تخییری یا الزامی بودن تخفیف و تبدیل مجازات

با توجه به ماده 37 قانون مجازات اسلامی جدید چنانچه قاضی دادگاه بخواهد مجازات متهمی را که در قانون حبس است تخفیف دهد و به یکی از مجازات های تعزیری دیگر تبدیل نماید، مخیر است یا خیر؟

نظر هیئت عالی

تبدیل نوع مجازات درمقام تخفیف صرفاً دربند ت ماده 37 قانون مجازات اسلامی جایز شمرده شده است.نتیجتاً نظر اتفاقی مورد تایید می باشد.

نظر اتفاقی

قانونگذار در ماده 37 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 به دادگاه این اختیار را داده که در صورت وجود یک یاچند جهت از جهات تخفیف، مجازات تعزیری را به شرح بندهای ذیل ماده تقلیل یا تبدیل نماید در مورد بند الف که صرفاً تقلیل حبس است دادگاه نمی تواند حبس را به مجازات دیگری تبدیل نماید بلکه یک یا سه درجه، حبس را تقلیل می دهد. ولی در بند ت ماده 37 قانون مذکور، قانونگذار اجازه داده است که سایر مجازات های تعزیری را به میزان یک یا دو درجه از همان نوع یا انواع دیگر تقلیل دهد.

اعمال تخفیف مجازات در مقام اعمال ماده 483 قانون آئین دادرسی کیفری

شخصی به جهت سرقت مقرون به آزار مستند به ماده 652 قانون تعزیرات به 5 سال حبس و 74 ضربه شلاق محکوم می گردد. پرونده به جهت رضایت شاکی و اعمال تخفیف طبق ماده 483 به دادگاه ارسال می گردد. 1- آیا اعمال تخفیف مدنظر ماده 483 بر اساس ماده 37 قانون مجازات می باشد و یا اینکه خروج موضوعی از این امر داشته و دادگاه اختیار اعمال حداقل مجازات قانونی را دارد؟ 2- چنانچه قائل به ماده 37 قانون مجازات باشیم اعمال تخفیف بر اساس مجازات قانونی (درجه 4) که سه ماه تا ده سال حبس و یا مجازات و یا مجازات قضایی (درجه 5) پنج سال حبس می باشد؟ 3- چنانچه قائل به مجازات قضایی و همچنین بند ب ماده 37 باشیم با تقلیل یک درجه حبس، تکلیف در خصوص شلاق تعزیری چه می باشد؟

نظر هیئت عالی

ملاک تخفیف در مجازات در مقام اعمال ماده 483 قانون آئین دادرسی کیفری مجازات قضایی است و با توجه به ماده مرقوم امکان تبدیل مجازات وجود دارد و محدودیت های مرقوم در ماده 37 قانون مجازات اسلامی لازم الرعایه نیست. بدیهی است کاهش مجازات قضایی در مقام تخفیف ملاک می باشد.

نظر اکثریت

1- ماده 652 قانون تعزیرات مشمول جرائم غیر قابل گذشت می باشد که ناظر به ماده 483 قانون آیین دادرسی کیفری است و دادگاه نسبت به ماده 483 آیین دادرسی کیفری و مواد 37 الی 39 قانون مجازات اسلامی تخفیف را اعمال خواهد نمود. 2- ملاک تخفیف مجازات صادره در دادنامه می باشد و طی محاسبه ماده 37 قانون مجازات اسلامی به مجازات صادره در حکم (مجازات قضایی) تخفیف اعمال می گردد. 3- در مجازات ملاک حبس صادره است.

نظر اقلیت

1- بلی قابل اعمال می باشد. 2- در تخفیف مجازات بایستی حکم و مجازات قانونی را لحاظ نموده و قاضی صدور حکم خود را در این چارچوب قرار داده است و چنانچه با تخفیف مجازات از مجازات قانونی کاهش یابد قاضی مجوز چنین امری را ندارد و ملاک مجازات قانونی است.