پروتئین پگاه اصلی ترین عناصر سازنده بدن انسان هستند. از آنها برای ساختن موارد مختلف از جمله تاندون ها، اندام ها، پوست، هورمون ها، آنزیم ها، انتقال دهنده های عصبی و مولکول های مختلف استفاده می شود. پروتئین ها همچنین سازنده عناصر انقباضی عضلات هستند. پروتئین وی یکی از انواع مختلف پروتئین ها است. افراد معمولا از پروتئین وی به عنوان مکمل در کنار ورزش مقاومتی، برای کمک به بهبود سنتز پروتئین و رشد عضله استفاده می کنند. شیر از دو پروتئین کازئین و وی ساخته شده است.
وی پروتئین را می توان از کازئین موجود در شیر جدا کرد. وی، پروتئین کاملی محسوب می شود زیرا حاوی همه 9 اسید آمینه ضروری بدن است و محتوای لاکتوز آن کم است. وی پروتئین مخلوطی از بتا لاکتوگلوبولین، آلبومین سرم گاو و ایمونوگلوبین ها است و از مزایای احتمالی آن می توان به کاهش وزن و کاهش کلسترول اشاره کرد.
انواع پروتئین وی
وی کنسانتره
حاوی مقادیر کمی چربی و کربوهیدرات است. درصد پروتئین موجود در وی کنسانتره به میزان غلظت آن بستگی دارد. کنسانتره های سطح پایین دارای 30 درصد پروتئین و بالاترین سطح تا 90 درصد پروتئین دارند.برای از بین بردن تمام چربی و لاکتوز پردازش می شود. وی ایزوله معمولا حداقل 90 درصد پروتئین است. بیشترین پروتئین را دارا است.
وی هیدرولیز شده
این پروتئین تحت هیدرولیز جزئی قرار گرفته است. این فرآیند برای جذب پروتئین در بدن لازم است. بنابراین به میزان دو شکل دیگر وی پروتئین به زمان برای هضم احتیاج ندارد. همچنین معمولا در مکمل های پروتئینی پزشکی و شیرخشک ها استفاده می شود زیرا هضم را بهبود می بخشد و پتانسیل مواد آلرژن را کاهش می دهد. برای افرادی که نمی توانند وی کنسانتره معمولی را تحمل کنند، شاید وی ایزوله یا هیدرولیز مناسب تر باشد. همچنین می توان پروتئین وی را حذف و به جای آن غذاهای دیگر غنی از پروتئین استفاده شود.
عضله سازی و کاهش وزن
مکمل وی پروتئین همراه با ورزش مقاومتی می تواند به بهبود سنتز پروتئین عضله کمک کرده و رشد توده بافت بدون چربی را تقویت کند. پروتئین وی در بین ورزشکاران، بدنسازان، مدلهای تناسب اندام و همچنین افرادی که به دنبال بهبود عملکرد خود در سالن بدنسازی هستند، محبوب است.
راه های افزایش عضله
پروتئین وی از راه های مختلفی باعث افزایش عضله می شود. پروتئین و اسیدهای آمینه بدن را تأمین می کند که به عنوان عناصر سازنده رشد عضلانی شناخته می شوند. باعث ترشح هورمون های آنابولیک می شود که می توانند رشد عضلات را تحریک کنند. از این هورمون ها می توان به انسولین اشاره کرد. پروتئین وی همچنین سرشار از اسید آمینه لوسین است که به عنوان تحریک سنتز پروتئین عضله در سطح مولکولی و ژنتیکی شناخته شده است.
جذب سریع پروتئین وی
پروتئین وی در مقایسه با سایر انواع پروتئین بسیار سریع جذب و مورد استفاده قرار می گیرد. ثابت شده است که پروتئین وی هنگامی که دقیقا قبل از تمرین یا بعد از تمرین مصرف می شود، در افزایش رشد عضلات موثر است. سنتز پروتئین عضله معمولا در دوره زمانی بعد از تمرین به حداکثر می رسد. پروتئین وی هنگامی که با انواع دیگر پروتئین مانند پروتئین سویا مقایسه می شود، عملکرد بهتری دارد. هنگامی که با کازئین مقایسه می شود، شواهد متفاوت است. به نظر می رسد که وی در کوتاه مدت موثر باشد، اما کازئین رشد عضلات را برای مدت طولانی تر تحریک می کند.
بهترین پروتئین وی ایزوله: ، خالص ترین شکل پروتئین وی موجود است که بعد از تمرین به بازگشت بدن از حالت کاتابولیک (تجزیه عضله) به حالت آنابولیک کمک می کند.
مقدار مصرف و عوارض جانبی
دوز توصیه شده پروتئین وی در ورزشکاران 1-2 قاشق چای خوری (حدود 25 تا 50 گرم) در روز است، که معمولا بعد از تمرین مصرف می شود. توصیه می شود دستورالعمل های ارائه شده روی بسته بندی پروتئین خوانده شود چرا که هر برند ویژگی ها و روش مصرف خود را دارد. بخاطر داشته باشید که اگر میزان پروتئین دریافتی شما در حال حاضر زیاد است، افزودن پروتئین وی به رژیم غذایی کاملا غیرضروری است.
نگرانی ها و دغدغه ها
نگرانی در مورد اثر مصرف پروتئین بر روی کلیه و ایجاد پوکی استخوان بی دلیل است. پروتئینها از پوکی استخوان محافظت می کنند، در حالی که هیچ تاثیر ناخوشایندی بر کلیه های سالم ندارند. با این حال، افرادی که مشکلات کلیوی یا کبدی دارند بهتر است از مصرف پروتئین وی خودداری کنند یا پیش از مصرف با پزشک خود مشورت کنند. خوردن بیش از حد پروتئین وی می تواند باعث مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع، نفخ شکم، اسهال، درد و گرفتگی عضلات شود.
برخی از افراد نیز به پروتئین وی حساسیت دارند و نباید از آن استفاده کنند. اما به طور کلی، پروتئین وی دارای ایمنی بسیار بالایی است و اکثر افراد می توانند آن را بدون مشکل مصرف کنند.احتمالا از همان روزهای اولی که وارد باشگاه بدنسازی بشوید، اسم مکمل پروتئین وِی را خواهید شنید. مکمل پروتئین وی (whey protein) یکی از پروتئین‌های بسیار مهم تشکیل شده از شیر و آب پنیر است. این پروتئین باعث افزایش توده عضلانی و قدرت و استقامت بدن می‌شود.اگر می‌خواهید به طور کامل با این مکمل و تاثیراتش روی بدن و نحوه مصرف آن آشنا بشوید، حتما این مطلب را تا انتها بخوانید.
پروتئین وی چیست؟
وی پروتئینی است که از آب جمع شده روی ماست یا پنیر به دست می‌آید و دارای دو پروتئین مهم کازئین (۸۰%) و پروتئین وی (۲۰%) است.توجه کنید که پروتئین وی قبل و بعد از فرآوری دارای طعم و بوی بدی است. این پروتئین پس از فراوری‌های مکرر و طعم دار شدن به شکل پودر مکمل پروتئین وی وارد بازار می‌شود. این پروتئین در طعم‌های مختلف (توت فرنگی، وانیلی و شکلاتی) وجود دارد و پروتئینی زود هضم است.این پروتئین به افزایش توده عضلانی، قدرت و استقامت بدن و همچنین کاهش وزن کمک می‌کند. فرد بدنساز می‌تواند در دوره کات نیز از این پروتئین استفاده کند. علاوه بر این‌ها، پروتئین وی با تأثیر روی لنفوسیت‌های T تأثیر بسزایی در سیستم ایمنی بدن می گذارد.
جدول ارزش غذایی پروتئین وی
هر اسکوپ ۲۸ گرمی پروتئین وی حاوی ۸۰% پروتئین، ۲۰% و ۰% چربی است. ارزش غذایی در یک اسکوپ پروتئین وی را به صورت دقیق در جدول زیر مشخص می‌کنیم.
| ماده غذایی | مقدار |
| پروتئین | ۲۰ گرم |
| کلسیم | ۹۴.۷ میلی‌گرم |
| آهن | ۰ میلی‌گرم |
| سدیم | ۱۴۰ میلی‌گرم |
| کربوهیدرات | ۵ گرم |
| فیبر | ۱ گرم |
| شکر | ۳.۵ گرم |
انواع پروتئین وی
پروتئین وی از اسیدآمینه تشکیل شده‌اند. این اسیدهای آمینه کار تولید انرژی در بدن را دارند. به همین دلیل پروتئینها با تولید انرژی در بدن فعالیت را افزایش داده و باعث افزایش حجم توده عضلانی و قدرت بدنی می‌شود. در ادامه با انواع پروتئین وی آشنا می‌شویم.
- کنستانتره
این نوع پروتئین وی حاوی مقادیر کمی چربی و کربوهیدرات است. درصد پروتئین موجود در وی کنسانتره به میزان غلظت آن بستگی دارد. کنسانتره‌های سطح پایین دارای ۳۰ درصد پروتئین و انواع بالاتر تا ۹۰ درصد پروتئین نیز هستند.
از بین انواع پروتئین وی، کنستانتره، طعم و مزه بهتری دارد. از آنجا که با فرآیند مایکورفیلتر یا اولترافیلتراسیون تولید شده‌است، نسبت به انواع دیگر قیمت مناسب‌تری هم دارد.
- ایزوله
بیشتر مکمل‌های وی ایزوله، فاقد چربی و لاکتوز هستند و حاوی بالاترین درصد پروتئین هستند. پروتئین وی ایزوله، خالص‌ترین شکل پروتئین وی موجود است و حاوی حدود ۹۰-۹۵٪ پروتئین است. از آنجا که مقدار لاکتوز پایینی دارد (یا حتی می شود گفت اصلا لاکتوز ندارد) یک منبع پروتئینی بسیار خوب برای افرادی است که به لاکتوز حساسیت دارند. قیمت این وی به دلیل خلوص بالای پروتئین بیشتر از وی کنسانتره است.
- هیدرولیزه
اگر دنبال یک نوع قابل هضم‌تر از انواع پروتئین وی هستید. می‌توانید از نوع هیدرولیزه استفاده کنید. این نوع یکی از زود هضم‌ترین و جاذب‌ترین ماده پروتئینی وی است. این پروتئین به محض مصرف قابل جذب است و بالطبع قیمت بیشتری خواهد داشت. هیدرولیزه همچنین پتانسیل کمی برای بروز آلرژی و حساسیت دارد.
نکته: اگر بخواهید بین این سه نوع از پروتئین وی یکی را انتخاب کنید. بهتر است از نوع کنستانتره استفاده کنید. چرا که این نوع قیمت مناسب، طعم خوب و ماده مغذی بیشتری نسبت به انواع دیگر دارد.
فواید پروتئین وی در بدنسازی
این مکمل محبوب، عملکرد ورزشی شما را بهبود می‌بخشد و قدرت ورزشکار را افزایش می‌دهد. شما با خوردن مقداری وی، پروتئین و آمینواسید را به بدن‌تان تزریق می‌کنید و به این صورت انرژی مورد نیاز بدن‌تان را تامین خواهید کرد. در ادامه با دیگر فواید وی آشنا خواهیم شد.
۱. رشد عضلانی بیشتر
با مصرف این مکمل، هورمون‌های آنابولیک (انسولین) در بدن بیشتر شده و باعث رشد عضلانی خواهد شد. همچنین پروتئین وی مواد مورد نیاز برای عضله سازی (آمینواسید) را فراهم می‌کند. بنابراین اصلی ترین فایده وی عضله سازی است. ضمنا برای رسیدن به اندام دلخواه‌تان، باید یکی برنامه ورزشی هدفمند و اختصاصی داشته باشید.
۲. کمک به کاهش وزن
در پروسه کاهش وزن، عضله سازی بسیار با ارزش است؛ چرا که باعث افزایش متابولیسم پایه و در نتیجه لاغری بیشتر بدن می‌شود.به بیان ساده‌تر شخصی که توده عضلانی بیشتری دارد، سوخت و ساز بالاتری هم دارد که به معنای موفقیت در کاهش وزن است. علاوه بر این، پودر وی با به تعویق انداختن احساس گرسنگی و کاهش ریزه خواری باعث لاغری خواهد شد.
۳. جذب سریع و تحریک سنتز پروتئین
یکی از مزیت‌های بسیار مهم پروتئین وی جذب سریع و هضم آسان آن این ماده در بدن است. پس از مصرف مکمل وی، پروتئین به سرعت جذب عضلات شده و به مصرف می‌رسد.از طرفی یکی دیگر از روش‌های تأثیرگذاری پروتئین وی روی بدن لوسین است. تعداد آمینواسیدِ لوسین در مکمل پروتئین وی زیاد است. از این رو ماده لوسین باعث تحریک در سطح مولکولی می‌شود.
۴. مبارزه با سرطان پروستات و افزایش سلامتی
یک مطالعه منتشر شده در ژورنال علمی نشان می‌دهد که پروتئین وی در پیشگیری از سرطان پروستات نقش دارد. محققان دریافتند حین درمان سلول‌های سرطانی پروستات سطح یک آنتی اکسیدان به نام گلوتاتیون به طرز چشمگیری افزایش یافت. از طرفی آنتی اکسیدانی مثل گلوتاتیون با ایجاد رادیکال‌های آزاد با سرطان مقابله می‌کند.علاوه بر این موارد، مطالعاتی نشان داد که پروتئین وی در کاهش فشار و کلسترول خون و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی نیز مؤثر است.
طریقه و نحوه مصرف پروتئین وی
برای تهیه‌ی وی بدنسازی، کافیست که با دقت مراحل زیر را بخوانید و طبق دستور عمل کنید. البته دوز مناسب خودتان را باید با مشورت پزشک یا مربی‌تان به دست بیاورید.
موادلازم
- یک اسکوپ پودر پروتئینی وی – ۳۰ گرم پروتئین
- یک قاشق عسل یا دکستروز
- یک و یک دوم لیوان شیر کم‌چرب
- یک گرم کراتین مونوهیدرات (دلخواه)
- یک گرم گلوتامین (اختیاری)
دستور تهیه
- تمام مواد را در مخلوط کن بریزید و ترکیب‌شان کنید.
نکته: در صورت دلخواه می‌توانید چند تکه یخ در آن بریزید یا این مواد را تغییر دهید؛ همچنین بعد از مصرف این شیک پروتئینی، صبحانه‌ی پروتئینی و کربوهیدرات مصرف کنید.
نوشیدنی پروتئین وی با آب سرد یا گرم درست کنیم؟
آب سرد یا گرم؟ هرکدام که سلیقه شما باشد؛ چراکه تفاوتی ندارد!با این حال، پروتئین وی در دمای بالای ۱۰۰ درجه سانتیگراد دناتوره می‌شود (دچار تغییرات شیمیایی می‌شود)، بنابراین از آب جوش استفاده نکنید.همچنین مهم است که ابتدا وی را با آب با دمای اتاق مخلوط کنید تا حل شود، در غیر این صورت شِیک شما گوله‌گوله و غیرقابل نوشیدن خواهد بود؛ پس از حل شدن پودر در آب می‌توانید به آن مقداری آب گرم اضافه کنید.مخلوط کردن پروتئین وی با آب، که هیچ کالری ندارد، برای افرادی که قصد کاهش وزن دارند، ایده خوبی است. در غیر این صورت می‌توانید پودر whey با شیر حل و میل کنید.
