علت دررفتگی زانو چیست؟ علائم و راه‌های درمان

دررفتگی زانو یکی از آسیب‌های جدی و دردناک است که می‌تواند بر اثر ضربه یا حرکت نادرست زانو رخ دهد. در این حالت، استخوان‌های تشکیل‌دهنده مفصل زانو از جای خود خارج می‌شوند و باعث درد شدید و ناتوانی در حرکت زانو می‌شود. دررفتگی زانو اغلب با آسیب به ساختارهای اطراف زانو مانند رباط‌ها، تاندون‌ها، و عروق خونی همراه است و نیاز به درمان فوری دارد.

این آسیب بیشتر در ورزشکاران، به‌ویژه در ورزش‌هایی که نیاز به تغییر جهت‌های سریع یا برخوردهای شدید دارند، مشاهده می‌شود. دررفتگی زانو می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند ناپایداری مزمن زانو و آسیب به عصب‌ها و عروق خونی شود.

علت‌های دررفتگی زانو

دررفتگی زانو می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از شایع‌ترین علل این آسیب عبارتند از:

• ضربه شدید به زانو:
  ضربه مستقیم به زانو، مانند برخورد در تصادفات رانندگی یا حوادث ورزشی، می‌تواند باعث دررفتگی زانو شود. این نوع دررفتگی معمولاً با آسیب‌های دیگری مانند شکستگی استخوان‌ها و پارگی رباط‌ها همراه است.
• حرکت نادرست یا پیچش زانو:
  حرکات ناگهانی و نادرست، مانند پیچش یا چرخش زانو در هنگام فعالیت‌های ورزشی، می‌تواند منجر به دررفتگی زانو شود. این نوع آسیب بیشتر در ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال و اسکی مشاهده می‌شود.
• ضعف ساختاری زانو:
  افرادی که به دلیل آسیب‌های قبلی یا بیماری‌های مفصلی مانند آرتریت روماتوئید دچار ضعف در ساختارهای زانو هستند، بیشتر در معرض خطر دررفتگی زانو قرار دارند. در این افراد، حتی یک حرکت ساده ممکن است باعث دررفتگی شود.
• بی‌ثباتی مزمن زانو:
  برخی از افراد به دلیل آسیب‌های مکرر به رباط‌های زانو، دچار بی‌ثباتی مزمن زانو می‌شوند. این وضعیت می‌تواند باعث افزایش خطر دررفتگی زانو حتی در فعالیت‌های روزمره شود.

علائم دررفتگی زانو

دررفتگی زانو با علائم شدید و مشخصی همراه است که نیاز به توجه فوری دارد. برخی از علائم رایج این آسیب عبارتند از:

• درد شدید و ناگهانی: درد زانو بلافاصله پس از دررفتگی به صورت ناگهانی و شدید احساس می‌شود و معمولاً با هر حرکتی افزایش می‌یابد.
• تغییر شکل زانو: دررفتگی زانو باعث تغییر شکل ظاهری زانو می‌شود. ممکن است زانو به طور غیرطبیعی خم شود یا استخوان‌ها در جای خود قرار نداشته باشند.
• تورم و کبودی: تورم و کبودی در ناحیه زانو معمولاً چند ساعت پس از دررفتگی رخ می‌دهد و می‌تواند نشانه آسیب به عروق خونی باشد.
• ناتوانی در حرکت زانو: فرد مبتلا به دررفتگی زانو قادر به حرکت دادن زانو نخواهد بود و ممکن است احساس ناپایداری یا خالی شدن زانو کند.
• بی‌حسی یا ضعف در پا: اگر دررفتگی زانو باعث آسیب به عصب‌ها شود، ممکن است فرد دچار بی‌حسی یا ضعف در پا و انگشتان شود.

روش‌های درمان دررفتگی زانو

درمان دررفتگی زانو به شدت آسیب و وضعیت کلی بیمار بستگی دارد. هدف از درمان، بازگرداندن استخوان‌ها به محل اصلی خود، کاهش درد و تورم، و جلوگیری از عوارض جانبی است. برخی از روش‌های درمان دررفتگی زانو عبارتند از:

• جااندازی استخوان‌ها:
  اولین قدم در درمان دررفتگی زانو، جااندازی استخوان‌ها به محل اصلی خود است. این کار باید توسط پزشک انجام شود و معمولاً نیاز به آرام‌بخش یا بی‌حسی دارد. پس از جااندازی، ممکن است زانو در آتل یا گچ قرار داده شود تا از حرکت بیشتر جلوگیری شود.
• استراحت و فیزیوتراپی:
  پس از جااندازی زانو، استراحت و عدم حرکت زانو تا زمان بهبود کامل ضروری است. پس از چند هفته، فیزیوتراپی برای تقویت عضلات و بازیابی دامنه حرکتی زانو آغاز می‌شود. این فرآیند ممکن است چندین ماه طول بکشد.
• استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهاب:
  داروهای ضد درد و ضد التهاب مانند ایبوپروفن می‌توانند به کاهش درد و تورم کمک کنند. این داروها باید طبق دستور پزشک مصرف شوند.
• جراحی:
  در برخی موارد، دررفتگی زانو ممکن است باعث آسیب به رباط‌ها، تاندون‌ها یا عروق خونی شود که نیاز به جراحی برای ترمیم این ساختارها دارد. جراحی ممکن است شامل بازسازی رباط‌ها، تثبیت استخوان‌ها و ترمیم عروق آسیب‌دیده باشد.

مراقبت‌های بعد از درمان

پس از درمان دررفتگی زانو، مراقبت‌های ویژه‌ای برای جلوگیری از آسیب‌های بعدی و بازگشت به فعالیت‌های روزمره ضروری است:

• استفاده از وسایل حمایتی: استفاده از وسایل حمایتی مانند زانوبند یا عصا می‌تواند به کاهش فشار بر روی زانو و جلوگیری از دررفتگی مجدد کمک کند.
• تقویت عضلات زانو: انجام تمرینات تقویتی برای عضلات اطراف زانو می‌تواند به بهبود پایداری زانو و کاهش خطر آسیب‌های بعدی کمک کند.
• پیگیری درمان و فیزیوتراپی: پیگیری درمان‌های فیزیوتراپی و رعایت دستورالعمل‌های پزشک برای بازگشت به فعالیت‌های روزمره و ورزشی ضروری است.

جمع‌بندی

دررفتگی زانو یک آسیب جدی و دردناک است که می‌تواند باعث مشکلات جدی در زانو و حرکت فرد شود. این آسیب معمولاً بر اثر ضربه یا حرکت نادرست رخ می‌دهد و نیاز به درمان فوری توسط  بهترین متخصص ارتوپدی تهران یا شهر محل زندگی بیمار دارد. با توجه به شدت و نوع دررفتگی، درمان ممکن است شامل جااندازی استخوان‌ها، فیزیوتراپی، داروها یا حتی جراحی باشد. مراقبت‌های پس از درمان و تقویت عضلات زانو می‌تواند به بازگشت به فعالیت‌های روزمره و جلوگیری از آسیب‌های بعدی کمک کند.