چرا اجاره سند خطرناک است؟ بررسی مشکلات نکات و راهکارهای قانونی
اجاره سند چرا و چگونه انجام می شود؟
در سال های اخیر پدیده ای به نام “اجاره سند” به یکی از موضوعات مهم حقوقی در ایران تبدیل شده است. افراد زیادی به دلایل مختلف از جمله دریافت تسهیلات بانکی خروج از بازداشت موقت اخذ وام یا انجام معاملات مالی نیاز به ارائه سند ملکی به عنوان وثیقه دارند. اما همیشه همه افراد مالک سند ملکی نیستند. در این موارد اشخاصی که فاقد سند رسمی هستند ممکن است به فکر اجاره سند از دیگران بیفتند. این مقاله به بررسی مفهوم اجاره سند دلایل انجام آن مخاطرات و مسائل حقوقی مرتبط با آن می پردازد.
مفهوم اجاره سند
اجاره سند به معنای آن است که فردی که نیاز به ارائه سند ملکی دارد به صورت موقت سند ملکی فرد دیگری را برای ارائه به مراجع قانونی یا بانکی به اجاره می گیرد. این سند ممکن است برای مدتی مشخص به عنوان وثیقه استفاده شود. اجاره سند به خودی خود یک قرارداد غیررسمی است و به صورت کتبی یا شفاهی بین طرفین تنظیم می شود.
دلایل اجاره سند
اشخاص به دلایل مختلف به اجاره سند روی می آورند. از جمله :
- وثیقه برای آزادی موقت : در پرونده های کیفری شخص بازداشت شده ممکن است برای آزادی موقت نیاز به وثیقه ملکی داشته باشد. اگر خود یا خانواده اش مالک سندی نباشند ممکن است از طریق اجاره سند اقدام به تأمین وثیقه نماید.
- دریافت تسهیلات بانکی : برخی افراد برای دریافت وام های کلان از بانک ها نیازمند ارائه سند ملکی هستند. در صورتی که مالکیتی بر املاک نداشته باشند با اجاره سند به این خواسته دست می یابند.
- ضمانت در معاملات بزرگ : در برخی معاملات مالی کلان یکی از شروط اصلی انجام معامله ارائه سند به عنوان ضمانت است. در این شرایط نیز اجاره سند می تواند راهکار موقتی باشد.
مبنای قانونی اجاره سند
مطابق قوانین ایران سند ملکی به عنوان یکی از اسناد رسمی شناخته می شود و استفاده از آن در مراجع قانونی یا بانکی دارای شرایط خاص است. قانونگذار در ماده ۱۲۸۴ قانون مدنی به تعریف سند پرداخته و آن را نوشته ای می داند که در مقام دعوا یا دفاع قابل استناد است. اجاره سند به خودی خود در قانون پیش بینی نشده است و بنابراین می تواند مشکلات قانونی به همراه داشته باشد.
خطرات و تبعات حقوقی اجاره سند
استفاده از سند اجاره ای مخاطرات و تبعات حقوقی متعددی به همراه دارد که افراد باید از آن آگاه باشند :
- مشکلات مالکیت : در صورتی که مالک سند از استفاده غیرمجاز آن آگاه نشود یا موافقت نکند ممکن است با پیگیری قضایی مواجه شود. به ویژه اگر سند اجاره ای در پرونده های کیفری به کار رود و منجر به خسارات مالی گردد مالک می تواند با طرح شکایت از استفاده کننده درخواست خسارت نماید.
- تعهدات مالی : در مواردی که سند به عنوان وثیقه در بانک یا دادگاه گذاشته می شود در صورتی که استفاده کننده نتواند تعهدات مالی یا حقوقی خود را ایفا کند مالک سند با خطر مصادره اموال خود مواجه می شود.
- مشکلات کیفری : در صورتی که استفاده از سند اجاره ای برای فریب مراجع قانونی یا بانکی باشد این اقدام می تواند منجر به پیگرد کیفری استفاده کننده و مالک سند گردد.
ضمانت اجرایی در اجاره سند
فلذا مطابق قانون مدنی ایران اجاره سند رسمی یک عمل قانونی نیست و استفاده نادرست از آن ممکن است باعث ایجاد ضمانت اجرایی سنگین شود. برای مثال اگر سند اجاره ای به عنوان وثیقه در دادگاه استفاده شود و شخص نتواند تعهدات خود را انجام دهد ملک ممکن است توسط دادگاه مصادره شود.
نکات مهم در اجاره سند
- تنظیم قرارداد کتبی : اگرچه اجاره سند در قانون رسمی نیست اما برای کاهش مخاطرات بهتر است قرارداد کتبی بین مالک سند و مستاجر تنظیم شود. در این قرارداد باید به جزئیات مانند مدت اجاره مبلغ اجاره و شرایط بازگرداندن سند اشاره شود.
- استفاده قانونی و محدود از سند : سند اجاره ای باید تنها در موارد قانونی و مشخص استفاده شود. مالک سند باید مطمئن باشد که سند تنها برای مقاصد مشروع استفاده می شود و هیچ تخلفی در این باره رخ نمی دهد.
- مشاوره حقوقی : توصیه می شود که مالک سند و استفاده کننده حتماً با یک وکیل حقوقی مشورت کنند تا از تمام زوایای قانونی این اقدام آگاه شوند. در بسیاری از موارد وکلا می توانند راهکارهای بهتری برای ارائه وثیقه یا ضمانت مالی ارائه دهند.
و در نهایت
اجاره سند به دلیل فقدان سند ملکی توسط برخی افراد در موارد مختلفی انجام می شود. این عمل هرچند به صورت غیررسمی و رایج انجام می گیرد اما از لحاظ حقوقی با مشکلات و مخاطرات متعددی همراه است. استفاده از سند اجاره ای باید با دقت و آگاهی کامل انجام شود و بهتر است قبل از هرگونه اقدام از مشاوره های حقوقی استفاده شود. در نهایت پیشنهاد می شود افراد در صورت امکان به جای اجاره سند راهکارهای قانونی دیگری همچون تضمین بانکی یا وثایق معتبر دیگر را مد نظر قرار دهند.