تنظیم سند رسمی با حصر وراثت محدود

الزام به انحصار وراثت در مواردی کاربرد دارد که شخصی از متوفی طلبکار باشد و وراث نسبت به پرداخت طلب از ارث متوفی اقدام نکنند. همانطور که می دانید پس از فوت متوفی کلیه اموال و دارایی‌های وی به ورثه تعلق می‌گیرد. اما علاوه بر دریافت ماترک، وراث در قبال دیون و بدهی‌های متوفی نیز مسئول هستند. تقسیم ماترک متوفی بدون امکان پذیر نیست. حال ممکن است یکی از ورثه برای گرفتن گواهی پایان کار ساختمان و گواهی وراثت همکاری نکند. علاوه بر ورثه، وصی و طلبکار و به طور کلی هر شخص ذینفعی می‌تواند برای ماترک متوفی درخواست الزام به حصر وراثت نماید.

وصی کسی است که متوفی به موجب وصیت‌نامه انجام اموری را به وی محول کرده است. در این صورت وصی برای اجرای وصیت متوفی می‌بایست به ماترک متوفی دسترسی داشته باشد و این امر بدون حصر وراثت امکان پذیر نیست. همچنین اگر وراث نسبت به تقسیم ارث و پرداخت دیون متوفی اقدام نکنند، شخص طلبکار می‌تواند با الزام به انحصار وراثت طلب خود را از ماترک متوفی مطالبه نماید.

• اصل و کپی مدارک شناسایی متقاضی (وصی یا طلبکار) از قبیل کارت ملی و شناسنامه
• استشهادیه محضری
• اصل وصیت‌نامه (برای وصی)
• اسناد و مدارک ثابت کننده طلب از قبیل چک، سفته، قرارداد، قولنامه و … (برای طلبکار)
• درخواست استعلام شناسنامه وراث از ثبت احوال

فرم دادخواست الزام به حصر وراثت

در قانون چیزی به نام فرم دادخواست الزام به انحصار وراثت وجود ندارد. این عبارت به غلط مصطلح شده و منظور از آن دریافت گواهی حصر وراثت به درخواست وصی یا طلبکار می‌باشد. برای این منظور شخص متقاضی می‌بایست دادخواست خود را به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی ارائه نماید.

مراحل گام به گام الزام به انحصار وراثت

در گام اول شخص متقاضی می‌بایست نسبت به دریافت استشهادیه محضری اقدام کند. استشهادیه محضری فرمی است که در آن 3 نفر شاهد، نام و تعداد ورثه را در دفتر اسناد رسمی تأیید نموده و امضا می‌کنند. برای این منظور متقاضی می‌بایست فرم استشهادیه محضری را با امضای 3 شاهد تکمیل نموده و سردفتر آن را گواهی نماید. گام دوم مراجعه به دفاتر خدمات قضایی می‌باشد. متقاضی در دفتر الکترونیک خدمات قضایی با ارائه مدارک لازم، فرم دادخواست صدور گواهی حصر وراثت را تکمیل می‌کند. با انجام این مراحل، صدور گواهی به شورای حل اختلاف ارجاع داده می‌شود.

 به طور روتین یکی از مدارک لازم برای حصر وراثت شناسنامه و کارت ملی وراث است. اما با توجه به این که ورثه همکاری نمی‌کنند، شخص متقاضی می‌بایست از شورای حل اختلاف بخواهد که خود شورا هویت وراث را از سازمان ثبت احوال استعلام بگیرد. پس از بررسی استعلام، شورای حل اختلاف آگهی حصر وراثت متوفی را در روزنامه منتشر می‌کند. این آگهی به این دلیل انجام می‌شود که اگر شخص ذینفع دیگری وجود دارد مراجعه نموده و ادعای خود را ثبت نماید. شورای حل اختلاف به مدت یک ماه از انتشار آگهی فرصت می‌دهد. در نهایت چنانچه نقص یا مشکلی در پرونده وجود نداشته باشد، گواهی صادر می‌شود.

الزام به تنظیم سند رسمی به طرفیت وراث

چنانچه طلب شخص متقاضی وجه نقد باشد، می‌تواند به موجب گواهی حصر وراثت آن را مطالبه کند. اما در شرایطی که شخص از متوفی ملکی را خریداری کرده باشد شرایط متفاوت است. در این صورت شخص خریدار پس از دریافت گواهی حصر وراثت، می‌بایست دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی به طرفیت وراثت متوفی را به دادگاه ارائه نماید. دادگاه صلاحیت دار در این خصوص دادگاهی است که ملک خریداری شده در حوزه قضایی آن قرار دارد. پس از بررسی دادخواست در جلسه رسیدگی، رأی الزام به تنظیم سند رسمی توسط دادگاه صادر می‌شود.

نمونه دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی علیه ورثه

نمونه دادخواست علیه ورثه متوفی به شرح زیر می‌باشد:

خواهان: خانم/اقا ………….. فرزند:……….. آدرس:…………………………………………………..

خوانده: خانم/اقا ………….. فرزند:……….. آدرس:…………………………………………………..

خواسته و بهای: ………………………….

دلایل و منضمات:

شرح خواسته:

ریاست محترم مجتمع قضایی شهر……

با سلام، احترامااینجانب خواهان مراتب ذیل را به عرض می‌رسانیم:

شش دانگ یک قطعه زمین و اعیانی را در تاریخ …………….. به مبلغ ……………… ریال و به مساحت ………… متر مربع واقع در…………………………………………………………………………………………………….. به شماره پلاک ثبتی ………………… فرعی از پلاک ثبتی به شماره …………. اصلی قطعه ………………. حوزه ثبتی ……………….، را از ………………………. که مالک قانونی ملک بوده خریداری نمودم. مطابق با قرارداد تنظیم شده فی مابین خوانده متعهد شدند که در تاریخ …………………….. با حضور در دفترخانه شماره …….. نسبت به تنظیم سند به نام اینجانب اقدام نمایند.

که مع الاصف فروشنده فوت نموده و وراث قانونی مرحوم به موجب حکم انحصار وراثت به شماره دادنامه ………………… مورخه ………………….. صادره از شعبه … شورای حل اختلاف عبارتند از خواندگان اول الی پنجم می‌باشد.

فلذا با تقدیم این دادخواست رسیدگی و صدور حکم به الزام به تنظیم سند رسمی و تهیه مقدامت آن شرح خواسته را به استناد مواد ۱۰، ۲۱۹، ۲۲۰، ۲۲۳ قانون مدنی و بند ۳ ماده ۳۶۲ و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی مورد استدعاست.

مدارک لازم برای الزام به انحصار وراثت کدامند؟

اصل و کپی مدارک شناسایی متقاضی (وصی یا طلبکار) از قبیل کارت ملی و شناسنامه
استشهادیه محضری
اصل وصیت‌نامه (برای وصی)
اسناد و مدارک ثابت کننده طلب از قبیل چک، سفته، قرارداد، قولنامه و … (برای طلبکار)
درخواست استعلام شناسنامه وراث از ثبت احوال

الزام به حصر وراثت در چه مواردی کاربرد دارد؟

الزام به حصر وراثت در مواردی کاربرد دارد که شخصی از متوفی طلبکار باشد و وراث نسبت به پرداخت طلب از ارث متوفی اقدام نکنند. همانطور که می دانید پس از فوت متوفی کلیه اموال و دارایی‌های وی به ورثه تعلق می‌گیرد. اما علاوه بر دریافت ماترک، وراث در قبال دیون و بدهی‌های متوفی نیز مسئول هستند. تقسیم ماترک متوفی بدون گواهی حصر وراثت امکان پذیر نیست. حال ممکن است یکی از ورثه برای گرفتن گواهی همکاری نکند. علاوه بر ورثه، وصی و طلبکار و به طور کلی هر شخص ذینفعی می‌تواند برای ماترک متوفی درخواست الزام به حصر وراثت نماید.

انحصار وراثت محدود یعنی چه؟

انحصار وراثت به طور کلی یک مدرک قانونی است که مشخص می‌کند ورثه متوفی دقیقاً چه افرادی هستند. همچنین میزان سهم‌الارث هر یک از ورثه در گواهی حصر وراثت تعیین می‌گردد. حصر وراثت محدود به این معناست که در این نوع گواهی، وراث مشمول محدودیت‌هایی هستند. این محدودیت در واقع در خصوص ارزش ماترک متوفی می‌باشد. گواهی محدود برای اموال ارزشمند متوفی از قبیل اموال غیر منقول، املاک، خودرو و … کاربرد نخواهد داشت.

گواهی انحصار وراثت محدود

گواهی حصر وراثت محدود بیشتر در مواردی کاربرد دارد که متوفی در وصیت‌نامه خود انجام کاری را به یکی از ورثه محول کرده باشد. به عبارت بهتر این گواهی در تقسیم اموال متوفی چندان کاربردی نمی‌باشد. تقسیم ماترک متوفی با گواهی محدود تنها زمانی امکان پذیر است که ارزش ماترک کمتر از 30 میلیون ریال باشد.

تفاوت انحصار وراثت محدود و نامحدود

تفاوت این دو گواهی به ارزش ماترک متوفی وابسته است. چنانچه ارزش ماترک کمتر از 30 میلیون ریال باشد، گواهی محدود کفایت می‌کند. اما برای تقسیم ماترکی که بیش از 30 میلیون ریال ارزش داشته باشد، وراث به گواهی نامحدود نیاز دارند.

مراحل انحصار وراثت محدود

ورثه ابتدا باید فرم استشهادیه محضری را در یکی از دفاتر اسناد رسمی تکمیل نمایند. در فرم استشهادیه 3 نفر شاهد باید شهادت دهند که متوفی ورثه دیگری جز اسامی موجود در فرم ندارد. سپس فرم استشهادیه توسط دفترخانه گواهی می‌شود.

پس از آن وراث با مراجعه به یکی از دفاتر الکترونیک خدمات قضایی باید نسبت به تکمیل فرم دادخواست صدور گواهی حصر وراثت محدود اقدام نمایند. در نهایت گواهی حصر وراثت محدود توسط شورای حل اختلاف صادر می‌شود. توجه داشته باشید که شعبه شورای حل اختلاف مربوطه، شعبه‌ای است که آخرین محل سکونت متوفی در محدوده آن واقع شده باشد.

مدارک لازم برای انحصار وراثت محدود

• گواهی فوت متوفی
• استشهادیه محضری
• شناسنامه متوفی
• عقدنامه یا رونوشت آن
• شناسنامه وراث
• وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)

هزینه انحصار وراثت محدود

همانطور که گفتیم هزینه انحصار وراثت محدود با نامحدود تفاوتی ندارد. در سال 99 مبلغ 200 هزار تومان باید در دفاتر خدمات قضایی پرداخت شود و هزینه دیگری شامل حال وراث نمی‌باشد.

تنظیم سند رسمی با حصر وراثت محدود

برخی از وراث به دلیل عدم آگاهی نسبت به اخذ گواهی محدود اقدام می‌کنند. پس از دریافت گواهی محدود با مشکل مواجه می‌شوند و با ما تماس می‌گیرند. سوالی که زیاد از ما پرسیده می‌شود این است که آیا می‌توانیم با گواهی حصر وراثت محدود نسبت به تنظیم سند رسمی اقدام کنیم؟ متاسفانه این امکان وجود ندارد. وراث تنها در صورت دریافت گواهی نامحدود می‌توانند نسبت به تقسیم ارث و تنظیم سند رسمی اقدام نمایند.

تبدیل انحصار وراثت محدود به نامحدود

یکی از مراحل اخذ گواهی نامحدود انتشار آگهی در روزنامه می‌باشد. شورای حل اختلاف برای این که اطمینان حاصل کند ذینفع دیگری وجود ندارد، یک آگهی در روزنامه منتشر می‌کند. پس از انتشار آگهی یک ماه فرصت می‌دهد تا چنانچه شخصی خود را ذینفع می‌داند به شورای حل اختلاف مراجعه نموده و موضوع را اعلام کند. در سال 99 هزینه انتشار آگهی بر عهده وراث نیست و به طور رایگان انجام می‌شود.

برای تبدیل گواهی انحصار وراثت محدود به نامحدود لازم نیست وراث تمامی مراحل را از اول طی نمایند. تنها اقدام لازم، انتشار آگهی در روزنامه می‌باشد. وراث با مراجعه به شعبه صادر کننده گواهی محدود می‌توانند درخواست تبدیل گواهی محدود به نامحدود را داشته باشند. در این صورت با انتشار آگهی در روزنامه و گذشت زمان یک ماه، گواهی محدود به نامحدود اصلاح می‌شود.

آخرین تغییرات صدور گواهی انحصار وراثت در رویه قضایی

مطابق بخشنامه شماره ۳۸۳۸۴ مورخ ۷ /۷/ ۱۳۹۹ وزارت دادگستری اگر متوفی دارای اموالی بیشتر ۵۰۰ میلیون ریال معادل ۵۰ میلیون تومان باشد گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر می شود و نیازمند نشر آگهی است. بنابراین اگر شخص فوت شده اموالی کمتر از مبلغ ۵۰ میلیون تومان داشته باشد شوراهای حل اختلاف گواهی انحصار وراثت محدود صادر می‌کنند .مدت زمان آن به دلیل حذف پروسه نشر آگهی بسیار کوتاه تر خواهد بود .

مدت زمان اخذ انحصار وراثت محدود دارای اموال کمتر از پانصد میلیون ریال ۳ تا ۷ روز کاری است شایان ذکر است که سابق بر این ملاک برای حصر ورثه نامحدود سی میلیون ریال بود که هم اکنون مطابق بخشنامه جدید انحصار وراثت مذکور که مورد تایید ریاست قوه قضاییه در مورخ دوم مهر ۹۹ هم قرار گرفته است، اموال متوفی معادل ۵۰ میلیون تومان است.

هزینه انحصار وراثت با وکیل در تهران و کرج چقدر است؟

توجه داشته باشید که گروه وکلای پارسای فقط را قبول می کنند هزینه وکیل برای انحصار وراثت در سال ۱۴۰۲  چهار میلیون تومان است که نصف مبلغ در ابتدا دریافت می شود و نصف دیگر پس از صدور گواهی انحصار وراثت.

در صورتی که تهیه استشهادیه هم به عهده ما باشد نهصد و پنحاه هزار تومان اضافه میشود.

در صورت عدم همکاری وراث در انحصار وراثت چه باید کرد؟

ممکن است که به هر دلیل یکی از وراث یا حتی به چند نفر از آنها دسترسی نباشد و یا همکاری لازم را نداشته باشند و یا خارج از کشور باشند. به عبارت دیگر به مدرک شناسنامه ایشان دسترسی نیست در این موارد به تقاضای ذی نفع شورای حل اختلاف از اداره ثبت احوال در این خصوص استعلام می کند. پس نگران عدم همکاری یکی از وراث مطلقاً نباشید.

کلا قاعده اینطور است که با درخواست وکیل یا دادخواست دهنده نواقص مدارک از اداره ثبت احوال استعلام خواهد شد. نکته دیگر اینکه وقتی وراث به طبقه دوم و سوم میرسند رویه شوراهای حل اختلاف تهران استعلام است تا محرز شود کسی از طبقه اول باقی نمانده است. ضمنا استعلام نیلز به پرداخت هزینه ندارد.

منبع:

تهران من

وزارت راه و شهرسازی