مطالبه نمونه دادخواست نفقه فرزند به شورای حل اختلاف

مطالبه نفقه فرزند از طریق شورای حل اختلاف، مسیری است که بسیاری از مادران برای تأمین حقوق قانونی فرزندان خود طی می کنند. این فرآیند با تنظیم و ثبت دادخواست آغاز می شود و نیازمند آگاهی از مراحل قانونی، مدارک مورد نیاز و جزئیات مربوط به صلاحیت شورا است. آشنایی با یک نمونه دادخواست اختصاصی برای شورای حل اختلاف می تواند گام مهمی در احقاق این حق باشد.

تأمین معاش و نیازهای فرزندان، وظیفه ای قانونی و شرعی بر عهده والدین است که در قالب نفقه تعریف می شود. زمانی که پدر یا جد پدری از انجام این تکلیف سرباز می زنند، بار مسئولیت بر دوش مادر یا فردی که حضانت فرزند را عهده دار است، می افتد. در چنین شرایطی، قانون راهکارهایی را برای مطالبه نفقه پیش بینی کرده است تا هیچ فرزندی از حقوق اولیه خود محروم نماند. شورای حل اختلاف، با ساختار ساده تر و سرعت عمل بیشتر نسبت به دادگاه های خانواده، می تواند مرجعی مناسب برای رسیدگی به این دعاوی، به ویژه در مبالغ پایین تر نفقه، باشد.

مادران یا سرپرستان قانونی فرزندان که با چالش عدم پرداخت نفقه مواجه هستند، اغلب در پی یافتن راهکاری شفاف و گام به گام برای این مطالبه قانونی اند. در این مسیر، علاوه بر درک مفاهیم حقوقی، داشتن یک نمونه دادخواست کاربردی و منطبق با رویه های شورای حل اختلاف، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این مقاله با هدف ارائه راهنمایی جامع و عملیاتی در زمینه مطالبه نفقه فرزند از شورای حل اختلاف، تمام ابعاد این فرآیند، از تعریف نفقه تا مراحل اجرایی و ارائه یک نمونه دادخواست اختصاصی، را پوشش می دهد.

نفقه فرزند چیست و چه کسانی مکلف به پرداخت آن هستند؟

نفقه فرزند، شامل تمام نیازهای اساسی یک کودک برای زندگی متعارف است که فراتر از تأمین خوراک و پوشاک می رود. این مفهوم حقوقی گسترده تر از آن چیزی است که در نگاه اول به نظر می رسد و به تمامی جوانب زندگی یک طفل توجه دارد.

تعریف جامع نفقه فرزند

نفقه فرزند به مجموعه ای از هزینه ها اطلاق می شود که برای تأمین یک زندگی مناسب و متناسب با شأن و جایگاه خانوادگی طفل ضروری است. این هزینه ها شامل موارد زیر می شود:

• خوراک: تأمین غذای کافی و مناسب با سن و نیازهای جسمانی فرزند.
• پوشاک: فراهم کردن لباس های متناسب با فصل، سن و نیازهای اجتماعی فرزند.
• مسکن: تأمین محلی امن و مناسب برای زندگی و رشد فرزند.
• هزینه های درمانی: پرداخت کلیه مخارج پزشکی، دارویی، دندانپزشکی و هرگونه خدمات درمانی مورد نیاز.
• هزینه های تحصیلی: شامل شهریه مدرسه، لوازم التحریر، کلاس های آموزشی فوق برنامه و هر آنچه برای ادامه تحصیل فرزند لازم است.
• سایر نیازهای متعارف: این بند شامل هزینه هایی مانند تفریح، امکانات رفاهی و فرهنگی، اسباب بازی و هر آنچه عرف جامعه برای رشد و آسایش یک کودک ضروری می داند، می شود. معیار تعیین این موارد، توان مالی پدر و نیازهای فرزند است.

ترتیب قانونی پرداخت کنندگان نفقه بر اساس ماده 1199 قانون مدنی

قانون مدنی به وضوح مسئولیت پرداخت نفقه فرزند را تعیین کرده و ترتیبی مشخص برای آن در نظر گرفته است. این سلسله مراتب به شرح زیر است:

1. درجه اول: پدر

اولین و اصلی ترین مکلف به پرداخت نفقه فرزند، پدر است. این مسئولیت تا زمانی که فرزند به سن رشد رسیده و توانایی مالی برای تأمین معاش خود را نداشته باشد، ادامه دارد. حتی پس از سن رشد، اگر فرزند به دلیل بیماری، نقص عضو یا ادامه تحصیل قادر به تأمین معاش خود نباشد، نفقه او همچنان بر عهده پدر خواهد بود.

2. درجه دوم: جد پدری (پدربزرگ پدری)

در صورتی که پدر فوت کرده باشد، یا به هر دلیل از جمله عدم تمکن مالی قادر به پرداخت نفقه فرزند نباشد، مسئولیت پرداخت نفقه به پدربزرگ پدری فرزند منتقل می شود. این مسئولیت نیز مشروط به تمکن مالی جد پدری است.

3. درجه سوم: مادر

چنانچه نه پدر و نه جد پدری زنده نباشند یا هر دو فاقد تمکن مالی برای پرداخت نفقه باشند، مسئولیت تأمین نفقه فرزند بر عهده مادر قرار می گیرد. این حکم در ماده 1199 قانون مدنی به صراحت آمده است و نقش مادر را در شرایط خاصی به عنوان مکلف به انفاق مشخص می کند.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشت، این است که نفقه گذشته فرزند، یعنی نفقه مربوط به ایامی که قبلاً گذشته و مطالبه نشده است، قابل مطالبه نیست. قانون فقط برای نفقه حال و آینده فرزند، امکان طرح دعوا را فراهم کرده است. این بدان معناست که به محض عدم پرداخت نفقه، لازم است در اسرع وقت اقدام قانونی صورت گیرد تا حق فرزند تضییع نشود.

چرا شورای حل اختلاف؟ (بررسی صلاحیت و شرایط مطالبه نفقه فرزند در شورا)

برای بسیاری از افراد، مرجع رسیدگی به دعاوی حقوقی، دادگاه خانواده است. اما در برخی موارد خاص، شورای حل اختلاف نیز صلاحیت رسیدگی دارد که می تواند فرآیند مطالبه نفقه را سریع تر و با هزینه های کمتری به سرانجام برساند. آگاهی از این شرایط، می تواند به انتخاب صحیح مرجع قضایی کمک شایانی کند.

صلاحیت شورای حل اختلاف در امور خانواده (ماده 9 قانون شوراهای حل اختلاف)

شورای حل اختلاف، به عنوان نهادی برای حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات و کاهش بار محاکم قضایی، در برخی از دعاوی مالی و خانوادگی صلاحیت رسیدگی دارد. مطابق با ماده 9 قانون شوراهای حل اختلاف و بند (ج) این ماده، شرایط صلاحیت شورا در دعاوی نفقه فرزند به شرح زیر است:

• حد نصاب مالی: شورای حل اختلاف تنها می تواند به دعاوی مالی رسیدگی کند که خواسته آن ها (مبلغ نفقه مطالبه شده) تا سقف 200 میلیون ریال (معادل 20 میلیون تومان) باشد. اگر میزان نفقه مورد ادعا از این حد نصاب تجاوز کند، شورای حل اختلاف فاقد صلاحیت بوده و پرونده به دادگاه خانواده ارجاع داده خواهد شد.
• شرط عدم رسیدگی قبلی: نکته حائز اهمیت دیگر این است که شورای حل اختلاف تنها در صورتی می تواند به دعوای نفقه رسیدگی کند که قبلاً دادگاه خانواده در یک پرونده طلاق یا هر پرونده خانوادگی دیگری، در مورد نفقه فرزند تعیین تکلیف نکرده باشد. به عبارت دیگر، اگر حکم قطعی در مورد نفقه از سوی دادگاه صادر شده باشد، شورا نمی تواند مجدداً به آن رسیدگی کند.

مزایای طرح دعوا در شورای حل اختلاف

انتخاب شورای حل اختلاف برای مطالبه نفقه فرزند، مزایای قابل توجهی دارد که آن را به گزینه ای جذاب برای بسیاری از خواهان ها تبدیل کرده است:

• سرعت بالاتر: فرآیند رسیدگی در شوراهای حل اختلاف عموماً سریع تر از دادگاه های خانواده است. این امر برای پرونده های نفقه که تأخیر در آن ها می تواند بر زندگی فرزند تأثیر مستقیم بگذارد، اهمیت زیادی دارد.
• سادگی فرآیند: تشریفات دادرسی در شورای حل اختلاف، کمتر و ساده تر از دادگاه ها است. این سادگی می تواند برای افرادی که با پیچیدگی های حقوقی آشنایی کمی دارند، بسیار مفید باشد.
• هزینه های کمتر: هزینه های دادرسی و سایر مخارج مربوط به طرح دعوا در شورای حل اختلاف، معمولاً کمتر از دادگاه های خانواده است که این موضوع به ویژه برای پرونده های با مبالغ پایین نفقه، یک مزیت اقتصادی محسوب می شود.

چه کسی می تواند نفقه فرزند را مطالبه کند؟ (ماده 6 قانون حمایت خانواده)

مطابق با ماده 6 قانون حمایت خانواده مصوب 1391، نه تنها مادر، بلکه هر فردی که حضانت یا نگهداری طفل محجور را بر عهده دارد، می تواند برای مطالبه نفقه اقدام کند. این ماده قانونی، گستره وسیعی از افراد را پوشش می دهد تا حقوق کودکان در هر شرایطی تضمین شود:

• مادر: حتی اگر حضانت فرزند به عهده مادر نباشد، در صورت لزوم و احراز ضرورت توسط دادگاه یا شورا، او حق مطالبه نفقه فرزند خود را دارد.
• هر شخصی که حضانت یا نگهداری طفل محجور را بر عهده دارد: این شامل جد پدری (در صورتی که حضانت را بر عهده داشته باشد)، قیم، یا حتی خویشاوندان دیگری می شود که به اقتضای ضرورت، نگهداری طفل را عهده دار شده اند. البته دادگاه یا شورا باید ابتدا ادعای ضرورت را بررسی و احراز کند.

شرایط ضروری برای طرح دعوا

برای اینکه دعوای مطالبه نفقه فرزند در شورای حل اختلاف به نتیجه برسد، باید شرایط خاصی وجود داشته باشد:

• اهلیت قانونی خواهان: فردی که دادخواست را تقدیم می کند (مادر یا سرپرست)، باید بالغ، عاقل و رشید باشد تا از نظر قانونی صلاحیت طرح دعوا را داشته باشد.
• عدم پرداخت نفقه توسط مکلف: این شرط بدیهی است که نشان می دهد مکلف (پدر یا جد پدری) از پرداخت نفقه به فرزند خودداری کرده است.
• تمکن مالی مکلف به پرداخت نفقه: خواهان باید اثبات کند که فرد مکلف به پرداخت نفقه (پدر یا جد پدری) دارای تمکن مالی است و توانایی پرداخت نفقه را دارد. در غیر این صورت، مسئولیت پرداخت ممکن است به نفر بعدی در ترتیب قانونی (جد پدری یا مادر) منتقل شود.

صلاحیت شورای حل اختلاف در رسیدگی به دعاوی نفقه فرزند، فرصتی ارزشمند برای احقاق حق به شیوه ای سریع تر و کم هزینه تر است، مشروط بر آنکه خواسته مالی کمتر از 20 میلیون تومان باشد و پیش تر دادگاه خانواده در این مورد حکم نداده باشد.

مراحل گام به گام مطالبه نفقه فرزند از طریق شورای حل اختلاف

طی کردن فرآیند قانونی مطالبه نفقه فرزند، اگرچه ممکن است در ابتدا پیچیده به نظر برسد، اما با آگاهی از مراحل دقیق آن، می توان این مسیر را با اطمینان بیشتری پیمود. در ادامه به صورت گام به گام، این مراحل توضیح داده می شود:

1. ثبت نام در سامانه ثنا

در دنیای امروز، تمام ابلاغیه های قضایی و اطلاع رسانی ها از طریق سامانه ثنا صورت می گیرد. بنابراین، اولین قدم ضروری، ثبت نام در این سامانه است. این کار را می توان به صورت حضوری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا به صورت آنلاین از طریق وب سایت sana.adliran.ir انجام داد. بدون داشتن حساب کاربری فعال در سامانه ثنا، امکان پیگیری پرونده و دریافت ابلاغیه ها وجود نخواهد داشت.

2. تنظیم دادخواست نفقه فرزند

قلب دعوای شما، دادخواست است. دادخواست باید به دقت و با رعایت اصول قانونی تنظیم شود. در این مرحله به نکات زیر توجه کنید:

• نکات مهم در نگارش خواسته: در ستون خواسته دادخواست، لازم است به صراحت و با ذکر جزئیات، مطالبه نفقه فرزند بیان شود. حتماً مبلغ دقیق و مقوم شده نفقه را ذکر کنید. از آنجایی که قرار است پرونده در شورای حل اختلاف رسیدگی شود، ضروری است که مبلغ خواسته زیر 200 میلیون ریال (20 میلیون تومان) باشد. این مبلغ می تواند شامل نفقه معوقه (گذشته) و یا نفقه جاریه (آینده) باشد.
• توضیحات لازم در شرح دادخواست: در این بخش، باید دلایل و مستندات خود را به طور کامل و واضح توضیح دهید. این توضیحات شامل نسبت شما با فرزند، عدم پرداخت نفقه توسط پدر یا جد پدری، تاریخ شروع عدم پرداخت، و تمکن مالی فرد مکلف به پرداخت نفقه می شود. هرچه شرح دادخواست دقیق تر و مستدل تر باشد، شانس موفقیت شما بیشتر خواهد بود.

3. ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

پس از تنظیم دادخواست، باید آن را به همراه مدارک لازم، در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنید:

• نحوه ارائه فایل دادخواست و مدارک: دادخواست شما باید به صورت فایل Word یا PDF باشد. مدارک نیز باید اسکن و به صورت الکترونیکی آماده شده باشند. کارمندان دفاتر خدمات قضایی شما را در این زمینه راهنمایی خواهند کرد.
• پرداخت هزینه دادرسی اولیه: در زمان ثبت دادخواست، باید هزینه دادرسی اولیه را پرداخت کنید. این هزینه بر اساس مبلغ خواسته شما تعیین می شود و برای دعاوی مالی تا 20 میلیون تومان، 2.5 درصد بهای خواسته در مرحله بدوی است.
• دریافت کد رهگیری: پس از ثبت دادخواست و پرداخت هزینه ها، یک کد رهگیری به شما داده می شود که برای پیگیری وضعیت پرونده ضروری است.

4. ارجاع به شورای حل اختلاف

پس از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی، پرونده به مرجع صالح ارجاع داده می شود:

• تشخیص صلاحیت شورا بر اساس مبلغ خواسته: دفاتر خدمات قضایی، با بررسی مبلغ خواسته شما، تشخیص می دهند که پرونده باید به شورای حل اختلاف ارجاع شود یا دادگاه خانواده. اگر مبلغ زیر 20 میلیون تومان باشد، پرونده به شورای حل اختلاف منطقه یا شهرستان مربوطه فرستاده می شود.
• صدور ابلاغیه (وقت رسیدگی): پس از ارجاع پرونده، شورا وقت رسیدگی تعیین کرده و ابلاغیه آن از طریق سامانه ثنا به شما و خوانده ارسال می شود.

5. تعیین کارشناس نفقه (در صورت لزوم)

در بسیاری از پرونده های نفقه، برای تعیین میزان دقیق نفقه، نیاز به نظر کارشناس رسمی دادگستری است:

• نحوه تعیین کارشناس: شورا می تواند در صورت نیاز، قرار کارشناسی صادر کرده و پرونده را به یک کارشناس نفقه ارجاع دهد.
• وظیفه کارشناس در تعیین میزان نفقه: کارشناس با توجه به شأن خانوادگی، وضعیت مالی مکلف به پرداخت نفقه و نیازهای فرزند، میزان نفقه را تعیین می کند.
• پرداخت هزینه کارشناسی: هزینه کارشناسی در ابتدا بر عهده خواهان است، اما در صورت صدور حکم به نفع او، این هزینه نیز به عنوان خسارت دادرسی از خوانده مطالبه می شود.

6. شرکت در جلسات شورای حل اختلاف

حضور در جلسات رسیدگی شورا از اهمیت بالایی برخوردار است:

• اهمیت حضور و ارائه دلایل و مدارک: در جلسات، شما باید دلایل و مدارک خود را به صورت شفاهی یا کتبی ارائه دهید و از خواسته خود دفاع کنید. حضور منظم و ارائه مستندات کافی، شانس موفقیت شما را افزایش می دهد.
• تلاش شورا برای سازش: یکی از وظایف اصلی شورای حل اختلاف، تلاش برای سازش و حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات است. ممکن است شورا طرفین را به مصالحه دعوت کند.

7. صدور رأی یا گزارش اصلاحی

پس از بررسی های لازم، شورا اقدام به صدور رأی یا گزارش اصلاحی می کند:

• توضیح تفاوت رأی و گزارش اصلاحی: اگر طرفین به توافق برسند، شورا گزارش اصلاحی صادر می کند که به منزله یک توافق نامه رسمی است. اما اگر توافقی حاصل نشود، شورا رأی صادر می کند.
• قابلیت تجدیدنظرخواهی از رأی شورا: رأی صادر شده از شورای حل اختلاف، مانند احکام دادگاه ها، قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه های عمومی حقوقی است.

8. مراحل اجرای حکم (در صورت عدم پرداخت voluntary)

اگر خوانده پس از صدور رأی، داوطلبانه نفقه را پرداخت نکند، باید از طریق اجرای احکام اقدام شود:

• درخواست صدور اجرائیه: باید به شورای حل اختلاف مراجعه کرده و درخواست صدور اجرائیه کنید.
• توقیف اموال یا جلب خوانده: با صدور اجرائیه، می توانید از طریق اداره اجرای احکام، نسبت به توقیف اموال خوانده یا حتی جلب او (با رعایت شرایط قانونی ماده 53 قانون حمایت خانواده برای جرم ترک انفاق) اقدام نمایید تا نفقه فرزند پرداخت شود.

مدارک لازم برای دادخواست نفقه فرزند در شورای حل اختلاف

برای طرح هر دعوای حقوقی، جمع آوری و ارائه مدارک مستند، از اهمیت بالایی برخوردار است. در پرونده مطالبه نفقه فرزند در شورای حل اختلاف نیز، تهیه کامل و دقیق مدارک زیر، می تواند به پیشبرد هرچه بهتر و سریع تر پرونده کمک کند:

• مدارک هویتی:

شامل شناسنامه و کارت ملی خواهان (مادر یا سرپرست قانونی) و همچنین شناسنامه فرزند. این مدارک باید کپی برابر اصل شده باشند. در برخی موارد، ممکن است نیاز به ارائه اصل مدارک در جلسه رسیدگی باشد.

• مدارک اثبات رابطه نسبی:

شناسنامه فرزند مهم ترین مدرک برای اثبات رابطه نسبی با پدر است.

• مدارک اثبات ازدواج یا طلاق:

سند ازدواج یا طلاق (در صورت وجود و مرتبط بودن با شرایط پرونده) می تواند در اثبات رابطه خانوادگی و وضعیت حقوقی طرفین مفید باشد.

• مدارک اثبات حضانت یا نگهداری:

در صورتی که حضانت فرزند بر عهده خواهان (غیر از مادر) باشد، حکم حضانت (اگر صادر شده باشد) یا مدارک دال بر نگهداری طفل (مانند شهادت شهود یا اقرار) لازم است.

• مدارک دال بر استطاعت مالی خوانده:

این بخش از مدارک برای اثبات توانایی پرداخت نفقه توسط فرد مکلف (پدر یا جد پدری) حیاتی است. این مدارک می توانند شامل موارد زیر باشند:

• فیش حقوقی
• مدارک شغلی (پروانه کسب، گواهی اشتغال به کار)
• سند مالکیت ملک
• سند خودرو
• گواهی بانکی (گردش حساب، موجودی حساب)
• یا هر مدرک دیگری که نشان دهنده درآمد یا دارایی خوانده باشد.

در صورت عدم دسترسی به این مدارک، می توانید در شرح دادخواست به آن اشاره کنید و از شورا درخواست کنید که از مراجع ذی ربط استعلامات لازم را به عمل آورد.

• استشهادیه محلی:

در برخی موارد، ممکن است برای اثبات عدم پرداخت نفقه یا تأیید تمکن مالی خوانده، نیاز به استشهادیه محلی باشد. این استشهادیه باید توسط افراد مطلع و قابل اعتماد امضا و گواهی شده باشد.

• فایل ورد/پی دی اف دادخواست:

دادخواستی که تنظیم کرده اید، باید به صورت فایل الکترونیکی (ورد یا پی دی اف) آماده باشد تا در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شود.

• نام کاربری و رمز عبور سامانه ثنا:

داشتن نام کاربری و رمز عبور سامانه ثنا برای ثبت و پیگیری پرونده ضروری است. بدون این اطلاعات، امکان ثبت دادخواست به صورت الکترونیکی وجود نخواهد داشت.

آماده سازی دقیق و کامل این مدارک، گامی اساسی در تسهیل روند رسیدگی به پرونده و افزایش شانس موفقیت در مطالبه نفقه فرزند است.

نمونه دادخواست مطالبه نفقه فرزند به شورای حل اختلاف

یکی از مهم ترین بخش های فرآیند مطالبه نفقه فرزند، تنظیم صحیح دادخواست است. دادخواست باید به گونه ای نوشته شود که تمام اطلاعات ضروری و خواسته شما را به وضوح بیان کند و منطبق با رویه های شورای حل اختلاف باشد. در ادامه، یک نمونه دادخواست کامل و قابل استفاده برای تقدیم به شورای حل اختلاف ارائه شده است که می توانید با جایگذاری اطلاعات مربوط به خودتان، از آن استفاده کنید.

ریاست محترم شورای حل اختلاف (نام شهرستان/منطقه)

با سلام و احترام، به استحضار می رساند:

خواهان:

• نام و نام خانوادگی: [نام کامل خواهان]
• شماره ملی: [شماره ملی خواهان]
• آدرس کامل: [آدرس دقیق خواهان]
• شماره تماس: [شماره تماس خواهان]
• سمت: (مادر/دارنده حضانت فرزند)

خوانده:

• نام و نام خانوادگی: [نام کامل خوانده]
• شماره ملی: [شماره ملی خوانده]
• آدرس کامل: [آدرس دقیق خوانده]
• شماره تماس: [شماره تماس خوانده]
• سمت: (پدر/جد پدری)

خواسته:

مطالبه نفقه فرزند (دختر/پسر) به نام [نام فرزند]، متولد [تاریخ تولد فرزند]، فرزند [نام پدر] از تاریخ [تاریخ عدم پرداخت] لغایت صدور حکم و پرداخت نفقه جاریه از تاریخ صدور حکم به میزان [مبلغ مقوم شده به ریال، کمتر از 200 میلیون ریال] به انضمام کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه کارشناسی، حق الوکاله وکیل و سایر مخارج قانونی).

دلایل و منضمات:

1. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان
2. کپی مصدق شناسنامه فرزند
3. کپی مصدق سند ازدواج/طلاق (در صورت وجود و ارتباط)
4. کپی مصدق دادنامه حضانت (در صورت وجود)
5. شهادت شهود (در صورت نیاز و در دسترس بودن)
6. جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری در امور نفقه
7. (هر مدرک دیگر دال بر تمکن مالی خوانده، مانند فیش حقوقی، سند ملک، خودرو و غیره)

شرح خواسته:

احتراما به استحضار می رساند، اینجانب [نام خواهان]، مادر/دارنده حضانت فرزند [نام فرزند] می باشم. متاسفانه، خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده]، پدر/جد پدری فرزند اینجانب، علی رغم داشتن تمکن مالی و علیرغم مکلف بودن به پرداخت نفقه فرزند [نام فرزند] به موجب ماده 1199 قانون مدنی، از تاریخ [تاریخ شروع عدم پرداخت نفقه] از پرداخت نفقه به فرزند مشترکمان خودداری نموده است. با توجه به اینکه فرزند اینجانب [نام فرزند]، فاقد شغل و درآمد بوده و تأمین معاش وی بر عهده اینجانب قرار گرفته است، و از آنجایی که میزان نفقه معوقه و جاریه وی در حد نصاب صلاحیت رسیدگی این شورای محترم می باشد (کمتر از 200 میلیون ریال)، لذا مستنداً به مواد 1199 و 1206 قانون مدنی و ماده 6 قانون حمایت خانواده مصوب 1391، رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر:

1. محکومیت خوانده به پرداخت نفقه فرزند [نام فرزند] از تاریخ [تاریخ شروع عدم پرداخت] لغایت صدور حکم.
2. تعیین و پرداخت نفقه جاریه فرزند از تاریخ صدور حکم.
3. پرداخت کلیه خسارات دادرسی از جمله هزینه کارشناسی و حق الوکاله وکیل (در صورت استفاده).

مورد استدعاست.

ضمناً از آنجا که بیم از تضییع حقوق فرزند می رود، صدور قرار تأمین خواسته تا پیش از رسیدگی ماهوی نیز مورد تقاضا می باشد.

با تشکر و احترام

(نام و امضا خواهان)

هزینه های مطالبه نفقه فرزند از شورای حل اختلاف

یکی از دغدغه های اصلی در پیگیری هر دعوای حقوقی، آگاهی از هزینه های مربوطه است. مطالبه نفقه فرزند از طریق شورای حل اختلاف نیز شامل هزینه هایی می شود که شناخت آن ها برای برنامه ریزی مالی و پیشبرد پرونده اهمیت دارد. این هزینه ها بسته به مراحل و نیازهای پرونده می تواند متغیر باشد.

1. هزینه ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

اولین هزینه، مربوط به ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. این مبلغ شامل هزینه های پایه ثبت دادخواست و همچنین هزینه های جانبی مانند پیوست کردن مدارک و خدمات تایپ می شود. به طور معمول، این مبلغ در حدود 50 تا 60 هزار تومان است که شامل 41 هزار تومان برای ثبت دادخواست و 4 هزار تومان بابت هر برگه پیوست مدارک و همچنین هزینه تایپ متن دادخواست (حدود 15 تا 20 هزار تومان) می شود. این هزینه ها برای شروع فرآیند قضایی الزامی هستند.

2. هزینه دادرسی

هزینه دادرسی، بخش اصلی هزینه های قانونی است که بر اساس مبلغ خواسته شما تعیین می شود. در دعاوی مالی که در شورای حل اختلاف رسیدگی می شوند (تا سقف 20 میلیون تومان)، هزینه دادرسی در مرحله بدوی، 2.5 درصد از بهای خواسته (مبلغ نفقه مطالبه شده) می باشد. برای مثال، اگر نفقه 20 میلیون تومان باشد، هزینه دادرسی 500 هزار تومان خواهد بود.

3. هزینه کارشناسی نفقه

همانطور که قبلاً ذکر شد، در بسیاری از پرونده های نفقه، برای تعیین میزان دقیق نفقه، نظر کارشناس رسمی دادگستری ضروری است. هزینه کارشناسی در ابتدا بر عهده خواهان است و میزان آن بسته به پیچیدگی پرونده و تعرفه کارشناسان رسمی دادگستری متغیر است. در صورتی که خواهان در دعوا پیروز شود، این هزینه نیز به عنوان بخشی از خسارات دادرسی از خوانده مطالبه خواهد شد. اگر هر یک از طرفین به نظریه کارشناس اعتراض کنند و پرونده به کارشناسی سه نفره ارجاع شود، هزینه آن بر عهده معترض خواهد بود.

4. هزینه وکیل

در صورت انتخاب وکیل برای پیگیری پرونده، حق الوکاله وکیل نیز به هزینه های شما اضافه می شود. این هزینه بر اساس توافق بین وکیل و موکل تعیین می گردد و معمولاً به صورت درصدی از مبلغ خواسته یا به صورت توافقی و مقطوع است. برای دعاوی مالی تا 50 میلیون تومان، نرخ حق الوکاله می تواند حدود 8 درصد بهای خواسته باشد. البته این مبلغ کاملاً توافقی است و ممکن است متغیر باشد.

5. هزینه های احتمالی دیگر

علاوه بر موارد فوق، هزینه های دیگری نیز ممکن است در طول فرآیند پیش آید، مانند:

• هزینه کپی برابر اصل کردن مدارک در دفاتر اسناد رسمی.
• هزینه پست قضایی برای ابلاغ های خاص (در صورت نیاز).
• هزینه های مربوط به مرحله تجدیدنظرخواهی (در صورت اعتراض به رأی شورا) که در این صورت 4.5 درصد ارزش خواسته/محکوم به خواهد بود.
• هزینه های مربوط به اعاده دادرسی یا فرجام خواهی (در صورت لزوم) که 5.5 درصد ارزش محکوم به است.

آگاهی از این هزینه ها به شما کمک می کند تا با دیدی واقع بینانه وارد فرآیند قانونی شوید و آمادگی لازم را برای تأمین مالی مراحل مختلف پرونده داشته باشید. این هزینه ها می توانند بخشی از خسارات دادرسی باشند که در صورت پیروزی در دعوا، از خوانده مطالبه می شوند.

نکات حقوقی مهم و راهنمایی های کاربردی درباره نفقه فرزند در شورا

مطالبه نفقه فرزند، مانند هر فرآیند حقوقی دیگری، نیازمند آگاهی از نکات و جزئیات قانونی است. در شورای حل اختلاف، با توجه به ماهیت آن، برخی مسائل ممکن است متفاوت از دادگاه خانواده باشد. در ادامه به برخی از نکات حقوقی مهم و راهنمایی های کاربردی اشاره می شود.

آیا نفقه فرزند صغیر و کبیر متفاوت است؟

بله، نفقه فرزند صغیر و کبیر تفاوت های مهمی دارد. نفقه فرزند تا سن رشد قانونی (18 سال تمام) بر عهده پدر است و فرزند تا این سن، معمولاً به دلیل عدم توانایی در تأمین معاش خود، مستحق نفقه است. پس از سن رشد، اگر فرزند توانایی مالی برای تأمین معاش خود را داشته باشد (مثلاً شغل و درآمد ثابت)، نفقه او قطع می شود. اما اگر فرزند کبیر باشد ولی به دلیل ادامه تحصیل، بیماری، نقص عضو یا دلایل موجه دیگر، توانایی مالی برای اداره زندگی خود را نداشته باشد، نفقه او همچنان بر عهده پدر خواهد بود. در این حالت، بار اثبات عدم تمکن مالی بر عهده فرزند یا خواهان نفقه است. شورای حل اختلاف به نفقه فرزندان کبیر نیز در صورت احراز شرایط فوق، رسیدگی می کند.

چگونه تمکن مالی پدر را اثبات کنیم؟

اثبات تمکن مالی پدر یا جد پدری، یکی از مراحل کلیدی در دعوای نفقه است. برای این منظور می توانید از مدارک و شواهد زیر استفاده کنید:

• فیش حقوقی: در صورتی که پدر شاغل باشد، فیش حقوقی او می تواند میزان درآمد وی را نشان دهد.
• مدارک شغلی: پروانه کسب، گواهی اشتغال به کار، یا هر مدرکی که نوع و محل شغل پدر را مشخص کند.
• سند ملک و خودرو: ارائه اطلاعات مربوط به املاک و خودروهای ثبت شده به نام پدر، نشان دهنده دارایی های اوست.
• گواهی بانکی: گردش حساب یا موجودی حساب بانکی می تواند اطلاعاتی در مورد توان مالی فرد ارائه دهد.
• استعلام از مراجع ذی ربط: می توانید از شورا درخواست کنید که از نهادهایی مانند اداره ثبت اسناد و املاک، اداره راهور، سازمان امور مالیاتی، یا بانک مرکزی برای شناسایی اموال و درآمدهای پدر استعلام بگیرد.
• شهادت شهود: افرادی که از شغل و درآمد پدر مطلع هستند، می توانند به عنوان شاهد در شورا حاضر شده و شهادت دهند.

در صورتی که به این اطلاعات دسترسی ندارید، در دادخواست خود به این موضوع اشاره کرده و از شورا درخواست کنید تا تحقیقات لازم را انجام دهد.

آیا رأی شورای حل اختلاف قابل اعتراض است؟

بله، رأی صادر شده از شورای حل اختلاف، مانند احکام دادگاه ها، قابل اعتراض و تجدیدنظرخواهی است. مهلت تجدیدنظرخواهی از آرای شورای حل اختلاف معمولاً 20 روز از تاریخ ابلاغ رأی برای اشخاص مقیم ایران و دو ماه برای اشخاص مقیم خارج از کشور است. مرجع رسیدگی به تجدیدنظرخواهی از آرای شورا در دعاوی خانوادگی، دادگاه خانواده همان حوزه قضایی است. لازم است لایحه تجدیدنظرخواهی به همراه مدارک مربوطه در مهلت قانونی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شود.

اگر پدر تمکن مالی نداشته باشد، چه کسی مسئول است؟

مطابق ماده 1199 قانون مدنی، ترتیب مسئولیت پرداخت نفقه به شرح زیر است:

1. پدر: در درجه اول مسئول است.
2. جد پدری: در صورت فوت پدر یا عدم تمکن مالی او، جد پدری مسئولیت را بر عهده دارد.
3. مادر: در صورتی که نه پدر و نه جد پدری زنده نباشند یا هر دو فاقد تمکن مالی باشند، مادر مسئول پرداخت نفقه فرزند است.

بنابراین، اگر پدر تمکن مالی برای پرداخت نفقه را نداشته باشد، خواهان می تواند علیه جد پدری و در صورت عدم تمکن او، علیه مادر طرح دعوا کند. البته اثبات عدم تمکن مالی هر یک از افراد در سلسله مراتب قانونی ضروری است.

ضمانت اجرای حقوقی و کیفری عدم پرداخت نفقه

قانون گذار برای عدم پرداخت نفقه، هم ضمانت اجرای حقوقی و هم کیفری پیش بینی کرده است:

• ضمانت اجرای حقوقی: شامل مطالبه نفقه معوقه و جاریه از طریق دادگاه یا شورا، صدور حکم به پرداخت، و در صورت عدم پرداخت داوطلبانه، توقیف اموال فرد مکلف یا درخواست جلب وی طبق قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی.
• ضمانت اجرای کیفری: ماده 53 قانون حمایت خانواده مصوب 1391، ترک انفاق را جرم دانسته است. بر اساس این ماده، هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه اشخاص واجب النفقه (از جمله فرزند) را ندهد، به حبس تعزیری درجه شش محکوم می شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و با گذشت او، تعقیب یا اجرای مجازات متوقف می شود. این بعد کیفری، فشار بیشتری را برای پرداخت نفقه ایجاد می کند.

تفاوت اظهارنامه و دادخواست

اظهارنامه: یک وسیله رسمی برای اعلام رسمی خواسته یا انجام یک عمل حقوقی به طرف مقابل است. قبل از طرح دعوای نفقه، می توان با ارسال اظهارنامه، به پدر یا جد پدری اخطار داد و درخواست پرداخت نفقه را به صورت رسمی مطرح کرد. این اقدام می تواند به عنوان دلیلی بر مطالبه نفقه و عدم پرداخت آن، در مراحل بعدی دادگاه مفید باشد. اظهارنامه جنبه اخطار و اتمام حجت دارد و جنبه اجرایی ندارد.
دادخواست: سندی است که به وسیله آن، دعوای حقوقی در مراجع قضایی (دادگاه یا شورا) مطرح می شود. دادخواست حاوی مشخصات طرفین، خواسته و دلایل است و هدف آن، صدور حکم قضایی به نفع خواهان است. پس از صدور حکم بر اساس دادخواست، امکان اجرای آن از طریق اجرای احکام وجود دارد.

مدت زمان رسیدگی در شورای حل اختلاف چقدر است؟

مدت زمان رسیدگی به پرونده ها در شورای حل اختلاف نسبت به دادگاه های خانواده معمولاً کوتاه تر است، اما این زمان می تواند بسته به پیچیدگی پرونده، تعداد جلسات، نیاز به کارشناسی، حضور یا عدم حضور طرفین، و حجم کاری شعبه، متغیر باشد. به طور کلی، یک پرونده نفقه ساده در شورا ممکن است از چند هفته تا چند ماه به طول انجامد. تلاش برای سازش، می تواند به تسریع فرآیند کمک کند، اما در صورت عدم توافق و نیاز به صدور رأی، ممکن است زمان بیشتری صرف شود.

با آگاهی از این نکات حقوقی و راهنمایی های کاربردی، مسیر مطالبه نفقه فرزند از شورای حل اختلاف، روشن تر و قابل مدیریت تر خواهد شد. اگرچه این فرآیند ممکن است چالش برانگیز به نظر برسد، اما با پیگیری منظم و استفاده از اطلاعات صحیح، احقاق حق فرزندان، امکان پذیر است.

نتیجه گیری

مطالبه نفقه فرزند، حق قانونی و شرعی هر فرزندی است که برای تأمین نیازهای اساسی و برخورداری از یک زندگی متعارف، ضروری به شمار می رود. در شرایطی که پدر یا جد پدری از انجام این مسئولیت شانه خالی می کنند، قانون راهکارهایی را برای احقاق این حق پیش بینی کرده است. شورای حل اختلاف، با توجه به صلاحیت خود در رسیدگی به دعاوی نفقه با مبالغ کمتر از 20 میلیون تومان، یک فرصت ارزشمند را برای مادران یا هر فردی که حضانت فرزند را بر عهده دارد، فراهم می آورد تا به شیوه ای سریع تر و کم هزینه تر، نفقه فرزندان خود را مطالبه کنند.

فرآیند مطالبه نفقه فرزند از شورای حل اختلاف، هرچند دارای مراحل قانونی مشخصی است، اما با آگاهی از جزئیات، آماده سازی مدارک لازم و تنظیم صحیح دادخواست، می توان این مسیر را با موفقیت طی کرد. از ثبت نام در سامانه ثنا گرفته تا تنظیم دادخواست دقیق، شرکت در جلسات رسیدگی و در نهایت اجرای حکم، هر گام نیازمند دقت و پیگیری است. نمونه دادخواست ارائه شده در این مقاله، ابزاری کاربردی برای شروع این مسیر است و نشان می دهد که با وجود چالش ها، امکان دفاع از حقوق فرزندان وجود دارد.

در این راه، اطلاع از نکات حقوقی مهم مانند تفاوت نفقه صغیر و کبیر، نحوه اثبات تمکن مالی و ضمانت اجراهای قانونی، از اهمیت بالایی برخوردار است. با داشتن این اطلاعات جامع و بهره گیری از منابع معتبر، می توان با اطمینان خاطر بیشتری وارد این فرآیند شد و از تضییع حقوق فرزندان جلوگیری کرد. احقاق حق، هرگز دور از دسترس نیست و با پیگیری صحیح، می توان آن را محقق ساخت. در صورت پیچیدگی های خاص پرونده یا نیاز به راهنمایی بیشتر، توصیه می شود با یک وکیل متخصص در امور خانواده مشورت نمایید.