متن شکایت عدم ثبت چک صیادی

تصور کنید چکی به دستتان رسیده که بنا به قوانین جدید، باید در سامانه صیاد ثبت می شد، اما صادرکننده این وظیفه را انجام نداده است. در چنین شرایطی، آن چک دیگر اعتبار یک سند تجاری را ندارد و به یک سند عادی تبدیل می شود که صرفاً نشان دهنده بدهی صادرکننده است. برای مطالبه وجه این چک، باید از طریق مراجع حقوقی و با ارائه دادخواست مطالبه وجه سند عادی اقدام کرد. در این مقاله، نه تنها مسیر حقوقی را روشن می کنیم، بلکه گام به گام در کنار شما خواهیم بود تا با آگاهی کامل، مطالبات خود را وصول کنید.

قانون جدید صدور چک با هدف افزایش امنیت و اعتبار این اسناد تجاری و کاهش مشکلات مربوط به چک های برگشتی، تغییرات اساسی را در نظام بانکی کشور ایجاد کرده است. سامانه صیاد یکی از مهم ترین این تغییرات است که فرآیند صدور، دریافت و انتقال چک را به کلی دگرگون کرده. با وجود این پیشرفت ها، چالش هایی نیز به وجود آمده است؛ یکی از رایج ترین آن ها، موضوع «متن شکایت عدم ثبت چک صیادی» یا به عبارتی، پیگیری حقوقی چک هایی است که صادرکننده، آن ها را در سامانه صیاد ثبت نکرده است. هدف اصلی این محتوا، ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی است تا دارندگان این گونه چک ها، بتوانند با حقوق خود آشنا شده و به مؤثرترین شکل ممکن برای مطالبه وجه آن اقدام نمایند. این راهنما به شما کمک می کند تا تفاوت های حقوقی این نوع چک را با چک های عادی درک کرده و یک مسیر عملی، همراه با نکات حقوقی کلیدی و نمونه دادخواست جامع، برای بازیابی مطالبات خود پیش بگیرید.

چک صیادی چیست و چرا ثبت آن اهمیت دارد؟

چک صیادی، نسل جدیدی از چک های بانکی در ایران است که با هدف افزایش شفافیت، کاهش تخلفات و تضمین اعتبار معاملات، معرفی شده است. این چک ها که عمدتاً با رنگ بنفش شناخته می شوند، دارای شناسه یکتای ۱۶ رقمی هستند و عبارت «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است» بر روی آن ها درج شده است. سیستم صیاد (صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک) سامانه ای است که توسط بانک مرکزی راه اندازی شده و تمام مراحل صدور، تأیید و انتقال چک را الکترونیکی می کند.

اهمیت ثبت چک در سامانه صیاد از آنجا ناشی می شود که بر اساس اصلاحات قانون صدور چک در سال ۱۳۹۷ و به ویژه تبصره ۱ ماده ۲۱ مکرر الحاقی سال ۱۴۰۰، تسویه چک های صیادی تنها در صورتی از طریق سامانه چکاوک انجام می شود که اطلاعات آن (مبلغ، تاریخ و هویت دارنده) توسط صادرکننده در سامانه صیاد ثبت شده باشد. عدم ثبت چک در سامانه صیاد، چک را از شمول مزایا و احکام قانون صدور چک خارج می کند. به این معنا که بانک ها دیگر مکلف به پرداخت وجه آن نخواهند بود و دارنده چک نمی تواند از ضمانت های اجرایی قوی این قانون (مانند شکایت کیفری یا درخواست صدور اجرائیه از طریق ثبت) بهره مند شود. ثبت چک در سامانه صیاد، به آن اعتبار یک سند تجاری رسمی را می بخشد که برای دارنده آن مزایای زیادی به همراه دارد.

جایگاه حقوقی چک صیادی ثبت نشده: سندی عادی در لباس چک

یکی از مهم ترین تحولات قانون جدید چک، تغییر در وضعیت حقوقی چک های صیادی ثبت نشده است. بر اساس تبصره ۱ ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک (اصلاحی ۱۴۰۰)، چک هایی که از دسته چک های ارائه شده پس از پایان اسفندماه سال ۱۳۹۹ صادر می شوند و مالکیت آن ها در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، مشمول قانون صدور چک نبوده و بانک ها مکلفند از پرداخت وجه آن ها خودداری نمایند.

این بدان معناست که اگر صادرکننده، مشخصات چک را در سامانه صیاد ثبت نکند، چک مورد نظر اعتبار یک سند تجاری را از دست می دهد و صرفاً به عنوان یک «سند عادی» محسوب می شود. یک سند عادی، تنها دلیل بر بدهی صادرکننده به دارنده است و از مزایای اسناد تجاری مانند:

• امکان برگشت زدن و دریافت گواهی عدم پرداخت رسمی از بانک (برای اقدام کیفری یا اجرای ثبتی)
• قابلیت شکایت کیفری علیه صادرکننده (در صورت وجود شرایط)
• امکان مراجعه به ظهرنویسان (انتقال دهندگان قبلی چک)

محروم خواهد بود. در چنین شرایطی، دارنده چک نمی تواند از طریق اجرای ثبت یا شکایت کیفری برای وصول وجه اقدام کند، بلکه باید دادخواست حقوقی مطالبه وجه سند عادی را در دادگاه های حقوقی مطرح نماید.

آیا ثبت نکردن چک صیادی جرم محسوب می شود؟

این سؤال که آیا ثبت نکردن چک صیادی در سامانه صیاد، یک عمل مجرمانه است یا خیر، برای بسیاری از دارندگان چک های ثبت نشده ایجاد ابهام می کند. پاسخ صریح و قانونی به این سؤال این است که خیر، در حال حاضر، ثبت نکردن چک صیادی در سامانه صیاد، طبق قوانین جاری کشور، جرم انگاری نشده است.

قانون گذار در اصلاحیه جدید قانون صدور چک، صرفاً ضمانت اجرای حقوقی (یعنی عدم اعتبار چک به عنوان سند تجاری و عدم پرداخت توسط بانک) را برای عدم ثبت چک در سامانه صیاد پیش بینی کرده و هیچ گونه مجازات کیفری (حبس، جزای نقدی و…) برای صادرکننده ای که چک را ثبت نکرده باشد، در نظر نگرفته است. بنابراین، دارندگان چک های ثبت نشده نمی توانند با عنوان «جرم ثبت نکردن چک صیادی» علیه صادرکننده شکایت کیفری مطرح کنند. مسیر پیگیری تنها از طریق دعاوی حقوقی مطالبه وجه سند عادی خواهد بود که به تفصیل در بخش های بعدی توضیح داده خواهد شد.

راهگشای بانک مرکزی: «اعلامیه عدم ثبت چک در سامانه صیاد»

در پی ابهامات حقوقی فراوان و سردرگمی دارندگان چک های صیادی ثبت نشده، که با مراجعه به بانک ها با مشکل عدم صدور گواهی عدم پرداخت مواجه می شدند، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران گامی مهم در جهت تسهیل فرآیند پیگیری حقوقی برداشت. پیش از این، حقوقدانان در مورد ماهیت این چک ها و امکان صدور گواهی عدم پرداخت برای آن ها، اختلاف نظر داشتند. برخی معتقد بودند که چک ثبت نشده اصلاً چک نیست و بانک نباید گواهی عدم پرداخت صادر کند، در حالی که برخی دیگر بر این باور بودند که ماهیت چک بودن آن حفظ می شود و بانک باید گواهی عدم پرداخت صادر نماید.

در بزنگاه این سردرگمی، بانک مرکزی با صدور بخشنامه شماره ۱۱۷۵۳۳ مورخ ۱۴۰۱.۵.۱۱، راه حلی میانه را معرفی کرد: «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد». این اعلامیه، سندی است که دارنده چک ثبت نشده می تواند از شعب بانک ها درخواست کند. تفاوت اصلی این اعلامیه با «گواهی عدم پرداخت» در این است که:

• ماهیت: اعلامیه عدم ثبت، تنها مؤید این است که چک مورد نظر به دلیل عدم ثبت در سامانه صیاد، امکان اقدام بر روی آن وجود ندارد و بانک از پرداخت وجه آن خودداری کرده است.
• کد رهگیری: این اعلامیه فاقد «کد رهگیری» است که برای پیگیری کیفری یا ثبتی چک برگشتی ضروری است.
• شکل: شکل ظاهری آن نیز متمایز از گواهی نامه های مرسوم عدم پرداخت چک است.

دریافت این اعلامیه، به نوعی «تحصیل دلیل» محسوب می شود و به دارنده چک کمک می کند تا با مستندسازی عدم ثبت چک در سامانه صیاد و امتناع بانک از پرداخت، بتواند در دادگاه حقوقی دعوای مطالبه وجه سند عادی را با ادله محکم تری مطرح کند. این گام از سوی بانک مرکزی، تلاشی برای رفع بلاتکلیفی دارندگان با حسن نیت چک های ثبت نشده و هموار کردن مسیر مطالبه حقوقی آن هاست. برای دریافت این اعلامیه، کافی است با اصل برگه چک صیادی ثبت نشده به شعبه بانک محال علیه مراجعه کرده و درخواست صدور آن را مطرح نمایید.

«چک هایی که از دسته چک های ارائه شده پس از پایان اسفندماه سال ۱۳۹۹ صادر می شوند و مالکیت آن ها در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، مشمول قانون صدور چک نبوده و بانک ها مکلفند از پرداخت وجه آن ها خودداری نمایند.»

گام به گام مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده

مسیر مطالبه وجه چک صیادی که در سامانه صیاد ثبت نشده، شاید در ابتدا کمی پیچیده به نظر برسد، اما با دنبال کردن دقیق گام های زیر، می توان به نتیجه مطلوب رسید. این فرآیند عمدتاً در قالب یک دعوای حقوقی مطالبه وجه سند عادی پیگیری می شود.

گام اول: جمع آوری شواهد و اقدامات اولیه

قبل از هرگونه اقدام قضایی، لازم است مدارک و مستندات خود را به دقت جمع آوری کنید. این مرحله زیربنای یک دعوای حقوقی موفق است.

1. دریافت «اعلامیه عدم ثبت چک»: همان طور که پیش تر توضیح داده شد، اولین و مهم ترین گام، مراجعه به شعبه بانکی است که چک بر عهده آن صادر شده. درخواست صدور «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» را مطرح کنید. این سند اثبات می کند که چک شما در سامانه صیاد ثبت نشده و بانک از پرداخت آن خودداری کرده است.

2. ارسال اظهارنامه قضایی به صادرکننده: هرچند این مرحله اجباری نیست، اما ارسال یک اظهارنامه قضایی به صادرکننده چک می تواند در فرآیند دادرسی بسیار مؤثر باشد. در این اظهارنامه، ضمن بیان مشخصات چک و عدم ثبت آن، از صادرکننده بخواهید که وجه چک را پرداخت کند یا اقدام به ثبت آن در سامانه صیاد نماید. این اظهارنامه به عنوان دلیل بر مطالبه شما و آگاهی خوانده از مطالبه، در دادگاه قابل استناد است.

3. ثبت نام در سامانه ثنا: برای پیگیری پرونده قضایی و دریافت ابلاغیه های دادگاه، ثبت نام در سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیکی قوه قضائیه) الزامی است. می توانید به صورت حضوری در دفاتر خدمات قضایی یا آنلاین اقدام کنید.

گام دوم: تنظیم و ارائه دادخواست مطالبه وجه سند عادی

در این مرحله، باید دعوای خود را در قالب یک دادخواست حقوقی تنظیم و به مرجع صالح قضایی ارائه دهید.

1. توضیح تفاوت دادخواست: نکته کلیدی این است که شما در حال مطالبه وجه یک «سند عادی» هستید، نه یک «چک» با امتیازات سند تجاری. بنابراین، در قسمت خواسته دادخواست باید به روشنی «مطالبه وجه سند عادی (چک صیادی ثبت نشده)» را قید کنید.

2. نکات مهم در تنظیم خواسته: خواسته شما شامل موارد زیر خواهد بود:

   • مبلغ چک: مبلغ اصلی چک که از خوانده طلبکارید.
   • خسارت دادرسی: شامل هزینه های ثبت دادخواست، حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) و سایر هزینه های قانونی.
   • خسارت تأخیر تأدیه: از تاریخ مطالبه (مثلاً تاریخ سررسید چک یا تاریخ ارسال اظهارنامه) تا زمان اجرای حکم، با توجه به نرخ شاخص بانک مرکزی.

3. مدارک لازم برای ارائه دادخواست:

   • اصل برگه چک صیادی ثبت نشده.
   • «اعلامیه عدم ثبت چک در سامانه صیاد» که از بانک دریافت کرده اید.
   • اصل یا کپی مصدق اظهارنامه قضایی ارسالی (در صورت ارسال).
   • مدارک هویتی خواهان (کارت ملی، شناسنامه).
   • هرگونه قرارداد یا سند دیگری که نشان دهنده دلیل صدور چک و تعهد صادرکننده باشد.

4. ارائه دادخواست به دفاتر خدمات قضایی الکترونیک: پس از تنظیم دادخواست و جمع آوری مدارک، به یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک مراجعه کرده و دادخواست خود را به همراه مستندات ارائه و ثبت کنید. هزینه مربوطه را پرداخت کرده و کد رهگیری دریافت نمایید.

گام سوم: مراحل رسیدگی در مراجع قضایی

پس از ثبت دادخواست، پرونده شما وارد مرحله رسیدگی قضایی می شود.

1. تعیین مرجع رسیدگی: دادخواست شما بسته به مبلغ خواسته، به مرجع صالح ارجاع می شود:

   • شورای حل اختلاف: برای مبالغ کمتر از ۲۰۰ میلیون ریال (۲۰ میلیون تومان).
   • دادگاه حقوقی: برای مبالغ بیشتر از ۲۰۰ میلیون ریال (۲۰ میلیون تومان).

   صلاحیت دادگاه معمولاً بر اساس محل اقامت خوانده، محل وقوع قرارداد یا محل صدور چک تعیین می شود.

2. حضور در جلسه دادرسی: دادگاه یا شورا پس از بررسی اولیه، وقت رسیدگی تعیین کرده و طرفین (خواهان و خوانده) را برای حضور در جلسه دعوت می کند. حضور شما در این جلسات بسیار مهم است تا توضیحات لازم را ارائه دهید و از حق خود دفاع کنید. در صورت نیاز می توانید از وکیل نیز بهره مند شوید.

3. اثر رأی وحدت رویه: لازم به ذکر است که مطابق رأی وحدت رویه مورخ ۲۶/۸/۱۴۰۱ دیوان عالی کشور، در مورد چک های صیادی ثبت نشده، امکان مطالبه وجه از ظهرنویسان (کسانی که چک را پشت نویسی و منتقل کرده اند) وجود ندارد و تنها می توان از صادرکننده چک مطالبه وجه کرد. این نکته مهمی است که در فرآیند دادرسی باید به آن توجه داشت.

گام چهارم: پیگیری اجرای حکم

پس از صدور رأی به نفع شما و قطعیت آن، نوبت به مرحله اجرای حکم می رسد.

1. درخواست صدور اجراییه: پس از قطعیت حکم دادگاه، باید با مراجعه به واحد اجرای احکام دادگاه، درخواست صدور اجرائیه را مطرح کنید.

2. فرآیند اجرای احکام و توقیف اموال: واحد اجرای احکام، اجرائیه را به خوانده (صادرکننده چک) ابلاغ می کند. اگر خوانده ظرف مهلت مقرر (معمولاً ۱۰ روز) وجه را پرداخت نکند، شما می توانید با معرفی اموال خوانده، تقاضای توقیف آن ها را داشته باشید. این اموال می تواند شامل حساب بانکی، ملک، خودرو یا سایر دارایی های منقول و غیرمنقول باشد.

برآورد هزینه های پیگیری حقوقی چک صیادی ثبت نشده

برای شروع هر فرآیند حقوقی، آگاهی از هزینه ها بسیار مهم است تا بتوانید با برنامه ریزی مالی مناسب، اقدام کنید. پیگیری حقوقی چک صیادی ثبت نشده نیز شامل هزینه هایی است که در ادامه به آن ها اشاره می شود:

1. هزینه دفاتر خدمات قضایی:

   • هزینه ثبت دادخواست: این مبلغ ثابت بوده و در حدود ۴۰ هزار تومان (در زمان نگارش این متن) است.
   • هزینه تایپ دادخواست: در صورتی که دادخواست توسط کارمندان دفتر خدمات قضایی تایپ شود، هزینه ای جداگانه دریافت می گردد.
   • هزینه ثبت نام و احراز هویت ثنا: در صورت عدم ثبت نام قبلی، این هزینه نیز اضافه می شود.

2. هزینه دادرسی: این هزینه بر اساس مبلغ خواسته (وجه چک) و مطابق تعرفه قوه قضائیه محاسبه می شود:

   • برای مبالغ تا ۲۰۰ میلیون ریال (۲۰ میلیون تومان) که در شورای حل اختلاف رسیدگی می شود: ۲.۵ درصد از مبلغ خواسته.
   • برای مبالغ بیش از ۲۰۰ میلیون ریال (۲۰ میلیون تومان) که در دادگاه حقوقی رسیدگی می شود: ۳.۵ درصد از مبلغ خواسته.

   این هزینه در زمان ثبت دادخواست باید پرداخت شود.

3. هزینه احتمالی وکیل: در صورتی که برای پیگیری پرونده خود از وکیل دادگستری کمک بگیرید، حق الوکاله وکیل نیز به هزینه های شما افزوده خواهد شد. این مبلغ بستگی به توافق شما با وکیل، پیچیدگی پرونده و تعرفه کانون وکلا دارد.

4. هزینه های جانبی: شامل هزینه کپی برابر اصل مدارک، هزینه کارشناسی (در صورت نیاز دادگاه)، و سایر هزینه های متفرقه که ممکن است در طول دادرسی پیش آید.

پیش از هر اقدام، توصیه می شود برای اطلاع دقیق از آخرین تعرفه ها و هزینه ها، با دفاتر خدمات قضایی یا یک مشاور حقوقی مشورت کنید.

نمونه دادخواست مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده در سامانه صیاد

اکنون که با گام های حقوقی آشنا شدید، نوبت به تنظیم قلب پرونده شما، یعنی دادخواست، می رسد. یک دادخواست دقیق و کامل، می تواند روند پرونده را تسریع کرده و شانس موفقیت شما را افزایش دهد. در ادامه، یک نمونه دادخواست جامع برای مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده ارائه می شود که می توانید با تکمیل اطلاعات، از آن بهره برداری کنید.

خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی دارنده چک]
اقامتگاه: [نشانی کامل دارنده چک]
شماره ملی: [شماره ملی دارنده چک]

خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی صادرکننده چک]
اقامتگاه: [نشانی کامل صادرکننده چک]
شماره ملی: [شماره ملی صادرکننده چک]

خواسته:
۱. مطالبه وجه یک فقره سند عادی (چک صیادی ثبت نشده) به شماره [شماره چک] مورخ [تاریخ سررسید چک] به مبلغ [مبلغ چک به ریال و حروف] ریال.
۲. محکومیت خوانده به پرداخت خسارت دادرسی (شامل هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل در صورت وجود).
۳. محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید چک یا تاریخ مطالبه] لغایت زمان اجرای حکم.
۴. بدواً صدور قرار تأمین خواسته با تودیع خسارت احتمالی (طبق بند «د» ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی).

دلایل و مستندات:
۱. اصل و رونوشت مصدق برگه چک صیادی شماره [شماره چک]
۲. اصل و رونوشت مصدق «اعلامیه عدم ثبت چک در سامانه صیاد» به شماره [شماره اعلامیه] مورخ [تاریخ اعلامیه] صادره از بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه]
۳. رونوشت مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان
۴. رونوشت مصدق اظهارنامه قضایی شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ اظهارنامه] (در صورت ارسال)
۵. رونوشت مصدق قرارداد عادی مورخ [تاریخ قرارداد] فی مابین خواهان و خوانده (در صورت وجود قرارداد پایه)

شرح دادخواست و نکات کلیدی

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان محل صلاحیت دادگاه]

با سلام و عرض ادب،

احتراماً به استحضار می رساند:

خوانده محترم آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده]، یک فقره چک صیادی به شماره [شماره چک] در تاریخ سررسید [تاریخ سررسید چک] به مبلغ [مبلغ چک به ریال و حروف] ریال به عهده بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] در وجه اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] صادر و تسلیم نموده اند.

بر اساس تبصره ۱ ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک (اصلاحی ۱۴۰۰)، چک های صیادی می بایست توسط صادرکننده در سامانه صیاد ثبت شوند تا اعتبار سند تجاری داشته و قابلیت پرداخت از طریق سامانه چکاوک را دارا باشند. متاسفانه، خوانده محترم تاکنون از ثبت مشخصات این چک در سامانه صیاد خودداری نموده اند. اینجانب در تاریخ [تاریخ مراجعه به بانک] با مراجعه به بانک محال علیه، درخواست پرداخت وجه چک را نمودم که به دلیل عدم ثبت چک در سامانه صیاد، بانک از پرداخت وجه آن و صدور گواهی عدم پرداخت خودداری کرد و صرفاً «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» را صادر نمود که رونوشت مصدق آن ضمیمه دادخواست تقدیم می گردد.

اینجانب همچنین پیش از این، طی اظهارنامه قضایی شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ اظهارنامه] (رونوشت آن ضم دادخواست است)، مراتب عدم ثبت چک و لزوم پرداخت وجه آن را به خوانده محترم ابلاغ نمودم. [در صورت وجود قرارداد پایه، این بند را اضافه کنید: لازم به ذکر است که بر اساس قرارداد عادی مورخ [تاریخ قرارداد] فی مابین اینجانب و خوانده (که رونوشت آن نیز ضمیمه است)، این چک بابت [توضیح بابت چه چیزی] صادر شده بود و خوانده محترم در بند [شماره بند] آن متعهد به ثبت چک در سامانه صیاد یا پرداخت وجه آن در سررسید بوده است که متاسفانه به تعهدات خود عمل ننموده اند.]

با عنایت به مراتب فوق و اینکه چک صیادی ثبت نشده، اعتبار سند تجاری نداشته و صرفاً یک سند عادی دال بر بدهی است، اینجانب به عنوان دارنده این سند عادی، از محضر دادگاه محترم تقاضای:

1. بدواً صدور قرار تأمین خواسته به استناد بند «د» ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی با ایداع خسارت احتمالی جهت جلوگیری از تضییع حقوق خود.
2. محکومیت خوانده به پرداخت وجه سند عادی (چک صیادی ثبت نشده) به مبلغ [مبلغ چک به ریال و حروف] ریال.
3. محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه های قانونی و حق الوکاله وکیل در صورت وجود).
4. محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید چک یا تاریخ مطالبه] لغایت زمان اجرای حکم.

مورد استدعاست. لازم به ذکر است توضیحات کامل تر در لایحه تکمیلی متعاقباً در جلسه رسیدگی تقدیم حضور می گردد.

با تجدید احترام،

[امضای خواهان]

راهنمای تکمیل دادخواست

• فیلدهای داخل پرانتز و کروشه را با اطلاعات دقیق و مربوط به پرونده خود تکمیل کنید.
• حتماً از کلمات «سند عادی (چک صیادی ثبت نشده)» به جای صرفاً «چک» در خواسته و شرح دادخواست استفاده نمایید.
• مبلغ خواسته و تاریخ ها را به دقت و به حروف و عدد درج کنید.
• «رونوشت مصدق» به معنای کپی برابر اصل شده است.
• در صورتی که قراردادی در خصوص صدور چک وجود ندارد، بند مربوط به آن را حذف کنید.

پیشگیری، بهترین راه حل: چگونه از این مشکل جلوگیری کنیم؟

همیشه گفته اند پیشگیری بهتر از درمان است، و این اصل در مورد چک های صیادی نیز صدق می کند. با توجه به پیچیدگی ها و مراحل حقوقی مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده، بهترین راه این است که از ابتدا از بروز این مشکل جلوگیری کنیم. در ادامه به مهم ترین توصیه های کاربردی برای پیشگیری اشاره می شود:

1. اهمیت استعلام ثبت چک پیش از قبول آن: هرگز بدون استعلام، چک صیادی را قبول نکنید. این مهم ترین توصیه برای هر دارنده چک است. قبل از اینکه چکی را دریافت کنید یا حتی معامله ای را نهایی سازید، حتماً از ثبت شدن آن در سامانه صیاد اطمینان حاصل کنید.

2. روش های استعلام ثبت چک: برای استعلام وضعیت ثبت چک صیادی، راه های متعددی وجود دارد که به شما امکان می دهد در لحظه، از صحت و ثبت بودن چک اطمینان حاصل کنید:

   • اینترنت بانک: اکثر بانک ها قابلیت استعلام چک صیادی را در اینترنت بانک خود فراهم کرده اند.
   • موبایل بانک: با استفاده از برنامک موبایل بانک (اپلیکیشن بانکداری همراه) بانک خود، می توانید وضعیت چک را استعلام کنید.
   • برنامک های موبایلی حوزه پرداخت: برخی از برنامه های پرداخت متفرقه (مانند آپ، ۷۲۴، ایوا و…) نیز این قابلیت را ارائه می دهند.
   • سامانه پیامکی: با ارسال شناسه ۱۶ رقمی چک به شماره های مربوطه (مثلاً 701701 برای سامانه صیاد) می توانید از وضعیت چک مطلع شوید.
   • خودپردازها و کیوسک های بانکی: برخی از دستگاه های خودپرداز و کیوسک های بانکی نیز خدمات استعلام چک صیادی را ارائه می دهند.
   • شعب بانک های عامل: در صورت عدم دسترسی به روش های فوق، می توانید به شعب بانک مراجعه کنید.

3. تاکید بر تأیید دریافت چک توسط دارنده در سامانه: پس از اینکه صادرکننده چک را در سامانه صیاد ثبت کرد، نوبت به شما می رسد تا به عنوان گیرنده و دارنده چک، وارد سامانه صیاد شوید و دریافت چک را تأیید کنید. تا زمانی که دارنده، دریافت چک را تأیید نکند، فرآیند ثبت کامل نشده و چک از اعتبار کامل برخوردار نخواهد بود.

4. درج صریح تعهد ثبت چک در قراردادها: اگر در معاملات خود از چک استفاده می کنید و قراردادی بین طرفین وجود دارد، حتماً بندی صریح در قرارداد بگنجانید که صادرکننده چک متعهد به ثبت آن در سامانه صیاد باشد و عدم ثبت، موجبات فسخ قرارداد یا سایر ضمانت های اجرایی را فراهم آورد. این کار می تواند به عنوان یک اهرم فشار قانونی برای صادرکننده عمل کند.

با رعایت این نکات ساده اما حیاتی، می توانید از درگیر شدن در فرآیندهای طولانی و هزینه بر حقوقی جلوگیری کرده و معاملات خود را با اطمینان بیشتری انجام دهید.

نتیجه گیری

مسیر مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده شاید در نگاه اول دشوار و پر از ابهام به نظر برسد، اما با آگاهی از قوانین جدید و مراحل قانونی، می توان به نتیجه مطلوب رسید. همان طور که در این مقاله بررسی شد، چک صیادی ثبت نشده، اعتبار سند تجاری را ندارد و به یک سند عادی تبدیل می شود که مطالبه وجه آن از طریق دادخواست حقوقی امکان پذیر است. «اعلامیه عدم ثبت چک در سامانه صیاد» نیز که توسط بانک مرکزی معرفی شده، به عنوان یک سند اثباتی مهم در این مسیر، نقش کلیدی ایفا می کند.

هدف این راهنما، توانمندسازی شما برای پیگیری مستقل حقوق خود یا با کمک وکیل متخصص بود. توصیه اکید می شود که همواره پیش از قبول چک، از ثبت آن در سامانه صیاد اطمینان حاصل کنید و در صورت بروز مشکل، با صبر و پیگیری گام به گام، حقوق قانونی خود را مطالبه نمایید. در پرونده های پیچیده تر، مشورت با یک وکیل متخصص در امور چک و اسناد تجاری می تواند راهگشا باشد و به شما کمک کند تا با اطمینان خاطر بیشتری در این مسیر گام بردارید. آگاهی از قانون، اولین قدم برای حفظ و استیفای حقوق فردی و تجاری است.