روش های اجرای ساختمان بتنی

آموزش تصویری و مرحله به مرحله ساخت ساختمان سازه بتن

در این آموزش با آموزش تصویری کلیه مراحل اجرایی برای ساخت یک ساختمان بتنی به صورت کاملا تصویری و مرحله به مرحله از صفر تا 100 با شما در نم نمک خواهیم بود.

مراحل اولیه اجرایی

• ابتدا کارفرما موظف است برای انجام مراحل قانونی و کسب مجوز مربوطه به سازمانها و دیگر مراجع ذیربط مراجعه می کند.
• شناخت خصوصیات زمین برای برآورد های طراحی
• آماده سازی محوطه

استقرار عوامل اجرایی و شروع کار به شرح زیر است .

شروع کار اجرایی

گودبرداری

 یک لودر چرخ لاستیکی به کارگاه آورده شد و سپس لودر شروع به کار کرد. سپس خاک حاصله را توسط همان لودر در یک کامیون بارگیری کرده و به مکان دیگری انتقال می دهیم .

برای عبور و مرور لودر هنگام گودبرداری به گاه یک رمپ ایجاد کرده بودیم که پس از اتمام کار لودر آن را توسط کارگران و دست افزار بیل و کلنگ تخریب نمودیم .

کارگران به وسیله ی بیل و کلنگ مشغول تخریب و خاک برداری رمپ گردیدند. پس از اتمام کار و پایان این مرحله سطح کار زمین کارگاه را کاملا آب داده و توسط غلتک دستی کوبیدند.تا سطح کار کاملا متراکم شود و بعدها در اثر وزن ساختمان نشست نکند .

البته باید متذکر شوم که قبل از شروع به گودبرداری باید درخت و بوته های احتمالی را که در محل کار گ اهوجود داشته باشد را از محل کار جمع آوری نمود که به این کار عملیات بوته کنی می گویند.

خاکبرداری در زمین های با رطوبت طبیعی را می توان تا عمق یک متر ، برای ماسه 1.25 متر ، برای ماسه رس دار 1.5 ، برای خاک رس 2 متر ، برای خاک بسیار متراکم را بدون پایه های ایمنی ، سپر و حائل انجام داد.

در سایر موارد با توجه به جنس خاک ، عمق گودبرداری و شرایط ترافیکی اطراف تدابیر ایمنی لازم توسط مسئولان اتخاذ می گردد.

پیاده کردن نقشه

هدف از پیاده کردن نقشه به معنی انتقال نقشه ساختمان از روی کاغذ بر روی زمین با ابعاد اصلی می باشد. بطوریکه محل دقیق پی ها و ستون ها و ابعاد آنها روی زمین مشخص گردد. در موقع پیاده کردن نقشه از نقشه ی پی کنی استفاده می شود. برای نقشه ی ساختمان های مهم معمولا از دوربین نقشه برداری استفاده می شود. برای نقشه ی ساختمان های کوچک و معمولی از متر و ریسمان کار استفاده می شود .

کارگران با حضور مهندس ناظر به پیاده کردن دقیق نقشه فونداسیون اقدام کردند. به گونه ای که به وسیله ی متر ، ریسمان کار و گچ کاملا ابعاد فونداسیون را مشخص کرده و آن را در زمین پیاده کردند.

بتن مگر

بتن مگر که به آن بتون لاغر نیز می گویند اولین قشر پی سازی می باشد. مقدار سیمان در بتن مگر حدود 100 الی 150 کیلوگرم بر مترمکعب است . بتون مگر معمولا به دو دلیل مورد استفاده قرار می گیرد :

1 : برای جلو گیری از تماس مستقیم بتون اصلی فونداسیون با خاک و نفوذ شیره بتن به خاک .

2 : برای رگلاژ کف فونداسیون و ایجاد سطحی صاف برای ادامه پی سازی.

3 : ضخامت بتن مگر حدودا 10 سانتی متر می باشد که البته این کار برای سهولت در اجرای قالب بندی و کفراژبندی بود.

بتن مگر توسط میکسر ها برای تخلیه به محل پروژه آورده تخلیه گردید و کارگران سطح روی آن را با ماله تقریبا صاف کردند . حدودا سه الی چهار ساعت به آب دادن مختصر و سطحی آن پرداختند.

یکی از سیستم های جدید که جایگزین عالی برای قالب های مدولار هستند، قالب لارج پنل می باشد.

آرماتوربندی

گروه آرماتوربند کاملا طبق نقشه مشغول به بریدن ، اندازه کردن و ساختن شبکه آرماتور و مش بندی فونداسیون شدند. در این مدت همواره یک کارگر به وسیله ی کارگاه و آچار گوساله طبق نقشه مشغول تهیه ی خاموت ها و تنگ ها به تعداد و اندازه های مورد نیاز شد و آرماتور ها را توسط سیم به هم دیگر متصل می نمودند . برای اینکه میلگرد ها از کف بتن مگر فاصله یکسان داشته باشند از اسپیسر استفاده گردید.

نکته حائز اهمیت در اجرای کار این است که باید فاصله میل گردها و خاموت ها را دقیقا طبق نقشه اعمال کنیم که البته این فاصله ها را باید از مرکز به مرکز آرماتورها در نظر بگیریم .

فقط در موقع جاگذاری باید دقت لازم انجام گیرد تا قفسه ها و مش میلگردی درست در وسط گود قرار گیرد تا در هنگام بتون ریزی از همه طرف توسط بتون احاطه شوند . در واقع بتن مثل کاوری دور و اطراف آن را بپوشاند. معمولا میلگردهای مصرفی در بتون را از نوع میلگرد آجدار انتخاب می کنند.

نکته : ریشه باید در انتهای دارای خم آرماتورها باید طوری به هم بسته شوند تا در موقع بتن ریزی از جای خود تکان نخورده وجابجا نشوند و فاصله آنها ازیکدیگر باید طوری باشد که بزرگترین دانه بتن به راحتی از بین آنها رد شده در جای خود قرار گیرد و معمولا برای بستن آرماتورها در گوشه ها از 8 و در وسطها از ساده استفاده شود .

برای تهیه انواع قالب های بتنی و فلزی می توانید از شرکت سپنتا که یکی از تولیدکنندگان بزرگ در کشور می باشد دیدن کنید.

آرماتورهای ریشه یا انتظار :

آرماتورهای ریشه یا انتظار که برای اتصال شالوده به ستون بکار می رود باید تا سطح آرماتورهای زیرین پی ادامه داشته باشد ولی اگر ارتفاع پی از 1.25 متر تجاور کند می توان فقط 4عدد آرماتورهای گوشه های ستون را تا آرماتور زیرین پی ادامه داد و بقیه آرماتورهای ستون را به اندازه کافی داخل بتن پی نمود و کلیه آرماتورهای ریشه باید در انتها دارای خم 90 درجه باشند و این آرماتورها به صورت خاموت به یکدیگر متصل شوند و در داخل پی به خوبی مستقر شوند و یا به عبارت دیگر باید خاموت های ستون تا داخل پی ادامه یابد و طول آن قسمتی از آرماتور ریشه که باید خارج از پی قرار گیرد تا میلگردهای ستون به آنها بسته شوند این کار به وسیله مهندس محاسب تعیین می گردد ولی هیچگاه نباید از 50 الی 60 سانتی متر کمتر باشد .

 اجرای سازه بتنی (، شن، ماسه و فولاد به صورت ساده یا آجدار) جزو رایج ترین انواع ساختمان های مدرن به حساب می آیند. این نوع ساختمان ها معمولاً شامل یک چهارچوب یا یک اسکلت بتنی هستند. بخش های افقی سازه های بتنی شامل تیرها و بخش های عمودی آن شامل ستون ها هستند.

این واقعیت وجود دارد که سازه های بتنی دارای عمر طراحی هستند بدین مفهوم که یک سازه بتنی برای عمری معین طراحی می شود گرچه این عمر ۵۰ یا ۶۰ سال باشد. بتن با گذشت عمر دچار افت و خزش می شود که نهایتا باعث تأثیر منفی در عملکرد سازه هنگام وقوع زلزله می شود.

سازه بتن آرمه در واقع چهارچوبی است که از اجزای شدیداً به یکدیگر متصل تشکیل شده است. این نوع اتصالات با عنوان اتصالات لحظه ای شناخته می شوند.

در ساختمان در صورت استفاده از بتن آرمه در قسمت ستون‌ها و شاه تیر‌ها و پی، آن ساختمان یک سازه بتنی محسوب می‌شودساختمان اسکلت بتنی ساختمانی است که در آن اعضا باربر فشاری یا ستونها از نوع بتن آرمه است که در محل قالب بندی و اجرا می گردند همچنین تمام تیرها اصلی هم از نوع بتنی است و دیوار برشی هم که برای مقابله با نیروهای جانبی مورد استفاده قرار می گیرد از نوع بتنی است.

۱-ماده اصلی که شن و ماسه می‌باشد ارزان و قابل دسترسی است.

۲-سازه‌های بتنی که مطابق با اصول آیین نامه‌ای طراحی و اجرا شده اند، در مقابل شرایط محیطی سخت، مقاومتر از سازه‌های ساخته شده با مصالح دیگر هستند.

۳-به علت قابلیت شکل پذیری بالای بتن، امکان ساخت انواع سازه‌های بتنی نظیر پل، ستون و… به اشکال مختلف میسر است.

۴-سازه‌های بتنی در مقابل حرارت زیاد ناشی از آتش سوزی بسیار مقاوم اند.

نقشه برداری و پیاده کردن نقشه

می توان گفت این مرحله مهم ترین عنصر در ساخت سازه است . اگر به درستی صورت نگیرد گاهی ممکن است منجر به لزوم تخریب ساختمان گردد .

در طرح این مرحله باید نقشه را از روی کاغذ بر روی زمین پیاده کرد . به این گونه که محل پی ها ، ستون ها و … را با روش های گوناگون مشخص می کنیم . انتخاب روش بستگی به ابعاد پروژه دارد برای پیاده کردن نقشه ساختمان‌های مهم (بزرگ) از دوربین نقشه ‌برداری استفاده می‌شود، ولی برای پیاده کردن نقشه ساختمان‌های معمولی و کوچکتر از متر و ریسمان می‌توان استفاده نمود..

به این منظور مراحل زیر بایست انجام گیرد:

• برای تعیین محل ساختمان‌ها حداقل به یک امتداد مبنا در محل نیاز است که با توجه به عوارض اطراف محل مورد نظر امتداد مبنا را در نظر می‌گیرند. مثلا برای ساختمان‌های مسکونی، این امتداد مبنا می‌تواند مرز ساختمان با لبه جاده و خیابان که در نزدیکی ساختمان واقع است باشد و برای یک بنای صنعتی ممکن است این امتداد، امتداد حصار یا نرده بیرونی در نظر گرفته شود.
• بعد از مشخص شدن امتداد مبنا، اندازه‌ها، طول و زوایا و ارتفاع‌هایی که برای پیاده کردن قسمت‌های مختلف نقشه مورد نیاز است آنها را به طول‌های زمینی تبدیل می‌کنند.
• این نکته ضروری است که کلیه کارهای پیاده کردن نقشه باید مرحله به مرحله کنترل شود.

• پیاده کردن محل یک ساختمان به وسیله متر به روش افست : در این روش گوشه‌های ساختمان را به کمک دو محور مبنا مشخص و فواصل افقی و عمودی این نقاط نسبت به مبدا مختصات، بر اساس نقشه تعیین و بر روی زمین پیاده می‌شود.
• پیاده کردن محل یک ساختمان به روش شعاعی : در این روش هر گوشه ساختمان به کمک یک زاویه مشخص تعیین می‌شود (زاویه امتدادی که نقطه بر روی آن قرار دارد نسبت به خط مبنا).

منظور از پیاده کردن نقشه روی زمین در واقع همان پیاده کردن پلان فنداسیون ساختمان است.

عرض و طول و عمق پي ها كاملا بستگي به وزن ساختمان و قدرت تحمل خاك محل ساختمان دارد در ساختمان هاي بزرگ قبل از شروع كار بوسيله آزمايشات مكانيك خاك قدرت مجاز تحملي زمين را تعيين نموده و از روي آن محاسبات ابعاد پي را تعيين مي نمايند.

ولي در ساختمان هاي كوچك كه آزمايشات مكانيك خاك در دسترس نيست بايد از مقاومت زمين در مقابل بار ساختمان مطمئن شويم . اغلب مواقع قدرت مجاز تحملي زمين براي ساختمان هاي كوچك با مشاهده خاك پي و ديدن طبقات آن و طرز قرار گرفتن دانه ها به روي همديگر يا با ضربه زدن به وسيله كلنگ به محل پي قابل تشخيص مي باشد .

فاز اول؛ اجرای سازه ساختمان

برای درک بهتر اجرای یک سازه سعی کرده‌ایم که این مطلب را به سه فاز اصلی به صورت اجرای سازه ساختمان ، اجرای تاسیسات و خدمات و در نهایت اجرای نماکاری و طراحی دکوراسیون داخلی تقسیم کنیم. طبیعتاً در هر کدام از این فازها، چند مرحله از اجرای پروژه صورت می‌گیرد که روند اجرایی فاز اول آن شامل مراحل زیر می‌شود.

بعد از تصمیم گیری در مورد اجرای سازه و ساختن یک ساختمان به صورت مسکونی یا تجاری، لازم است که مجوزهای لازم از جمله پروانه ساخت دریافت شود. این پروانه به شما اجازه می‌دهد که در محیط شهری به ساخت و ساز بپردازید و از برخی امکانات آنها استفاده کنید. مدارک مالکیت و مواردی مانند سند زمین و مشخصات هویتی و همچنین تعیین کردن یک مهندس ناظر، از مواردی هستند که برای گرفتن پروانه ساخت نیاز خواهید داشت.

گودبرداری

به محض گرفتن پروانه ساخت، می‌توانید روند ساخت و ساز خود را شروع کنید و در اولین مرحله باید گودبرداری و پی کنی را انجام دهید. در نقشه اولیه که توسط مهندس سازه تهیه شده است، مشخص می‌شود که تعداد طبقات ساختمان به چه صورت است و باید فونداسیون آن با چه طول و عرضی اجرا شود. هرگز در نحوه اجرای فونداسیون دخالت شخصی نداشته باشید.

در اين قسمت از عمليات اقدام به خاکبرداری محل نقشه می شود تا به خاک بکر رسيد. انجام اين عمل به آن علت است که همانطور که گفتيم زمين ، بار کلی ساختمان را تحمل می کند لذا بايد پی ها بر روی يک سطح محکم و بدون رانش قرار بگيرد تا در آينده پس از اتمام پروژه و در نتيجه ی بارگذاری ، پی ها نشست بيش از حد نداشته باشند و يا اينکه نشستهای متفاوت داشته باشند. البته اگر زمين موجود ، بدون خاکبرداری ، بکر باشد ، باز هم بايد اقدام به گودبرداری کرد.

اين عمل بدان علت است که همانطور که می دانيم پی از قسمتهای مهم سازه می باشد. و جنس آن از بتن می باشد همانطور که می دانيم بتن از دو المان آرماتور آهنی و ملات سيمان ماسه شن تشکيل شده است. آهن در مقابل سولفاتها و موادی همچون کلر و آب حساس است و در صورت وجود اين عوامل در کنار آهن ، آهن زنگ زده و مقاومت فشاری و کششی خود را از دست می دهد. همچنين ملات سيمان هم در مقابل آب ضربه پذير است و مقاومت خود را از دست می دهد. بنابر اين سطح زيرين پی ها بايد حداقل ۱٫۵ الی ۲ متر پايين تر از تراز کف زمين باشد..

دلایل رایج شدن استفاده از اسکلت بتنی

• ارزان بودن هزینه استفاده این نوع سازه
• استحکام و مقاومت بیشتری نسبت به سازه‌هایی دارد که با استفاده از مصالح دیگری ساخته می‌شوند.
• انعطاف پذیری در طراحی و ساخت
• این نوع سازه در مقابل حرارت بسیار مقاومت خوبی دارد

1- مراحل اولیه اجرایی

1. ابتدا کارفرما موظف است براي انجام مراحل قانونی و کسب مجوز مربوطه به سازمانها و دیگر مراجع ذیربط مراجعه می کند
2. شناخت خصوصیات زمین براي برآورد هاي طراحی
3. آماده سازی محوطه و استقرار عوامل اجرایی و شروع کار (تجهیز کارگاه) .

2- تخریب

در صورتی که احداث بنا در محلی باشد که دارای ساختمان قدیمی بوده و یا سازه ای باشد که نیاز به از بین بردن آن باشد عملیات تخریب صورت میگیرد. در عملیات تخریب لازم است تا تمام نکات ایمنی مربوط به تخریب لحاظ گردد. همچنین رعایت نکات ذکر شده در مبحث 12 مقررات ملی ساختمان نیز ضروری میباشد.

3- گود برداری

به طور کلی گودبرداری به دو منظور صورت میگیرد : 1- رسیدن به زمین با مقاومت مناسب 2- محافظت از پی در برابر آسیب های وارده (مانند یخ زدگی و . . .)

انتخاب ماشین آلات گودبرداری با توجه به نوع زمین مشخص میگردد در زمین ها با مقاومت کم و متوسط که فاقد سنگ بوده از لودر های چرخ لاستیکی یا لودر های چرخ زنجیری استفاده میگردد. برای این منظور یک لودر چرخ لاستیکی به کارگاه آورده میشود و سپس لودر شروع به کار میکند و سپس خاک حاصله را توسط همان لودر در یک کامیون بارگیری میکنند و به مکان دیگري انتقال می دهند.

برای عبور و مرور لودر هنگام گودبرداری به محل کارگاه یک رمپ ایجاد میشود که پس از اتمام کار لودر رمپ توسط کارگران و دست افزار بیل و کلنگ تخریب میشود. پس از اتمام کار و پایان این مرحله سطح کار زمین کارگاه را کاملا آب داده و توسط غلتک دستی میکوبند تا سطح کار کاملا متراکم شود و بعدها در اثر وزن ساختمان نشست نکند و یا به مقدار مجاز نشت کند.

البته باید متذکر شد که قبل از شروع به گودبرداری باید درخت و بوته هاي احتمالی را که در محل کارگاه وجود داشته باشد را از محل کار جمع آوری نمود که به این کار عملیات بوته کنی می گویند. خاکبرداری در زمین های با رطوبت طبیعی را می توان تا عمق یک متر، برای زمین ماسه 1 متر، برای خاك رس 2 متر و برای خاک بسیار متراکم / 1/25 متر، برای ماسه رس دار 5 را بدون پایه های ایمنی، سپر و حائل انجام داد. در سایر موارد با توجه به جنس خاک ، عمق گودبرداری و شرایط ترافیکی اطراف تدابیر ایمنی لازم توسط مسئولان اتخاذ می گردد.

4- اجرای بتن مگر

بتن مگر که به آن بتن لاغر نیز می گویند اولین قشر پی سازي می باشد. مقدار سیمان مورد استفاده در این بتن 100 – 150 کیلوگرم بر متر مکعب میباشد. بتون مگر معمولا به دو دلیل مورد استفاده قرار می گیرد:

1. برای جلو گیری از تماس مستقیم بتن اصلی فونداسیون با خاک و نفوذ شیره بتن به خاک .
2. براي رگلاژ کف فونداسیون و ایجاد سطحی صاف برای ادامه پی سازی.

ضخامت بتن مگر حدودا 10 سانتی متر می باشد . بتن مگر توسط میکسر ها برای به محل پروژه آورده حمل می گردد و پس از تخلیه بتن کارگران سطح روی آن را با ماله تقریباً صاف میکنند. حدودا سه الی چهار ساعت به آب دادن مختصر و سطحی آن باید پرداخته شود تا مقاومت مورد نظر حاصل گردد.