کارنامه «اوج»، بازوی رسانه ای و تلویزیونی سپاه / نوسان معنادار جهت گیری فیلم ها در دولت های متفاوت

حسین قره:  سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اگرچه نهادی نظامی است و از اولین روز تأسیس قرار بود تا خلأ قدرت نظامی بعد از انقلاب را پر کند اما رفته رفته و با گسترش مأموریت ها و آغاز جنگ بخشی از مسئولیت ورود به مسائل فرهنگی جامعه نیز به این نهاد سپرده شد. در دوران جنگ بخشی از این نهاد نظامی همچون تمام ارتش های دنیا اهمیت روابط عمومی (در مفهوم کلی) و ساخت روایت را متوجه و روی آن سرمایه گذاری کرد. هدایت و مدیریت افکار عمومی و… بخشی از مسئولیت فرهنگی سپاه بود. سپاه البته شیوه های خودش را در فرهنگ سازی داشت و نه بر موج ملی گرایی که در راستای آرمان سازی شیعی در جبهه های جنگ و پشت آن فرهنگ سازی می کرد. به این خاطر است که مداحان در این دوره نقشی اصلی داشته و در مراحل مختلف آماده سازی اجتماعی نیروی گیری و اعزام و… تا خط مقدم و شب عملیات حضور پر رنگ دارند. ترویج فرهنگی برآمده از عرفان شیعی و مفاهیمی همچون رقابت در شهادت ایثار و گذشتن از جان در راه آرمان فداکاری بخشش گذشت و… در دستور کارش بود. مصداق بارز این نوع از ادبیات و بازسازی و ترویج آن در مرتضی آوینی تجلی پیدا می کند. او راوی روایت فتح است نظریه ای که در آن شکست معنایی ندارد و انسان تعریف شده در این ساخت و ساحت در صورت شهادت هم پیروز میدان نبرد است.

پایان جنگ و آغاز روایت جنگ و سیاست

هم زمان با پایان جنگ بحث های بسیاری در لایه های حکومت بر سر موجودیت نیروی نظامی مردم نهاد که برابر با ارتش توان نظامی و قدرت دارد مطرح شد؛ اما توان سپاه بیشتر از آن بود که بحث ادغام با ارتش جان گرفته و اجرایی شود.

 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با قوت و با پذیرش تغییراتی سازمانی از جمله درجه دار شدن نیروها و پذیرش ساختار اداری و سلسله مراتب و… در عرصه قدرت ایران باقی ماند. این نهاد بعد از تحولات بخشی از توان خود را برای بازسازی ویرانی ها بعد از جنگ گذشت و بخشی را برای احیا توان ازدست رفته سرمایه های نظامی که در طول جنگ فرسوده یا تمام شده بودند و طراح های جایگزین را دنبال کرد اگرچه گوشه چشمی به حضور در قدرت سیاسی را نیز داشت؛ اما هیچگاه فرهنگ را رها نکرد.

 فرهنگ سازی اما در این دوره در حد حفظ ارزش های خلق شده در دوره جنگ بود که با بازگشت زندگی عرفی عامه مردم و طبقه متوسط آهسته آهسته در حال دورشدن از آن بودند. حمایت از نهادهای اجتماعی – مذهبی شکل گرفته متشکل از رزمندگان و برگزاری مراسم های آیینی و تولید انبوه مکتوبات و سایر بضاعت های هنری از رویدادهای انقلاب و جنگ از کارهای بخش فرهنگی سپاه بود اگرچه در این حوزه حداقل سه نهاد دیگر وظیفه تولید محصولات برعهده داشتند سازمان تبلیغات اسلامی در شکل کلان و حوزه هنری سازمان صداوسیما و بخش فرهنگی بنیاد شهید و جانبازان – اما سپاه قائل به کم کردن وظیفه خود و سپردن کار به نهادهای حتی همسو نبود. با آن که بسیاری از نیروها و مدیران رد بالای حاضر در این نهادها هم از خود سپاه برآمده یا انتخاب شده بودند؛ اما تغییر دولت ها و زاویه های فرهنگی برخی ها دولت با ایده های سپاه موجب می شد تا سپاه کماکان نهادهای فرهنگی خود را حفظ و گسترش دهد.

اوج در دوره دوم احمدی نژاد

 ظهور سازمان فرهنگی اوج اما معنادار بود بعد از دولت اصلاحات دولتی بر سرکار آمد که برآمده از خواست نیروهای انقلابی و اصول گرا بود اما این دولت بعد از دومین دوره انتخابات فارغ از حوادث تلخ و تنش ها و بحران های سال ۱۳۸۸ و حمایت همه جانبه نیروهای انقلاب ساز خودش را کوک کرده بود و راه خودش را می رفت شکل گیری نهادی رسمی به نام سازمان اوج در میانه دولت محمود احمدی نژاد نیازها و ضرورت های فرهنگی سپاه برای حضور جدی در افکار عمومی را نشان می داد؛ بعلاوه نیاز بود تا یک نهاد که ضمن حفظ یکپارچگی ایدئولوژی برنامه های منسجم داشته و بر اساس دستورالعمل کارکرد و تحولات دولتی متحول نشود.

بهار عربی و حضور فرامرزی سپاه با به وقت شام و پایتخت

 سپاه در رسانه حضور مؤثر داشت و با خبرگزاری آنلاین سی وی نت و روزنامه جوان به عنوان ارگان های رسمی سپاه با دولت ها و مردم و مخالفان و سازمان و کشورهای منطقه و جهان… راه گفتگو پیدا کرده بود اما اوج در زمان اوج مشکلات منطقه و بعد از بهار عربی و آشوب در منطقه شکل گرفت تا بتواند برای پرسش های داخلی و منطقه ای با گفتمان سازی و فرهنگ و هنر اثرگذار باشد. از آن جمله بود که در اوج به وقت شام ابراهیم حاتمی کیا ساخته شد و سریال محبوب و مردمی پایتخت یک فصل را به ترکیه و از آنجا به شامات رسید و روایتی درآمیخته از کمدی و جنگ و خون و ضرورت حضور بیرون مرزی سپاه را نشان داد.

 اوج در این سال ها تلاش کرده است که فراتر از جریانی سیاسی و جناحی ایستاده اگرچه از خواستگاه اصول گرایی اش فاصله نگرفته است و ایده هایشان نزدیک است. همچنان اوج تلاش کرده است تا به موضوعات از زاویه ای ملی نگاه کند؛ اما با آمدن دولت تدبیر و امید اختلافات رخی تازه نشان داد و یکی از نشانه های آن تصویرسازی برای مذاکره با شیطان بزرگ بود که این بار به تبلیغات محیطی تبدیل شد و حالا خیابان های تهران همچون یک گالری بزرگ در ابعاد یک میدان در خدمت این نگاه بود تا نقادانه به مذاکره نگاه کند و طرف داران مذاکره که بخشی از آنان نیروهای وفادار به انقلاب و اصول گرایان میانه رو بودند در این مواجهه قرار گیرند.

 سازمان اوج در این سال ها با تمام وجود به تمام عرصه های هنری از انیمیشن و فیلم و سریال و هنرهای محیطی و… ورود پیدا کرد تا ایدئولوژی خود را در میان افکار عمومی گسترش دهد و حتی از ملی گرایی هم بهره برد و ایران را به یکی از نمادهای خود تبدیل کرد. در تمامی منازعات اجتماعی ورود پیدا کرد تا نگاه خود را بازگو کند. این نهاد از نبردهای اساطیری ایران و از قصه های شاهنامه گرفته تا حضور تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی تلاش کرده است تا بهره برداری مطابق با دیدگاه کند و ارزش های خود را به عنوان یکی از ارزش های اجتماعی بیان کند و پایگاه فراتر از پایگاه سنتی خود را به دست آورد.

نگاهی به آثار تولید شده در ۱۵ سال گذشته

نقطه شروع فیلم سازی سازمان اوج را می توان از دو فیلم چ و بادیگارد ساخته ابراهیم حاتمی کیا دانست.

فیلم چ در سال ۱۳۹۱ به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا به تولید رسید و  فیلم دو روز از زندگی دکتر چمران را به تصویر می کشد و در سی و دومین جشنواره فیلم فجر جایزه بازیگر نقش مکمل مرد  و چندین جایزه فنی را برای خود کرد.

در سال ۱۳۹۴ فیلم های بادیگارد به کارگردانی حاتمی کیا فیلم هیهات در۴ اپیزود به کارگردانی هادی نائیجیدانش اقباشاوی روح الله حجازی و هادی مقدم دوست و ایستاده در غبار با ژانر مستند درام و جنگی به کارگردانی محمد حسین مهدویان تولید شد.

امپراتور جهنم تنها فیلمی است که در سال ۱۳۹۵ به کارگردانی پرویز شیخ طادی در سازمان اوج به تولید رسیده است.سال ۱۳۹۶ سه فیلم به وقت شام با کارگردانی حاتمی کیا تنگه ابو قریب با کارگردانی براهم توکلی و سوءتفاهم به کارگردانی احمدرضا معتمدی و یک انیمشین به اسم فهرست مقدم ساخته محمد امین همدانی را به همراه داشته است.

در سال ۱۳۹۷ دو فیلم ۲۳نفر و زندانی ها به کارگردانی مهدی جعفری و مسعود ده نمکی به تولید رسید.

فیلم های لباس شخصی ساخته امیرعباس ربیعی خروج به کارگردانی حاتمی کیا آبادان ساخته مهرداد خوشبخت و روز بلوا به کارگردانی 
در سال ۱۳۹۸ به تولید رسیدند.

در سال ۱۳۹۹ یک انیمیشن پسر دلفینی به کارگردانی محمد خیراندیش و ۳فیلم مصلحت ساخته حسین دارابیمنصور ساخته شده به دست سیاوش سرمدی و کارو به کارگردانی احمد مراد پور به تولید رسید.

سال ۱۴۰۰ تنها یک فیلم مسیح پسر مریم به کارگردانی علی جعفرابادی را به همراه داشت.

غریب ساخته محمدحسین لطیفی و سرهنگ ثریا به کارگردانی لیلی عاج در سال ۱۴۰۱ به تولید رسید.

در سال ۱۴۰۲ آبی روشن ساخته شده به دست  بابک خواجه پاشا و مجنون و خدای جنگ و پرویز خان به کارگردانی مهدی شامحمدی و حسین دارابی و علی ثقفی و انیمشین ببعی قهرمان ساخته حسین صفارزادگان تولید شد.

در حوزه مجموعه های تلویزیونی تولیدات زیادی در سالهای مختلف دارد.

در سال ۱۳۹۴ آسمان من به ساخته  محمدرضا آهنج

در سال ۱۳۹۶ سر دلبران ساخته محمدحسین لطیفی در میان خاکستر به کارگردانی سجاد امیریزدانی و پایتخت ۵ ساخته سیروس مقدم و مینو به کارگردانی امیرمهدی پورروزیری و گیله وا ساخته اردلان عاشوری در سال ۱۳۹۷

و آقا زاده ساخته بهرنگ توفیقی و آرمن ساخته محمدرضا حسابی و شهر موشکی ساخته رسول آذرگون درسال ۱۳۹۹

در سال ۱۴۰۰ روز بلوا به کارگردانی بهروز شعیبی 

مستوران ساخته مسعود آب پرور سیدجمال سیدحاتمی و سید علی هاشمی  در سال ۱۴۰۱

در۱۴۰۲ عشق کوفی به کارگردانی حسن آخوندپور از تولیدات تلویزیونی سازمان اوج است

برنامه نامه تلویزیونی دین دات آی آر مخاطب خاص پیاده آمده ایم 

مجموعه مستند نبرد پنهان در خصوص جنگ سوریهمسابقه خانه ما مسابقه فازمسابقه ضد گلوله در سال ۱۳۹۶ 

مستندمسابقه فرمانده اقیانوس آراممستند مهین 

نمایش موزیکال هفت خوان اسفندیارنمایش بزرگ میدانی تنهاتر از مسیحبرنامه تئاتر نبرد رستم و سهراب از دیگر فعالیت سازمان اوج است.

۵۷۵۷