سیاست خارجی
-
ترامپ با اولین اظهارات خود نشان داد که تحولات نوین در جهان را نمی شناسد و قصد دارد برای احیای هژمون آمریکاجهانیان را به مبارزه خوانده و ستیزه جویی را جایگزین عقل گرایی کند.توجه به محورهای زیر مسیر ستیزهای دنباله دار دولت ترامپ را روشن می کند. 1-همسایه ستیزیسخنان ترامپ مبنی بر افزایش فشاربر مکزیک کانادا و پاناما نشان داد که «همسایه ستیزی» یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی آمریکا خواهد بود.قوی ترین رویکرد ستیزه جویانه ترامپ علیه مکزیک با تمرکز بر سه عامل تجارت مهاجرت های غیرقانونی و مباحث امنیتی بود.ترامپ در حوزه تجاری می خواهد از اول فوریه تعرفه هایی را برای کالاهای وارداتی مکزیک به آمریکا اعمال کند؛در واقع او جنگ اقتصادی را از مکزیک شروع خواهد کرد.کاخ سفید همچنین قرار است با اعلام وضعیت اضطراری ملی در مرز جنوبی با مکزیک و اعزام ارتش به آن منطقهرویکرد مقابله ورود مهاجرین مکزیکی را تشدید کرده و در داخل نیز عملیاتی بی سابقه برای اخراج میلیون ها مهاجر مکزیکی صورت دهد.ترامپ در حوزه امنیتی و به بهانه مقابله با کارتل های مواد مخدر عرصه را بر مکزیک تنگ ساخته و با این بهانه به سوی تسلط بر خلیج مکزیک حرکت خواهد کرد.این تحرکات قطعا در دوره دوم ترامپروابط واشنگتن-مکزیکوسیتی را با …
-
سال گذشته پیشنهاد گفتمان حاکم بر سیاست خارجی و یا در واقع تئوری سیاست خارجی کشور تحت عنوان خودمختاری و یا استقلال راهبردی ( Strategic Autonomy) را در رسانه ها ارائه و پیرامون آن مطالبی را عنوان داشتم. به نظر می رسد تحولات یک سال اخیر اهمیت توجه به این رویکرد در حوزه سیاست خارجی کشور را به نوعی اجتناب ناپذیر نموده است. شبکه ای شدن مناسبات جهانی توسعه ارتباطات و فناوری های علمی خصوصا هوش مصنوعی رشد شتاب آلود برخی از کشورهای منطقه در توسعه اقتصادی وابستگی متقابل کشورها در حوزه اقتصاد و … در یک تصویر بزرگ تر حوزه روابط خارجی را به یکی از مهم ترین محورهای اداره کشور تبدیل نموده است. در واقع و بر خلاف آنچه در گذشته تحت عنوان” سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی است ” از آن یاد می گردید تحولات قرن 21 نشان داده سیاست خارجی نه تنها ادامه سیاست داخلی به طور کامل محسوب نمی شود بلکه محوری مهم و تعیین کننده در شیوه حکمرانی گردیده است. این مهم فی نفسه ضرورت بررسی چارچوب های کلان سیاست خارجی را ایجاب می نماید. بدون انجام یک تحول در حوزه سیاست خارجی و تحقق الزامات مرتبط با آن نمی توان آینده ای متفاوت …
-
چنین تغییر شکلی دنیای کسب وکار و روابط ژئوپلیتیکی را متحول خواهد کرد. هوش مصنوعی به عنوان ابزاری جدید که هنوز بسیاری از وجوه آن ناشناخته است به هر حوزه ای که ورود کند می تواند حساسیت هایی را برانگیزد و نگرانی های را ایجاد کند اما شاید حساس ترین حوزه ای که بیم آن می رود مضرات هوش مصنوعی در آن بیش از مزایایش باشد عرصه سیاست است. یکی از این حوزه های جدید عرصه سیاست خارجی و روابط بین الملل است؛ هوش مصنوعی با قابلیت تحلیل کلان داده ها و پیشبینی رویدادها و تحولات در حال تبدیل شدن به یک تغییر دهنده جدی صحنه بازی در روابط بین الملل است. در نتیجه برخی کشورهای پیشرو در زمینه هوش مصنوعی به استفاده گسترده از این فناوری نوظهور در جهت تحلیل و تصمیم گیری در عرصه سیاست خارجی روی آورده اند. بخش امور امنیت خارجی در وزارت امور خارجه چین یکی از پیشروترین نهادهای وزارت خارجه در جهان است که از سیستم های هوش مصنوعی برای تحلیل و تصمیم گیری در مورد مسائل پیش روی خود استفاده می کند؛ به عنوان مثال این نهاد در فرایند تصمیم گیری برای سرمایه گذاری خارجی در رابطه با طرح ابتکاری «یک کمربند – …
-
هوش مصنوعی به عنوان ابزاری جدید که هنوز بسیاری از وجوه آن ناشناخته است به هر حوزه ای که ورود کند می تواند حساسیت هایی را برانگیزد و نگرانی های را ایجاد کند اما شاید حساس ترین حوزه ای که بیم آن می رود مضرات هوش مصنوعی در آن بیش از مزایایش باشد عرصه سیاست است. تا کنون سیاستمداران و پژوهشگران سیاسی بسیاری در مورد توسعه روزافزون و بی قاعده هوش مصنوعی هشدار داده و خطراتی را برای ورود آن به سیاست ترسیم کرده اند. «هنری کیسینجر» وزیر اسبق امور خارجه آمریکا از آن دسته پژوهشگرانی بود که دید مثبتی نسبت به ورود هوش مصنوعی به سیاست نداشت. او بر این اعتقاد بود در شرایطی که احتمال جنگ چین و آمریکا وجود دارد هوش مصنوعی می تواند به یک تسلیحات دیجیتالی در دست قدرت های بزرگ تبدیل شود؛ سلاحی که به اعتقاد کیسینجر از بمب اتم هم مخرب تر خواهد بود زیرا هیچ گونه تفکر و شعور انسانی پشت آن وجود ندارد. جهان سیاست مانند بازی شطرنج است که مبتنی بر ارزیابی سناریوها و پیش بینی بهترین واکنش یا بهترین حرکت مهره ها است؛ اما شطرنج جهان سیاست پیچیدگی بیشتری دارد؛ به نحوی که بازیگران زیادی با ترجیحات آشکار …
-
به لحاظ «قاعده» و کلان، موضوعات استراتژیک جاری سیاست خارجی، همچون برجام (توافق هسته ای)، نوع رابطه با آمریکا و غرب، نگاه به شرق (چین و روسیه)، و نهایتا روابط منطقه ای و محور مقاومت، در حوزه تصمیم گیری رهبری و شورای عالی امنیت ملی است. اما به لحاظ «روند» و اجرا، چگونگی پیشبرد این موضوعات در حوزه اختیارات قوه مجریه است. چون این قوه (به ویژه وزارت امور خارجه) منابع مالی، ابزارها، و ظرفیت های تخصصی سیاسی و اقتصادی لازم در اجرای این موضوعات سیاست خارجی را در اختیار دارد. در همه این موضوعات، مسئله مهم چگونگی برقراری «پیوند» و «تعادل» بین دو عنصر بازدارندگی تهدیدات و تولید امنیت (قاعده کلان سیاست خارجی) از یک سو، و ضرورت تعامل با جهان برای رشد و توسعه اقتصادی و تولید ثروت (روند اجرای سیاست خارجی) از سوی دیگر می باشد. عدم توجه به اجرای «همزمان» و «متناسب» به این دو جنبه سیاست خارجی اغلب منجر به تضاد دیدگاه ها و بروز انفعال در پیشبرد امور خارجی کشورمان شده است. نخست، موضوع برجام به لحاظ «قاعده» و کلان، در چهارچوب توسعه امنیت انرژی، استقلال صنایع بنیادی و غیره، و همچنین مقابله با زیاده خواهی غرب در مسدود کردن پیشرفت برنامه هسته ای …
-
ایالات متحده آمریکا به عنوان مهمترین حامی رژیم اسرائیل نخستین کشوری بود که به این سیاست نیروهای ارتش یمن واکنش نشان داد و کوشید در پوشش حمایت از آزادی کشترانی، ائتلافی جهانی برای مقابله با این حملات تشکیل دهد؛ ائتلافی که البته به دلیل تعارض منافع کشورهای غربی ناکام ماند و در عمل به حملات آمریکا و انگلیس به مواضعی در یمن ختم شد. البته، کشورهای اروپایی هر چند در ائتلاف آمریکایی مشارکت جدی نداشتند، اما منافع متعدد و پیچیده ای در این منطقه پرالتهاب دارند و در نتیجه رویکرد ویژه و مستقلی در قبال آن اتخاذ کرده اند. در این راستا اتحادیه اروپا در 19 فوریه 2024 با صدور بیانیه‌ای از آغاز ماموریت دریایی این اتحادیه در دریای سرخ موسوم به «آسپیدس» خبر داد؛ مأموریتی که حوزه آن در امتداد تنگه باب المندب، تنگه هرمز و همچنین آب‌های بین‌المللی در دریای سرخ، خلیج عدن، دریای عرب، خلیج‌فارس و دریای عمان تعریف شده و به گفته مقامات اروپایی، اقدامی جسورانه برای حفاظت از منافع تجاری و امنیتی اتحادیه اروپا و جامعه بین‌المللی بوده است. هر چند در روابط بین الملل این یک رویه مرسوم است که اقدامات کشورها در قالب الفاظ و روایات عامه پسند توجیه شود، اما برای درک …
-
برخی در نقد سیاست خارجی دولت سیزدهم پنج بحران ماهیت، روش، صورت، بحران و قدرت را مطرح می کنند و در این راستا بحران ماهیت به معنای عدم توانایی تشخیص حوزه‌های “کنشگری استراتژیک” تفسیر می شود. حوزه های کنشگری دستگاه دیپلماسی در دولت سیزدهم کاملا مشخص و روشن است. راهبرد سیاست خارجی در سطح بین المللی کنشگری برای تقویت جبهه چندجانبه گرایی،همکاری با جهان اسلام و یافتن دوستان بیشتر در اقصی نقاط جهان؛ کنشگری در سطح منطقه، بهره گیری از ائتلاف های منطقه ای و کنشگری در سطح دوجانبه،تقویت مناسبات با اکثر همسایگان و حل اختلافات با یکی دو کشور همسایه است. برای هر سطح از کنشگری ،راهکار و راهبرد وجود داشته و اجرا می شود. رابطه قدرت و ایدئولوژی در همین رابطه ایدئولوژی مغایر با منافع ملی خوانده می شود. جمهوری اسلامی یک نظام ایدئولوژیک است و طبعا دولت هم نمی تواند غیر ایدئولوژیک باشد. هیچکدام از دولت های قبل نیز غیر ایدئولوژیک نبوده اند. اصلا قدرت به دلیل ایدئولوژی تولید و حفظ می شود. کدام قدرت است که فاقد ایدئولوژی باشد.آیا آمریکا یک کشور غیرایدئولوژیک است؟ آیا شوروی سابق ایدئولوژی نداشت یا روسیه فعلی فاقد ایدئولوژی است؟آیا رژیم جعلی اسرائیل ایدئولوژی ندارد؟ایدئولوژی صرفنظر از نوع آن،آرمان های یک …
-
کمیل خجسته در یادداشتی با اشاره به بیانیه اخیر روسیه و شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه گانه، به تبیین نگاه دولت در برخورد با این موضوع پرداخته است. به گزارش سی وی نت، در این یادداشت آمده است: مواضع این روزهای مسئولین جمهوری اسلامی نسبت به بیانیه مشترک روسها با شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر سه گانه را دیده‌اید. فرق این نگاه با کلیشه‌ای که غرب‌گرایان درباره سیاست خارجی جمهوری اسلامی تلاش می‌کنند بسازند در سه چیز است:۱. آنها به دروغ ادعا می‌کنند نگاه انقلابی در سیاست خارجی انزواطلب است. در حالی‌که تمام تلاش اینست که وارد تعامل_با_جهان شود. به همین دلیل تلاش می‌کند تا «راه شرق» را برای خود باز کند. نگران «دخالت ناتو» به شمال شرق و غرب خود و آسیای میانه است. از «افریقا به عنوان معدن ثروت» دست‌نخورده بهره ببرد. «اتحادهای منطقه‌ای» با همسایگان و شرکای راهبردی‌اش درست کند و با کشورهای اروپای اول و اروپای دوم تعامل و همکاری کند. اما برعکس، غربگراها کل دیپلماسی سیاسی و اقتصادی ایران را سال‌ها بر مدار ارتباط با ۴کشور «محدود» کردند.۲. آنها به دروغ می‌گویند نگاه انقلابی خود را وابسته_به_شرق می‌داند. در حالی‌که راهبرد سیاست خارجی ایران ایجاد یا شرکت در اتحاد و ائتلاف‌های منطقه‌ای …
-
روسیه نیز به ارکستر کشورهای عرب خلیج فارس علیه تمامیت سرزمینی ایران پیوست و حتی از چین موضعی فراتر گرفت و سوابق تلخ خود در ایران را در یادها زنده ساخت. تخصصی در سیاست خارجی ندارم، اما هرگز متعجب نشدم. رویکردی که در سیاست خارجی اتخاذ کرده ایم نتیجه ای جز این ندارد. این همگن با سوابق روس ها و شیطنتی است که علنی کرده اند، اقدامات و ساخت و پاخت های پنهانشان را خدا می داند به ویژه اگر از سَر وسِرّ بسیاری از برنامه ها و مراکز استراتژیک ایران هم در مراودات سالهای اخیر خبردار شده باشند. بی جهت نیست که آقای ظریف به کارشکنی های آنان اشاره و بسیاری از اهل خبره به احتمال چراغ سبزهای روسیه در حملات مکرر رژیم اسرائیل به مراکز وابسته به ایران در سوریه مشکوکند. روس ها بارها ثابت کرده اند که با آنها تا انتهای خط نمی توان رفت و با الفبای حسن همجواری بیگانه اند و الا با همسایه ای که هزاران سال دیگر باید با آن همجوار باشند چنین نمی کردند. همانقدر می فهمم که همنوایی با مدعیان تمامیت ارضی یک کشور به هیچ وجه با ادعای رابطه استراتژیک همخوانی ندارد. سیاستگذاران اصلی کشور و دستگاه سیاست خارجی باید …
-
در این روند قطعا نمی توان هدایت های رهبر معظم انقلاب را برای تعیین دقیق و صریح اهداف،هماهنگی میان میدان و دیپلماسی و استفاده از نیروهای انقلابی و مجرب،نادیده گرفت.در این مجال به نمونه هایی از آثار حکمت در سیاست خارجی کشور که عزت ملی را نیز در پی داشت،پرداخته می شود. 1-از سال 1398 ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا(سنتکام) با حمایت نظامی ناتو و پشتیبانی سیاسی اتحادیه اروپا و چند کشورعرب و تاسیس و تجهیز گروه های خشن تروریستی همچون داعش با دخالت آشکار در امور داخلی سوریه،به این کشور حمله کردند. ایران به عنوان بزرگترین حامی مردم سوریه برای حمایت از دولت قانونی و بنا به دعوت رسمی بشار اسد به کمک سوریه شتافت.از ورای اطلاعات پنهان و تحلیل های عقلانی،برای سیاستمداران ایرانی مسلم بود که هدف بعدی آمریکا در غرب آسیا،جمهوری اسلامی ایران است و موفقیت دشمنان سوریه،تهدید های جدی امنیتی برای ایران خواهد داشت.توانایی سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در اقناع دولت روسیه برای قرار گرفتن در کنار ایران و مبارزه با تروریسم در سوریه یکی از برجستگی های سیاست خارجی ایران بود. شکست دشمنان سوریه در این مصاف و نابودی گروه های تروریستی ثابت کرد که ایران توانایی حمایت از متحدین خود برای تامین منافع ملی …
- 1
- 2