معتبر مانند مجتمع فنی تهران، با طراحی دوره‌هایی که ترکیبی از تئوری و عمل هستند و بر حل سناریوهای واقعی تمرکز دارند، سعی در ارائه بهترین کیفیت آموزشی دارند. این رویکرد، در دوره MCSAو سایر گواهینامه‌های جدید نیز رعایت می‌شود.

به‌روزرسانی مداوم دانش

دنیای IT به سرعت در حال تغییر و تحول است. آنچه امروز جدید است، ممکن است فردا منسوخ شود. بنابراین، ضرورت یادگیری مستمر و به‌روزرسانی دانش و مهارت‌ها، بیش از هر زمان دیگری حیاتی است. متخصصان با مدارک قدیمی، باید به دنبال مسیرهای به‌روزرسانی باشند و دانش خود را با آخرین تکنولوژی‌ها (به‌ویژه فضای ابری) همسو کنند. این به معنای شرکت در دوره‌های تکمیلی، مطالعه مقالات تخصصی، دنبال کردن اخبار و تحولات صنعت، و تمرین مداوم است. شرکت در یک کلاس MCSA به‌روز یا دوره‌های Azure، می‌تواند نقطه شروعی برای این مسیر باشد.

هزینه دوره‌ها و گواهینامه‌ها

هزینه شرکت در دوره‌های آموزشی و آزمون‌های بین‌المللی مایکروسافت می‌تواند قابل توجه باشد. این هزینه‌ها بسته به نوع دوره (حضوری یا آنلاین)، موسسه آموزشی، و موقعیت جغرافیایی متفاوت است. آزمون‌های بین‌المللی نیز به دلار محاسبه می‌شوند که با توجه به نوسانات نرخ ارز در ایران، می‌تواند گران تمام شود. بنابراین، برنامه‌ریزی مالی دقیق و انتخاب دوره‌هایی که بیشترین بازدهی را برای شما دارند، ضروری است. مقایسه هزینه‌ها و کیفیت آموزش در مراکز مختلف و انتخاب بهترین گزینه، از اهمیت بالایی برخوردار است. مجتمع فنی تهران با ارائه گزینه‌های متنوع، به دانشجویان کمک می‌کند تا با توجه به بودجه و نیازهایشان بهترین انتخاب را داشته باشند.

با رعایت این نکات، می‌توانید نه تنها مدرک معتبر کسب کنید، بلکه به یک متخصص واقعی و کارآمد در حوزه فناوری اطلاعات تبدیل شوید که برای بازار کار امروز و آینده، ارزشمند است.

سوالات متداول

با توجه به بازنشستگی MCSA و MCSE، آیا همچنان داشتن دانش مربوط به ویندوز سرور 2016 یا 2019 ضروری است؟

بله، بسیاری از سازمان‌ها هنوز از این نسخه‌ها استفاده می‌کنند، بنابراین دانش آن‌ها همچنان برای مدیریت زیرساخت‌های On-Premise مفید است و با گواهینامه‌های هیبریدی جدید تکمیل می‌شود.

برای یک فرد تازه کار در زمینه شبکه، بهترین توالی برای یادگیری گواهینامه‌های مایکروسافت (شامل پیشنیازها) چیست؟

بهترین توالی، شروع با Network+، سپس Azure Fundamentals (AZ-900) و پس از آن Azure Administrator Associate (AZ-104) یا Windows Server Hybrid Administrator Associate است.

چه منابع آموزشی (کتاب، دوره آنلاین، لابراتوار) برای آمادگی آزمون‌های Role-Based مایکروسافت در دسترس هستند؟

کتاب‌های مرجع مایکروسافت (Official Courseware)، دوره‌های آموزشی آنلاین (مانند دوره‌های ارائه شده در مجتمع فنی تهران) و ایجاد لابراتوارهای مجازی برای تمرین عملی، از بهترین منابع هستند.

آیا گواهینامه‌های جدید مایکروسافت (مانند Windows Server Hybrid Administrator Associate) نیز مانند MCSA/MCSE نیازمند به‌روزرسانی دوره‌ای هستند؟

بله، گواهینامه‌های مبتنی بر نقش معمولاً دارای اعتبار یک‌ساله هستند و برای حفظ آن‌ها باید سالانه با گذراندن یک آزمون آنلاین رایگان یا شرکت در دوره‌های کوتاه‌مدت، دانش خود را به‌روز کنید.

در صورت داشتن مدرک قدیمی MCSA/MCSE، برای مهاجرت به کشورهای پیشرفته، بهتر است به سمت کدام گواهینامه‌های جدید مایکروسافت حرکت کنیم؟

توصیه می‌شود به سمت گواهینامه‌های Azure Administrator Associate (AZ-104) و Azure Solutions Architect Expert (AZ-305) حرکت کنید که تقاضای بالایی در بازار جهانی دارند و دانش ابری شما را تأیید می‌کنند.