متهم ردیف اول، امارات/ ایران درباره تمامیت ارضی خود با احدی تعارف ندارد

به گزارش سی وی نت، رجانیوز نوشت: ششمین نشست مجمع همکاری کشورهای عربی و روسیه روز ۲۹ آذرماه به ریاست ناصر بوریته، وزیر خارجه مراکش برگزار شد. سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیز به همراه وزیران خارجه چند کشور عربی در این نشست حضور داشت. در بند چهل و پنجم بیانیه پایانی نشست به جزایر سه‌گانه ایرانی نیز اشاره  و بر حمایت از تمامی ابتکارات و تلاش‌ها برای دستیابی به راه‌حلی مسالمت‌آمیز پیرامون حل مناقشه جمهوری اسلامی ایران با امارات در موضوع مذکور تاکید شده است. همچنین در این بند از بیانیه و بر اساس قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل، کشورهای عربی و روسیه حمایت خود را از هرگونه تلاش پیرامون مذاکرات دوجانبه یا ارجاع پرونده به دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) اعلام کرده‌اند.

جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در خلیج فارس و میان ایران و امارات و ورودی غربی تنگه هرمز واقع شده‌اند. این جزایر از نظر تاریخی، قرن‌ها بخشی از خاک ایران بوده‌اند که اسناد حقوقی، تاریخی و ژئوپلیتیکی موجود نیز صحت آن را تایید می‌کند. 

با تضعیف حکومت قاجار در ایران و توسعه امپریالیسم بریتانیایی در منطقه خلیج فارس، جزایر سه‌گانه به کنترل نیروهای انگلیسی درآمدند. در ابتدا ابوموسی در سال ۱۹۰۴، و سپس تنب بزرگ و تنب کوچک در سال ۱۹۲۱ توسط انگلیسی ها اشغال شدند. ایران و انگلیس بارها در مورد مساله جزایر سه گانه بحث های داغی داشتند که هیچکدام از آن ها به نتیجه‌ای نرسید.

در تاریخ ۳۰ نوامبر سال ۱۹۷۱، یک روز پس از آنکه نیروهای بریتانیایی منطقه را ترک کنند و تنها دو روز قبل از آنکه امارات به یک فدراسیون رسمی تبدیل شود، حاکمیت ایران بر جزایر مذکور به نحوی مشروع اعاده شد. نیروهای نظامی ایرانی در ابوموسی به صورت رسمی از سوی «شیخ صقر بن محمد القاسمی» مورد استقبال قرار گرفتند (وی برادر شیخ شارجه بود). ضمن اینکه در همان روز، ایران و شارجه بریتانیا یک یادداشت تفاهم امضا کرده و بر حق ایران در زمینه مالکیت بر جزایر سه‌گانه تاکید کردند.

یادداشت تفاهم مذکور حضور نیروهای نظامی ایرانی را تایید می‌کرد. همچنین نیروهای ایرانی در تنب کوچکِ خالی از سکنه و تنب بزرگ که جمعیت بسیار کمی داشت نیز فرود آمدند. اقدامات ایران در آن مقطع اما با هیچگونه اعتراضی از جانب لندن همراه نشد؛ چرا که بریتانیا نیز با شرایط جدید کنار آمده و موضع خود را به شیخ‌نشینان منتقل کرده بود. 

با این حال اما مدتی بعد، دولت تازه تاسیس امارات متحده عربی ادعای کنترل کامل بر جزایر سه‌گانه ایرانی را مطرح کرد که تا به امروز نیز ادامه یافته است؛ درخواست‌ها و مواضعی که در روند روابط ایران و امارات نیز تاثیر گذاشته و آن را دچار اختلل کرده است.

از آنجایی که ادعاهای ارضی علیه سایر کشورها یک تاکتیک قدیمی و بسیار مؤثر برای یک دولت تازه تاسیس تلقی خواهد شد، امارات متحده عربی با طرح منازعات ارضی علیه جمهوری اسلامی ایران درصدد کسب هویت ملی برای دولت ملی تازه تاسیس خود برآمد. اما ادعاهای امارات متحده عربی پیرامون جزایر سه‌گانه با توجه به اسناد تاریخی موجود، از اساس باطل بوده و تماما در جهت کسب همان هویت ملی‌ای است که فقدان آن باعث اتخاذ چنین تصمیمی شده است.

ادعای امارات متحده عربی درحالی مطرح می‌شود که این اعمال حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه در اسناد تاریخی متعددی چون گزارش‌های سر جان ملکم، کاپیتان هین و کاپیتان جرج ارنس بروکس ذکر و مکرراً درآن‌ها از جزایر سه‌گانه با عنوان جزایر متعلق به ایران نام برده شده است. علاوه بر این، در نقشه وزارت دریاداری بریتانیا در سال ۱۸۶۳، نقشه نیروی دریایی بریتانیا در سال ۱۸۸۱ و نقشه ایرانی که  توسط وزارت جنگ بریتانیا در سال ۱۸۸۶ تهیه شده، این جزایر به رنگ سرزمین ایران رنگ‌آمیزی شده است.

امارات در سال‌های اخیر نیز بارها ادعای ارضی خود پیرامون جزایر سه‌گانه ایرانی را تکرار کرده است. در آخرین مورد می‌توان به بیانیه پایانی نشست مجمع همکاری کشورهای عربی  و روسیه (که در مراکش برگزار شد) در رابطه با اختلاف امارات و ایران بر سر جزایر سه‌گانه، اشاره کرد. در این بیانیه از راه حل‌ها و ابتکارات صلح‌آمیز با هدف حل  مناقشه «از طریق مذاکرات دوجانبه یا دیوان بین‌المللی دادگستری، بر اساس  قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل»، حمایت شده است.

همچنین ضمن اشاره به بیانیه‌ مشترک کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و روسیه که تیرماه گذشته در مسکو  صادر شده بود، وزیران بر حمایت خود از همه تلاش‌های صلح‌آمیز از جمله ابتکار امارات متحده عربی و تلاش‌های آن برای دستیابی به راه‌حلی  مسالمت‌آمیز برای موضوع جزایر سه‌گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی از طریق مذاکرات دوجانبه یا دیوان بین المللی دادگستری تاکید کرده و آن را مرتبط با رعایت مقررات حقوق بین‌الملل و منشور ملل دانستند!

هیچ الگوی دوستی  و دشمنی دائمی در روابط بین‌الملل وجود ندارد

کشورها بر اساس منافع ملی خود و براساس آنچه که به مثابه تاکتیک در سیاست خارجی خود تعریف کرده‌اند، اقدام به تصمیم‌گیری کرده و به راهبرد کلان خود جهت می‌دهند. هیچ الگوی دوستی و دشمنی دائمی در روابط بین‌الملل وجود ندارد. در شرایط کنونی که از آن به عنوان دوران گذار در نظم بین المللی یاد می‌شود، کشورها کاملا بر اساس منافع خود عمل می‌کنند. منافع ملی دولت‌ها ایجاب می‌کند هرکاری که می‌خواهند انجام داده و هر رویکردی که می‌خواهند را اتخاذ کنند؛ چراکه منافع ملی‌شان از این طریق تامین شده و اولویت اصلی هر دولتی نیز تامین منافع ملی است.

ششمین نشست مجمع همکاری کشورهای عربی و روسیه روز چهارشنبه هفته گذشته با حضور سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه و وزرای خارجه کشورهای عربی در مراکش برگزار شد. در بند چهل‌وپنجم از بیانیه پایانی این نشست، ادعاهای بی اساس  و فاقد اعتبار امارات درباره جزایر سه گانه ایرانی خلیج فارس دوباره مطرح شد.

آنچه که به مثابه حقایق روابط بین‌الملل تلقی می‌شود همان بحث منافع ملی کشورهاست. روسیه پس از جنگ اوکراین و در شرایطی که به شدت تحت فشار جامعه بین‌الملی قرار گرفت، برای عبور از این انزوا و تامین منافع ملی خودش نسبت به بهبود روابط با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس اقدام کرد. این کشورها هم در بحبوحه جنگ اوکراین به شکل غیر علنی از روسیه حمایت کردند که در نوع خود چرخش ویژه‌ای قلمداد می‌شد.

پس با این مختصات، اینکه روسیه اقدامی بکند که خوشایند اعراب باشد، خارج از عرف بین الملل نیست؛ چون روسیه برای عبور از انزوا و تامین منافع ملی خودش این کار را انجام داده است. 

نکته‌ جالبی که وجود دارد این است که اجلاس تیرماه شورای همکاری خلیج فارس در مسکو برگزار شد. کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، اجلاس شورای همکاری خلیج فارسی را که توسط آمریکا تاسیس شده را در مسکو برگزار کردند؛ این امر در موقفی حادث شد که روسیه با غرب در جنگ مستقیم است. این مسئله خود نشان از مبحث گذار در نظم بین المللی دارد.

در همین راستا آنا بورچوسکایا، کارشناس ارشد مسائل روسیه در اندیشکده واشنگتن برای خاورنزدیک اظهار داشت: خاورمیانه شریان حیاتی اقتصادی برای روسیه بعد از جنگ اوکراین محسوب می‌شود. این خاورمیانه است که باعث شده است اقتصاد روسیه بعد از تحریم‌های غرب کمتر آسیب ببیند.

با تمام این توصیفات، روسیه هیچ‌گاه حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه را نقض نکرد؛ آن‌ها در هر دو بیانیه نقش بازیگر سوم و میانجی را در منازعه ایران و امارات اتخاذ و به حل‌وفصل اختلاف از راه مذاکره یا رجوع به نهادهای بین‌المللی دعوت کردند. این دقیقا متفاوت با اقدامی است که ایالات متحده آمریکا در منازعه مذکور انجام داد. در اواخر شهریور ماه سال جاری، وزیران خارجه آمریکا و شورای همکاری خلیج فارس در بیانیه مشترکی، جمهوری اسلامی ایران را به تهدید امنیت منطقه و عدم همکاری کامل با آژانس بین المللی انرژی هسته ای متهم و از «حاکمیت امارات بر جزایر سه گانه ایرانی حمایت کردند».

با این حال جمهوری اسلامی ایران حتی همین موضع نازل روسیه نسبت به میانجیگری در منازعه مذکور را نپذیرفته به صورت قاطع به آن پاسخ داد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران در تماس تلفنی با همتای روسی خود، ضمن بیان اینکه احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها از اصول بنیادین در مناسبات کشورهاست، تاکید کرد: تهران در موضوع احترام به تمامیت ارضی و مباحث حاکمیتی ایران با هیچ طرفی تعارف ندارد.

علی اکبر ولایتی، مشاور رهبر معظم انقلاب نیز ضمن محکوم کردن بیانیه نشست مراکش با حضور برخی کشورهای عربی و کارشناسان روسی، تاکید کرد که ایران اجازه دخالت در امور داخلی خود را به هیچ طرف خارجی نمی‌دهد.

پس از موضع اخیر روسیه در مراکش، محسن رضایی نیز در توییتی نوشت که مداخلات غیردوستانه روسیه در رابطه با تمامیت ارضی ‎ایران نباید تکرار شود. جزایر سه‌گانه، شبه‌جزیره کریمه نیست.

آنچه در این چارچوب مهم است به این نکته برمی‌گردد که تمامیت ارضی ایران با مشکلات مرزی کاملا متفاوت بوده و دو مقوله کاملا مجزا از یکدیگر تعریف می‌شوند. جمهوری اسلامی ایران مثل کریمه در اوکراین و جزایر کوریل در ژاپن، این جزایر سه‌گانه را اشغال نکرده است. حاکمیت ایران در این جزایر مثل بلندی‌های جولان که اسرائیل آن را تصرف کرده هم نیست. این مناطق از ابتدا تحت کنترل ایران بوده و جزو خاک آن تلقی می‌شود. 

با این وجود و با توجه به اینکه تنها یک بند از بیانیه ۷۱ بندی مذکور به منازعه جزایر سه‌گانه اشاره داشته و اساسا هم موضعی مبنی بر نقض حاکمیت جمهوری اسلامی بر آن هم مستقیما لحاظ نشده است،  از روز جمعه رسانه‌های ضدانقلاب به دنبال القای این نکته بودند که «جزایر سه‌گانه ایرانی» موضوع اصلی نشست اخیر مراکش بوده است! جریان غربگرای داخلی نیز همسو با رسانه‌های بیگانه تلاش کردند کل  این اتفاق را با غوغاسالاری  احساسی و تحریک عواطف عمومی، به سمت زیر سؤال بردن کلیه روابط ایران و روسیه هدایت کنند. چیزی که اساسا خلاف واقع بوده و از ماهیت انگلوفیل برخی جریانات داخلی نشئت می‌گیرد.

متهم ردیف اول، امارات است

طبق این حقایق حادث شده که نشان از واقع‌گرایی در روابط بین‌الملل دارد، جمهوری اسلامی ایران نیز می‌بایست از ابزارهای خود نسبت به تامین منافع ملی، حفظ و احترام به تمامیت ارضی  و مقابله با کشورهایی که به هر نحوی قصد تهدید آ ن را دارند، استفاده کند. 

اینکه در مباحث مذکور نسبت به امارات متحده عربی و نقش مستقیمش در چنین تهدیدی نسبت به تمامیت ارضی ایران سخنی گفته نشده و تمام تمرکز بر کشورهای ثالث و میانجی گذاشته می‌شود، خود نشان از نیت دروغین برخی جریانات مدعی وطن‌دوستی دارد. اتخاذ موضعی عملی نسبت به گستاخی آل نهیان، همان چیزی است که باید مورد توجه قرار گرفته و یک بار برای همیشه سفره‌ی این ادعای دروغین آن‌ها برچیده شود.

طرح ادعا پیرامون جزایر زرکوه و آرایی که متعلق به ایران بوده و اکنون تحت اشغال امارات متحده عربی است، مقابله به مثلی است که می‌تواند ادعای دروغین آن‌ها را تقلیل داده و جدیت جمهوری اسلامی ایران را هم نسبت به تمامیت ارضی خود به نمایش بگذارد. ضمن اینکه حضور برخی مقامات سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی ایران در مناطق مذکور خود می‌تواند حامل پیام اقتداری باشد که در منازعه مذکور طرف اماراتی مجبور به عقب‌نشینی شود. تصمیم‌گیری عملی نسبت به متهم ردیف اول این زیاده‌خواهی -امارات-  امری است که باید در اولویت اول قرار گیرد.

با این وجود جمهوری اسلامی ایران حتی در مواجهه با موضع‌گیری برخی کشورهای ثالثی نظیر روسیه نیز از ابزارهای بازدارنده‌ پرشماری برخوردار خواهد بود که تمسک به آن برای انتقال پیامی قاطع، تاثیرگذار خواهد بود.

در حاشیه جنگ اوکراین، جمهوری اسلامی ایران موضعی بی‌طرف اتخاذ و از جانبداری نسبت به هرکدام از طرفین در قائله مذکور خودداری کرد. با این حال از سوی آمریکا و اروپا به حمایت از روسیه در این جنگ متهم شده و غربی‌ها پیرامون استفاده ارتش روسیه از پهپادهای ایرانی، مواضع سختی علیه ایران اتخاذ کردند. جمهوری اسلامی ایران با توجه به نیاز روسیه به خود می‌تواند در چنین شرایطی که آن‌ها دچار انزوا شده و از سوی جامعه بین‌الملل هم با تحریم‌های بزرگی دست و پنجه نرم می‌کنند، بنابر مصالح ملی، راهبرد خود را تغییر داده و  از الگوی هیچ دوستی و دشمنی دائمی در روابط بین‌المللی وجود ندارد، استفاده کند.

ضمن اینکه چرخش روسیه به سمت کشورهای عربی و امضای این بیانیه غیر الزام‌آور در شرایطی رخ داده است که آن‌ها نسبت به تداوم همکاری‌شان با ایران نگرانی نداشته و به عبارتی خیالشان از این بابت راحت بوده است. همین امر خود می‌تواند به مثابه ابزاری در جهت تفهیم این نکته تلقی شود که اعلام حسن نیت جمهوری اسلامی ایران نسبت به کشوری چون روسیه، به معنی نیازمندی و وابستگی نبوده است.

این‌ها تنها بخشی از موارد عملی است که جمهوری اسلامی به دور از غوغاسالاری رسانه‌ای قادر خواهد بود در راستای تامین منافع ملی و تمامیت ارضی خود به کار گیرد. چیزی که بخشی از آن تاکنون محقق شده است.

انتهای پیام