چهارشنبه سوری در چه کشورهایی برگزار می شود؟

چهارشنبه سوری، جشنی باستانی که در آخرین سه شنبه سال و با برافروختن آتش برگزار می شود، نه تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورهای حوزه تمدنی و فرهنگی ایران، همچون تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، افغانستان، و مناطق کردنشین ترکیه و عراق، همچنین در میان جوامع پرشمار ایرانیان خارج از کشور، با شور و هیجان خاصی گرامی داشته می شود. این جشن، نویدبخش نوروز و سرآغاز جشن های بهاری است که نمادی از پاکسازی و نو شدن را با خود به همراه دارد.

چهارشنبه سوری، اولین جشن از مجموعه آیین های نوروزی است که با آتش افروزی و رسوم نمادین دیگر، به صورت جمعی در فضای باز برگزار می شود. این جشن، با قدمتی کهن، ریشه های خود را در تاریخ و فرهنگ غنی ایران باستان جستجو می کند و با گذر زمان، همچنان توانسته است جایگاه ویژه ای در قلب مردمان این سرزمین و کشورهای همسایه پیدا کند. در ادامه، به بررسی گستره جغرافیایی این جشن فراتر از مرزهای ایران امروز می پردازیم و آداب و رسوم متنوع آن را در نقاط مختلف جهان به تصویر می کشیم.

ریشه ها و سیر تحول چهارشنبه سوری: از اسطوره تا واقعیت

برای درک عمق و گستره چهارشنبه سوری، باید به ریشه های باستانی آن رجوع کرد. نظریه های مختلفی درباره پیدایش این جشن وجود دارد که هر یک بخشی از پازل تاریخی آن را کامل می کنند. برخی پژوهشگران، چهارشنبه سوری را با گاهنبار همسپت مدم، یکی از شش گاهنبار زرتشتی که در پایان سال برگزار می شد، مرتبط می دانند. در این باور، فروهرها و روان درگذشتگان به زمین بازمی گردند و آتش نقش مهمی در آیین های مربوط به آن ها ایفا می کرده است.

برخی دیگر، آن را بازمانده جشن سده می دانند، جشنی که در دهم بهمن ماه با برافروختن آتش های بزرگ به مناسبت کشف آتش توسط هوشنگ شاه پیشدادی برگزار می شد. همچنین، افسانه گذر سیاوش از آتش در شاهنامه فردوسی، که نمادی از پاکی و بی گناهی است، به عنوان یکی از ریشه های احتمالی پریدن از روی آتش در چهارشنبه سوری مطرح شده است. این داستان، روایتگر آزمونی سخت است که در آن سیاوش برای اثبات بی گناهی خود، با اسب از میان انبوهی از آتش می گذرد و سالم بیرون می آید.

تکامل نام چهارشنبه سوری و معنای سوری

واژه «سوری» در ترکیب نام جشن «چهارشنبه سوری» دارای دو دیدگاه اصلی است. برخی آن را به معنای جشن و شادمانی می دانند که در زبان فارسی نیز با واژه «سور» به همین معنی به کار می رود. اما دیدگاه غالب و مورد پذیرش تر، «سوری» را به معنای «سرخ» می داند. در زبان فارسی میانه، «سور» یا «سُهر» به معنی سرخ بوده و این معنا در بسیاری از گویش های رایج در فلات ایران، از جمله لری، بختیاری و کردی، همچنان حفظ شده است. برافروختن آتش سرخ فام در این جشن نیز این نظریه را تقویت می کند.

ورود مفهوم «چهارشنبه» به این جشن، داستانی دیگر دارد. در دوران پیشااسلامی، ایرانیان روزهای هفته را به نام ستارگان می نامیدند و مفهومی به نام «چهارشنبه نحس» در فرهنگشان وجود نداشت. با ورود اسلام و رواج فرهنگ عرب، که روز چهارشنبه را نحس می دانستند، این باور به تدریج وارد فرهنگ ایرانی شد. به نظر می رسد، ایرانیان برای رفع نحوست این روز، به برگزاری جشن باستانی آتش افروزی خود در این شب، جنبه ای از تقدس و دفع بلا بخشیدند و به نوعی، «نحوست» را با «سرخی» و «شادی» آتش، پاک می کردند. ابوریحان بیرونی در آثار خود و تاریخ بخارا نیز به «عادت قدیم» برگزاری جشن آتش اشاره دارد، اما نام «چهارشنبه» را در کنار آن ذکر نمی کند که نشان دهنده قدمت بیش تر جشن آتش از تلفیق آن با مفهوم چهارشنبه است.

آتش، عنصری جاودان و مقدس در فرهنگ ایرانی، از دیرباز نمادی از روشنایی، پاکی و پیروزی بر تاریکی بوده است و در تمام دوران ها، قلب تپنده جشن چهارشنبه سوری باقی مانده است.

آتش: عنصری مقدس و مرکزی

در تمام این تحولات تاریخی، نقش آتش به عنوان عنصر اصلی و قلب تپنده چهارشنبه سوری بدون تغییر باقی مانده است. آتش نه تنها نمادی از روشنایی و گرما است، بلکه از نظر اعتقادی، ابزاری برای پاکسازی و دفع پلیدی ها و بلاها محسوب می شود. پریدن از روی آتش با شعار «سرخی تو از من، زردی من از تو»، بیانگر همین مفهوم است: واگذاری بیماری و ضعف به آتش و گرفتن سرزندگی و نیروی آن.

برخی پژوهشگران حتی بر این باورند که آتش افروزی در چهارشنبه سوری ریشه ای غیرآیینی و بهداشتی نیز داشته است. در گذشته، پیش از آغاز سال نو و ورود به بهار، برافروختن آتش می توانست نقش گندزدایی و پاک سازی محیط از آلودگی ها را ایفا کند، به ویژه با توجه به رسوم دیگری مانند شکستن کوزه های قدیمی که نمادی از دور ریختن پلیدی ها و کهنگی ها بودند.

چهارشنبه سوری در کشورهای حوزه تمدنی ایران: میراثی مشترک

جشن چهارشنبه سوری، همچون جریانی کهن، از قرن ها پیش مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و در دل مردمان بسیاری از کشورهای همسایه و هم فرهنگ، جای گرفته است. این گستره فرهنگی، نشان از پیوند ناگسستنی این مناطق با ریشه های مشترک تمدن ایرانی دارد.

ایران: کانون آیین های دیرین

در ایران، چهارشنبه سوری با تنوع بی نظیری از آداب و رسوم در استان ها و شهرهای مختلف برگزار می شود که هر یک رنگ و بوی خاص خود را دارند:

• آتش افروزی و پریدن از روی آتش: این آیین، اصلی ترین بخش جشن در سراسر ایران است. مردم با برافروختن کپه های آتش (معمولاً به تعداد فرد: سه، پنج یا هفت) و پریدن از روی آن ها، با شعار «سرخی تو از من، زردی من از تو»، آرزوی سلامتی و دفع بلا می کنند. در روستاهای خراسان هنگام پریدن از آتش می خوانند: «آلا به در بلا به در، دزدخیزا از دها به در»، با این نیت که از شر آل، بلا و دزد در امان بمانند.
• کوزه شکنی: در بسیاری از شهرها، پس از پریدن از روی آتش، کوزه های قدیمی را می شکنند. این رسم ریشه در این باور خرافی دارد که کوزه بدیمنی و بلاهای یک سال را به خود جذب می کند و با شکستن آن، بدیمنی ها نیز از بین می روند. در تهران یک یا چند سکه درون کوزه می گذاشتند و از بالای بام به پایین پرتاب می کردند تا بشکند. در خراسان، علاوه بر سکه، مقداری زغال و نمک نیز در آن قرار داده و قبل از پرتاب، آن را دور سر خود می گرداندند و می خواندند: «درد و بلای خَنِه رِ، رِختَم به توی کوچه». این سنت بهداشتی نیز محسوب می شد؛ ظروف سفالین قدیمی که لعاب نداشتند و قابلیت شستشوی کامل را نداشتند، پس از یک سال استفاده دور ریخته می شدند.
• قاشق زنی: جوانان، به ویژه کودکان، چادری بر سر و روی خود می کشیدند تا شناخته نشوند و با قاشق زدن به کاسه ها به درِ خانه همسایگان می رفتند. صاحبخانه نیز آجیل چهارشنبه سوری، شیرینی، شکلات یا پول در کاسه آن ها می ریخت. این آیین احتمالا نشأت گرفته از این عقیده است که ارواح درگذشتگان به میان زندگان بازگشته و به شکل افرادی ناشناس به خانه های بازماندگان سر می زنند.
• فال گوش: دختران جوان نیت می کردند و با ایستادن پشت دیوارها، به سخنان رهگذران گوش می دادند و با تفسیر آن ها، پاسخ نیت خود را می گرفتند.
• شال اندازی: در برخی نقاط مانند همدان و زنجان، جوانان چندین دستمال حریر و ابریشم را به هم گره زده، از راه پلکان یا روی دیوار آن را از روزنه دودکش وارد منزل می کردند. صاحبخانه ها نیز آنچه از قبل آماده کرده بودند (معمولاً آجیل، شیرینی یا هدیه ای کوچک) در گوشه شال می ریختند. گاهی این رسم حتی برای خواستگاری غیرمستقیم نیز به کار می رفت.
• خوردنی ها و آش ها: آجیل چهارشنبه سوری، آش رشته، و آش «چهاررنگ پلو» در خراسان (شامل رشته پلو، عدس پلو، زرشک پلو و ماش پلو) از جمله خوراکی های سنتی این شب هستند.

آیین های محلی در سیستان و خراسان

در سیستان، چهارشنبه سوری با یاد و خاطره پاکی و بی گناهی سیاوش گره خورده است. مردم سیستان، سیاوش را مظلوم ترین چهره شاهنامه می دانند که برای اثبات پاکی خود از هفت تونل آتش گذشت. از این رو، در آخرین سه شنبه سال، با پریدن از روی آتش، این روز را گرامی می دارند و شاهنامه خوانی نیز در میانشان رواج دارد. همچنین، گونی، پتو، نمد و لباس های کهنه را به صورت گلوله درآورده و آتش می زنند تا نحوست شب از بین برود.

در خراسان، مردم در قدیم هیزم هایی با نام های «چرخه»، «خار» و «اسپند» آتش می زدند. اسپند دود کردن یا ریختن آن به داخل آتش از آداب مردم خراسان در تمام جشن هاست. همچنین رسم بود که با هیزم یک گوی بزرگ درست می کردند و آن را آتش می زدند و از بلندی پرتاب می کردند و هم زمان می خواندند «غم برو شادی بیا، محنت برو روزی بیا».

خوزستان و چهارمحال و بختیاری

در خوزستان، به ویژه میان لرهای بختیاری، رسم «تَش پَرَک» (پریدن از روی آتش) مرسوم است. در بهبهان نیز مردم پیش از غروب آفتاب به صحرا می رفتند و بوته های خشک را جمع آوری و آتش می زدند و از روی آن می پریدند. در چهارمحال و بختیاری نیز مردم با روشن کردن آتش و پریدن از روی آن، شادمانی می کنند و تعداد آتش ها را فرد می گیرند، با این باور که پریدن از روی آتش زوج شگون ندارد. در این مناطق، به چهارشنبه سوری «چهارشنبه سیری» یا «تش پرک» می گویند و شعرهایی مانند «تش تش نوروز ایکنم / شادی هر روز ایکنم / سرخی تو سی مو / زردی مو سی تو» را می خوانند.

تاجیکستان: پیوندی عمیق با سنت های نیاکان

تاجیکستان، با قرابت های عمیق فرهنگی و زبانی با ایران، چهارشنبه سوری را با آداب و رسومی بسیار مشابه برگزار می کند. در این کشور، نوروز به صورت گسترده جشن گرفته می شود و چهارشنبه سوری به عنوان مقدمه ای بر این جشن بزرگ، با برافروختن آتش و مراسم مرتبط با آن، مورد توجه قرار می گیرد. مردم تاجیکستان نیز همانند ایرانیان، باور دارند که آتش، پلیدی ها را دور کرده و پاکی و روشنایی را برای سال نو به ارمغان می آورد. این پیوند فرهنگی، نه تنها در آتش افروزی، بلکه در داستان ها، ترانه ها و باورهای عامیانه نیز مشهود است.

جمهوری آذربایجان: چهارشنبه بازاری و تقدس آب و آتش

در جمهوری آذربایجان، چهارشنبه سوری با نام های محلی شناخته می شود و هر چهارشنبه قبل از نوروز، نمادی از یکی از عناصر طبیعت (آب، آتش، باد، خاک) است. «چرشنبه بازاری» یا «چهارشنبه بازار»، اشاره به آخرین چهارشنبه سال دارد. در این شب، مردم با برافروختن آتش و پریدن از روی آن، آرزوهای نیک می کنند. آب نیز در فرهنگ آذری نقش نمادینی دارد و مراسم مرتبط با آن، مانند پاشیدن آب بر یکدیگر یا از آب جوی پریدن، به پاکی و رفع نحوست مرتبط است. آماده سازی برای نوروز از چهارشنبه های قبل آغاز می شود و هر هفته با آداب خاصی همراه است تا به اوج خود در آخرین چهارشنبه و سپس نوروز برسد.

افغانستان: جشنی با رنگ و بوی نوروزی

در افغانستان نیز جشن چهارشنبه سوری به عنوان بخشی از آیین های نوروزی، با شور و شوق خاصی برگزار می شود. مردم افغانستان، به ویژه در مناطق مرکزی و شمالی، با برافروختن آتش، شب نشینی و برگزاری مراسم سنتی، به استقبال بهار و نوروز می روند. اگرچه ممکن است تنوع آداب و رسوم به گستردگی ایران نباشد، اما مفهوم اصلی پاکسازی و نو شدن از طریق آتش، در این کشور نیز زنده و جاری است. خانواده ها گرد هم می آیند، غذاهای مخصوص این شب را می پزند و با پریدن از روی آتش، امید به سالی پربرکت و بدون بلا را در دل می پرورانند.

ترکیه و عراق: جشن آتش در میان کردها و ارامنه

در مناطق کردنشین ترکیه و عراق، جشن های آتش با ریشه های باستانی، به ویژه توسط کردهای این مناطق، برگزار می شود. این جشن ها، اغلب با نام های محلی و با تأکید بر هویت فرهنگی کردی، شامل برافروختن آتش های بزرگ و پریدن از روی آن هاست. این مراسم نه تنها نمادی از آمدن بهار و سال نو (نوروز) است، بلکه تجلی بخش مقاومت فرهنگی و هویت ملی آن ها نیز محسوب می شود.

یکی دیگر از جشن های مشابه با چهارشنبه سوری، «درندز» (Derendez) است که توسط ارامنه ایران و ترکیه در ۱۴ فوریه (مصادف با جشن عشاق مسیحی) برگزار می شود. این جشن نیز شامل برافروختن آتش و پریدن از روی آن است و اگرچه ریشه های متفاوتی دارد، اما شباهت های آیین آن با چهارشنبه سوری قابل توجه است و نشان دهنده تبادلات فرهنگی در منطقه است.

ازبکستان و ترکمنستان: طنین جشن های باستانی

در ازبکستان و ترکمنستان نیز، گرچه چهارشنبه سوری به شکل رایج در ایران با این نام خاص برگزار نمی شود، اما رسوم مشابهی یا متأثر از فرهنگ ایران باستان در جشن های پیش از نوروز وجود دارد. این جشن ها شامل آیین های مرتبط با آتش، آب و طبیعت است که هدف آن ها نیز پاکسازی، دفع بلا و استقبال از بهار و سال نو است. این کشورها نیز بخش هایی از حوزه تمدنی ایران محسوب می شوند که آیین های نوروزی در آن ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است و اغلب با رسوم بومی ترکیب شده اند.

چهارشنبه سوری در میان جوامع ایرانی خارج از کشور: پیوند با ریشه ها

فراتر از مرزهای خاورمیانه و آسیای مرکزی، چهارشنبه سوری در میان جوامع پرشمار ایرانیان خارج از کشور نیز جایگاه ویژه ای دارد. ایرانیان مهاجر در نقاط مختلف جهان، با برپایی این جشن، نه تنها پیوند خود را با ریشه های فرهنگی و تاریخی شان حفظ می کنند، بلکه این آیین را به نسل های بعدی خود نیز منتقل می نمایند.

اروپا، آمریکا، کانادا و استرالیا: بازتولید یک میراث

در کشورهای اروپایی، آمریکایی، کانادا و استرالیا که میزبان جوامع بزرگ ایرانی هستند، چهارشنبه سوری با شور و شوق فراوان برگزار می شود. ایرانیان در این کشورها، اغلب به صورت عمومی و گروهی در پارک ها، مراکز فرهنگی، یا فضاهای باز شهری، مراسم آتش افروزی را برپا می کنند. این تجمع ها، فرصتی برای همدلی، همبستگی و یادآوری خاطرات جمعی است. بسیاری از شهرداری ها و نهادهای فرهنگی در این کشورها نیز، با فراهم آوردن امکانات و همکاری با جوامع ایرانی، به برگزاری ایمن و باشکوه این جشن کمک می کنند.

حتی مقامات عالی رتبه برخی کشورها نیز به اهمیت این جشن واقف بوده و پیام های تبریک نوروزی و چهارشنبه سوری ارسال می کنند. برای مثال، از دوره ریاست جمهوری بوش در آمریکا، رؤسای جمهور این کشور هر سال پیام نوروزی برای ایرانیان می فرستند و در سال های اخیر، حتی مراسم سفره هفت سین در کاخ سفید برگزار شده است که نشان از به رسمیت شناختن این میراث فرهنگی غنی در سطح جهانی دارد.

سایر نقاط جهان: حضور زرتشتیان و ایرانیان

علاوه بر این، در سایر نقاط جهان که جوامع کوچکتری از ایرانیان یا زرتشتیان حضور دارند، این جشن با رعایت آداب و رسوم خاص خود برگزار می شود. زرتشتیان، که خود از پاسداران اصلی این میراث باستانی هستند، در هر کجای جهان که باشند، با احترام به فلسفه اصلی آتش و پاکی، چهارشنبه سوری را گرامی می دارند. این حضور جهانی، نشان از پویایی و جاودانگی فرهنگ ایرانی دارد که توانسته است در طول قرن ها، با وجود دوری از وطن، همچنان زنده و پویا باقی بماند.

چالش ها و جنبه های مدرن چهارشنبه سوری

با وجود زیبایی های فرهنگی و ریشه های باستانی چهارشنبه سوری، این جشن در دوران مدرن با چالش ها و تغییراتی روبرو شده است که نیازمند توجه و راهکار است.

خطرات و پیامدهای زیست محیطی

یکی از بزرگترین چالش های چهارشنبه سوری مدرن، استفاده از مواد محترقه و آتش زا است. این مواد که بعضاً دست ساز و بسیار خطرناک هستند، هر ساله آسیب های جسمی جدی، از جمله سوختگی، قطع عضو و نابینایی، به بار می آورند. آمار اورژانس و آتش نشانی در ایران نشان می دهد که گروه سنی ۵ تا ۱۹ سال بیشترین آسیب دیدگان حوادث چهارشنبه سوری هستند و متاسفانه آسیب های چشمی حتی ممکن است منجر به نابینایی دائمی شود.

علاوه بر خطرات جانی، استفاده از مواد محترقه و سوزاندن لاستیک ها و مواد پلاستیکی، پیامدهای زیست محیطی ناگواری به همراه دارد. این فعالیت ها باعث تولید گازهای مضر مانند مونوکسید کربن، دی اکسید نیتروژن، دیوکسین و فوران می شود که همگی سرطان زا و بسیار آلاینده هستند. آلودگی صوتی ناشی از انفجار ترقه ها نیز نه تنها برای انسان ها آزاردهنده است، بلکه بر رفتار طبیعی حیوانات نیز تأثیر منفی می گذارد و موجب فراری دادن پرندگان از محل های زادآوری شان می شود.

در سال های اخیر، کمپین های «نه به چهارشنبه سوری خطرناک» و «چهارشنبه سوری در کنار خانواده» با هدف بازگشت به سنت های ایمن و شاد این جشن و کاهش آسیب ها، شکل گرفته اند. این کمپین ها تلاش می کنند تا مردم را به جای استفاده از مواد منفجره، به سمت آداب و رسوم سنتی و بی خطر مانند آتش افروزی ایمن و بازی های محلی سوق دهند.

دیدگاه های حکومتی و اجتماعی: تقابل و تلاش برای حفظ اصالت

در ایران، چهارشنبه سوری گاهی اوقات با تقابل دیدگاه های مذهبی و سیاسی نیز روبرو می شود. برخی مقامات و مراجع مذهبی، این جشن را به دلیل ریشه های پیشااسلامی یا ماهیت آن، مورد انتقاد قرار داده و آن را «مستلزم ضرر و فساد» و «خلاف عقل و شرع» دانسته اند. آن ها بر این باورند که این جشن از اصالت خود فاصله گرفته و به سمت خشونت و سوءاستفاده های اجتماعی رفته است.

در مقابل، بخش عمده ای از مردم، چهارشنبه سوری را بخشی جدایی ناپذیر از هویت ملی و فرهنگی خود می دانند و بر لزوم حفظ آن تأکید دارند. این تقابل نشان دهنده کشمکش میان سنت و مدرنیته، و گاهی بین هویت ملی و مذهبی در جامعه است. با این حال، بسیاری از صاحب نظران فرهنگی، بر لزوم بازگرداندن چهارشنبه سوری به اصالت های خود و پرهیز از رفتارهای خطرناک و آسیب رسان تأکید دارند تا این میراث کهن، با حفظ شادی و نشاط، به نسل های آینده منتقل شود.

چالش های چهارشنبه سوری مدرن، فرصتی برای بازاندیشی در شیوه های برگزاری این جشن و تأکید بر جنبه های فرهنگی و همبستگی اجتماعی آن است، تا از تبدیل شدن شادی به اندوه جلوگیری شود.

فرصت های فرهنگی: همبستگی و یادآوری میراث

با وجود تمام چالش ها، چهارشنبه سوری همچنان فرصتی بی نظیر برای همبستگی اجتماعی و یادآوری میراث فرهنگی مشترک است. این جشن، می تواند به عنوان بستری برای تبادل فرهنگی بین نسل ها، احیای آداب و رسوم فراموش شده و تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی عمل کند. جمع شدن خانواده ها و دوستان به دور آتش، قاشق زنی کودکان، و روایت داستان های کهن، همگی جنبه هایی از این جشن هستند که می توانند بدون آسیب، به شکلی سازنده و شادی بخش برگزار شوند. چهارشنبه سوری، با تمام ابعاد خود، نمادی از پویایی فرهنگی است که با کمی توجه و رعایت اصول ایمنی و احترام به محیط زیست، می تواند به یکی از زیباترین جلوه های فرهنگ ایرانی تبدیل شود.

نتیجه گیری: چهارشنبه سوری، نمادی از پویایی فرهنگی

چهارشنبه سوری، جشنی با ریشه های عمیق در تاریخ ایران باستان، از مرزهای جغرافیایی فراتر رفته و به عنوان میراثی مشترک در کشورهای حوزه تمدنی ایران و جوامع دیاسپورای ایرانی در سراسر جهان، با شور و هیجان خاصی برگزار می شود. این جشن که با برافروختن آتش و رسوم نمادین متعدد همراه است، نه تنها نویدبخش نوروز و سرآغاز بهار است، بلکه نمادی از پاکسازی، نو شدن و امید به آینده ای روشن به شمار می رود. از کوزه شکنی و قاشق زنی در ایران تا جشن های آتش در تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، افغانستان، و مناطق کردنشین ترکیه و عراق، هر گوشه ای از این گستره فرهنگی، رنگ و بوی خاص خود را به این آیین باستانی می بخشد.

در حالی که چهارشنبه سوری در گذر زمان دستخوش تغییراتی شده و با چالش هایی مانند خطرات ناشی از مواد محترقه و پیامدهای زیست محیطی روبرو است، اهمیت آن به عنوان فرصتی برای همبستگی اجتماعی و حفظ هویت فرهنگی، همچنان پابرجاست. این جشن، با تمام ابعاد کهن و مدرن خود، گواهی بر پویایی فرهنگ ایرانی و توانایی آن در سازگاری و بقا است.

برای حفظ این میراث زنده و پویا، لازم است که با رعایت اصول ایمنی، احترام به محیط زیست و بازگشت به اصالت های فرهنگی، چهارشنبه سوری را به جشنی امن، شاد و معنادار برای نسل های آینده تبدیل کنیم. برگزاری مسئولانه و آگاهانه این آیین، نه تنها به پاسداشت تاریخ و فرهنگ ما کمک می کند، بلکه زمینه را برای تجربه شادی واقعی و بدون خطر فراهم می آورد.