اتریوم ۲ راه اندازی شد

رویداد مهمی که در دنیای بلاکچین با عنوان «اتریوم ۲ راه اندازی شد» از آن یاد می شود، در واقع به مجموعه ای از ارتقاءها و تحولات بنیادین در شبکه اتریوم اشاره دارد که اوج آن با «ادغام» یا «The Merge» رقم خورد و نه معرفی یک رمزارز کاملاً جدید. این تحول، اتریوم را از الگوریتم اثبات کار (Proof of Work) به اثبات سهام (Proof of Stake) منتقل کرد تا آینده ای مقیاس پذیرتر، امن تر و پایدارتر را برای این پلتفرم پیشرو رقم بزند.

در دنیای پویای ارزهای دیجیتال، جایی که نوآوری و تغییرات پیوسته حرف اول را می زند، اتریوم همواره یکی از بازیگران اصلی بوده است. این پلتفرم قدرتمند، نه تنها بستری برای قراردادهای هوشمند و برنامه های غیرمتمرکز فراهم آورده، بلکه به عنوان پیشگام در ارائه راهکارهای نوین بلاکچینی شناخته می شود. سال ها پیش، زمزمه های «اتریوم ۲» در محافل کریپتو به گوش می رسید و با هر آپدیت و پیشرفتی، هیجان و کنجکاوی بیشتری در جامعه ایجاد می شد. این عنوان، نه به یک کوین جدید، بلکه به سفری پیچیده و طولانی برای بازآفرینی و بهینه سازی قلب تپنده اتریوم اشاره داشت.

این مقاله به بررسی جامع و روایت گونه این مسیر تحول آفرین می پردازد. از همان ابتدا باید این نکته را روشن کرد که عبارت «اتریوم ۲» که زمانی رواج داشت، دیگر توسط بنیاد اتریوم استفاده نمی شود. اکنون ما از همان «اتریوم» سخن می گوییم، اما اتریومی که تکامل یافته و قوی تر از همیشه، برای میزبانی از آینده وب ۳ و دیفای آماده است. با هم قدم به قدم این سفر را دنبال می کنیم تا ابهامات پیرامون این تحول بزرگ برطرف شود و درکی عمیق از ماهیت واقعی «راه اندازی اتریوم ۲» به دست آید.

سفر تکاملی اتریوم: از روزهای آغازین تا اثبات سهام

داستان اتریوم، داستان بلندپروازی، چالش و تحول است. از زمان پیدایش آن در سال ۲۰۱۵، هدف همواره ایجاد یک کامپیوتر جهانی غیرمتمرکز بوده است. اما در این مسیر، اتریوم با موانعی روبرو شد که مسیر تحول را برایش ناگزیر ساخت.

اتریوم ۱.۰: در جستجوی راهی نو با اثبات کار

در روزهای آغازین، اتریوم همچون برادر بزرگتر خود، بیت کوین، بر پایه مکانیسم اجماع «اثبات کار» (Proof of Work – PoW) استوار بود. در این سیستم، ماینرها با استفاده از قدرت پردازشی کامپیوترهای خود، معادلات پیچیده ای را حل می کردند تا بلوک های جدید را به بلاکچین اضافه کرده و تراکنش ها را تأیید کنند. این روش، امنیت قابل توجهی را به ارمغان می آورد، اما با محدودیت های ذاتی نیز همراه بود.

همانطور که محبوبیت اتریوم و استفاده از آن برای برنامه های غیرمتمرکز (DApps) و قراردادهای هوشمند افزایش یافت، چالش های سیستم اثبات کار بیشتر نمایان شد. شبکه اتریوم با مشکلات جدی مقیاس پذیری روبرو بود؛ تنها قادر به پردازش تعداد محدودی تراکنش در ثانیه بود که منجر به ازدحام شبکه، افزایش سرسام آور کارمزدها (گس فی) و کندی چشمگیر در پردازش می شد. علاوه بر این، مصرف انرژی نجومی مورد نیاز برای فرآیند ماینینگ، به خصوص با افزایش قیمت انرژی و نگرانی های زیست محیطی، به یکی از بزرگترین نقاط ضعف این سیستم تبدیل شده بود. جامعه اتریوم به خوبی درک می کرد که برای دستیابی به چشم انداز بلندمدت خود، باید راهی برای غلبه بر این چالش ها بیابد.

فاز صفر: بیکن چین، نبض تپنده تحول

اولین گام عملی و ملموس در این سفر تحول آفرین، راه اندازی «بیکن چین» (Beacon Chain) بود. این رویداد تاریخی در تاریخ ۱ دسامبر ۲۰۲۰ (۱۱ آذر ۱۳۹۹) رقم خورد و قلب جدیدی را در کنار شبکه فعلی اتریوم به تپش درآورد. بیکن چین، خود یک بلاکچین مستقل بود که با استفاده از الگوریتم اجماع اثبات سهام (Proof of Stake – PoS) کار می کرد و به موازات شبکه اصلی اتریوم (اثبات کار) فعالیت خود را آغاز کرد.

نقش بیکن چین بسیار حیاتی بود؛ او مسئول مدیریت اعتبارسنج ها (Validators) و پاداش های استیکینگ (Staking) آن ها بود. این زنجیره جدید، به عنوان ستون فقرات آینده اتریوم شناخته می شد و در واقع، محیطی امن و آزمایشی برای استقرار الگوریتم اثبات سهام فراهم آورد. بیکن چین در این فاز، تراکنش های اصلی کاربران را پردازش نمی کرد، بلکه تنها وظیفه هماهنگی و آماده سازی برای انتقال نهایی به اثبات سهام را بر عهده داشت. در این دوره، توسعه دهندگان و کاربران توانستند با مکانیسم جدید استیکینگ آشنا شوند و اتریوم های خود را در قرارداد هوشمند مربوطه سپرده گذاری کنند تا به عنوان اعتبارسنج در شبکه آینده مشارکت داشته باشند.

راه اندازی بیکن چین نه تنها نقطه عطفی در تاریخ اتریوم بود، بلکه نشان دهنده تعهد بی وقفه توسعه دهندگان به آینده ای مقیاس پذیر و پایدار برای این شبکه محسوب می شد؛ گویی مهندسان ماهر، پایه های پلی عظیم را برای گذر از رودخانه ای خروشان بنا می کردند.

فاز ۱.۵: ادغام (The Merge)، نقطه عطف تاریخی

اگر بخواهیم از لحظه واقعی «راه اندازی اتریوم ۲» سخن بگوییم، باید به رویداد «ادغام» (The Merge) اشاره کنیم. این لحظه بزرگ و تاریخی در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ (۲۴ شهریور ۱۴۰۱) به وقوع پیوست. ادغام، همانطور که از نامش پیداست، به ترکیب زنجیره اصلی و قدیمی اتریوم (که مبتنی بر اثبات کار بود و تمام تاریخچه و تراکنش های شبکه را در خود داشت) با بیکن چین (که بر پایه اثبات سهام کار می کرد) اشاره دارد.

با انجام این ادغام، موتور محرکه اتریوم برای همیشه از اثبات کار به اثبات سهام تغییر یافت. ماینینگ مبتنی بر PoW به تاریخ پیوست و اعتبارسنج هایی که اترهای خود را استیک کرده بودند، مسئولیت تأیید بلوک ها و تأمین امنیت شبکه را بر عهده گرفتند. این رویداد، اتریوم را به یک شبکه کاملاً مبتنی بر اثبات سهام تبدیل کرد و سردرگمی ها پیرامون «Eth1» و «Eth2» را پایان داد؛ اکنون تنها یک «اتریوم» وجود داشت که با مکانیسم جدیدی کار می کرد.

فازهای آینده: افق های گسترده تر برای اتریوم

ادغام، پایان داستان نبود، بلکه آغاز فازهای جدیدی در نقشه راه اتریوم محسوب می شد. بنیاد اتریوم برنامه های بلندمدتی برای بهبود و توسعه بیشتر شبکه دارد که در قالب ارتقاءهای متعددی دنبال می شوند:

• شانگهای (Shanghai) و کپلا (Capella): این ارتقاءها در بهار ۲۰۲۳ فعال شدند و یکی از مهم ترین خواسته های جامعه، یعنی امکان برداشت اترهای استیک شده را فراهم آوردند. پیش از این، اترهای قفل شده توسط اعتبارسنج ها قابل برداشت نبودند.
• شاردینگ (Sharding) – The Surge: شاردینگ گام بعدی و بسیار مهمی برای افزایش مقیاس پذیری اتریوم است. این تکنولوژی بلاکچین را به چندین «شارد چین» یا زنجیره فرعی تقسیم می کند که هر کدام می توانند تراکنش ها و داده ها را به صورت موازی پردازش کنند. این کار به اتریوم امکان می دهد تا به توان عملیاتی بسیار بالاتری، شاید تا ۱۰۰,۰۰۰ تراکنش در ثانیه، دست یابد. پیاده سازی کامل شاردینگ یک پروژه بلندمدت است و انتظار می رود در چند فاز در آینده انجام شود.
• دیگر ارتقاءهای آینده: نقشه راه اتریوم شامل ارتقاءهای دیگری نیز هست که به اختصار با عناوین «The Verge»، «The Purge» و «The Splurge» شناخته می شوند. این ارتقاءها به ترتیب بر بهبود درختان مرکل و سبک سازی تأیید (Verge)، ساده سازی تاریخچه شبکه (Purge) و انجام بهینه سازی های جزئی دیگر (Splurge) تمرکز دارند تا اتریوم را به یک پلتفرم کاملاً بهینه، غیرمتمرکز و پایدار تبدیل کنند.

چرا اتریوم این مسیر تحول را پیمود؟ مزایای چشمگیر پس از راه اندازی

سفر اتریوم به سوی اثبات سهام، نه یک انتخاب آسان، بلکه پاسخی ضروری به چالش های پیش رو و چشم انداز بلندپروازانه آن برای آینده وب ۳ بود. این تحول، مزایای بسیاری را برای شبکه به ارمغان آورده است که اکنون می توانیم از آن ها به عنوان دستاوردهای مهم این «راه اندازی» یاد کنیم.

مقیاس پذیری و افزایش توان عملیاتی: گذر از بن بست ترافیک

یکی از بزرگترین آرزوهای جامعه اتریوم، افزایش توانایی شبکه برای پردازش تعداد بیشتری از تراکنش ها بود. در دوران اثبات کار، اتریوم با مشکل ازدحام شبکه و سرعت پایین مواجه بود که مانع بزرگی برای پذیرش گسترده آن محسوب می شد. با انتقال به اثبات سهام، اگرچه Merge به تنهایی به معنای افزایش مستقیم تعداد تراکنش ها در ثانیه نبود، اما بستر لازم برای پیاده سازی «شاردینگ» را فراهم آورد. شاردینگ، با تقسیم کردن بار کاری شبکه به زنجیره های کوچکتر و موازی، وعده می دهد که اتریوم قادر خواهد بود هزاران و حتی ده ها هزار تراکنش را در ثانیه پردازش کند. این پیشرفت، همراه با رشد راهکارهای لایه ۲ (مانند Rollups) که تراکنش ها را خارج از زنجیره اصلی پردازش کرده و سپس به صورت دسته ای به آن ارسال می کنند، به اتریوم کمک می کند تا به رویای مقیاس پذیری عظیم خود دست یابد.

کاهش چشمگیر مصرف انرژی: تعهد به آینده ای سبز

تصور کنید یک نیروگاه عظیم، تنها برای تأمین انرژی یک شبکه بلاکچین کار کند. این تصویری بود که از مصرف انرژی اتریوم در دوران اثبات کار وجود داشت. با انتقال به اثبات سهام، اتریوم گامی بلند و تحسین برانگیز به سوی پایداری زیست محیطی برداشت. گزارش ها نشان می دهد که مصرف انرژی شبکه پس از ادغام، بیش از ۹۹% کاهش یافته است. این کاهش عظیم نه تنها به سیاره زمین کمک می کند، بلکه اتریوم را به گزینه ای جذاب تر برای سرمایه گذاران و شرکت هایی تبدیل می کند که به معیارهای زیست محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) اهمیت می دهند. این تغییر، اتریوم را از منتقدان مصرف انرژی جدا کرده و آن را در مسیر تبدیل شدن به یک فناوری سبزتر قرار داده است.

افزایش امنیت شبکه: استحکامی نو برای اتریوم

امنیت همواره از اصول بنیادین بلاکچین بوده و اتریوم پس از ادغام، لایه های جدیدی از استحکام را به ساختار خود افزود. در سیستم اثبات سهام، برای اعتبارسنج شدن، نیاز است که کاربران مقدار مشخصی (۳۲ اتر) را در شبکه سپرده گذاری (استیک) کنند. این سرمایه گذاری، انگیزه ای قوی برای رفتار صادقانه اعتبارسنج ها ایجاد می کند. مکانیسم هایی مانند «Slashing» (جریمه کردن اعتبارسنج های خاطی با ضبط بخشی یا تمام اترهای استیک شده شان) ریسک حملات مخرب را به شدت افزایش می دهد. افزایش تعداد اعتبارسنج ها و توزیع گسترده تر آن ها در سراسر جهان نیز به پراکندگی بیشتر و در نتیجه، افزایش مقاومت شبکه در برابر حملات متمرکز کمک می کند. به این ترتیب، اتریوم نه تنها از نظر فنی، بلکه از نظر اقتصادی نیز برای مهاجمان بسیار پرهزینه و غیرجذاب شده است.

کاهش کارمزد تراکنش: مسیری به سوی دسترسی همگانی

یکی از بزرگترین دردهای کاربران اتریوم در دوران اثبات کار، کارمزدهای بالای تراکنش بود که گاهی اوقات، استفاده از شبکه را برای بسیاری از افراد غیرقابل توجیه می ساخت. اگرچه خود ادغام (The Merge) به صورت مستقیم منجر به کاهش فوری کارمزدها نشد، اما زمینه را برای این اتفاق در فازهای بعدی، به ویژه با پیاده سازی شاردینگ و افزایش کارایی کلی شبکه، فراهم آورد. اتریوم اکنون با راهکارهای لایه ۲ به عنوان مکمل، به کاربران این امکان را می دهد که تراکنش های خود را با سرعت بیشتر و هزینه های بسیار پایین تر انجام دهند و این راهکارها در حال حاضر نقش حیاتی در دسترس پذیر کردن اکوسیستم اتریوم برای طیف وسیع تری از کاربران دارند. انتظار می رود با تکامل بیشتر شاردینگ، کارمزدها در آینده نیز بیش از پیش کاهش یابند.

در مسیر تحول: چالش ها و نگرانی ها

هر مسیر تحولی، هر چقدر هم که امیدبخش باشد، با چالش ها و نگرانی های خاص خود همراه است. سفر اتریوم به سوی اثبات سهام نیز از این قاعده مستثنی نبود و برخی جنبه های این تغییر بزرگ، سوالاتی را در جامعه مطرح کرد.

تمرکزگرایی احتمالی و راه حل ها

یکی از نگرانی های اصلی در مورد سیستم اثبات سهام، احتمال تمرکزگرایی بود. برای اینکه یک فرد بتواند به عنوان اعتبارسنج در شبکه اتریوم فعالیت کند و پاداش استیکینگ دریافت کند، نیاز به سپرده گذاری حداقل ۳۲ اتر دارد که برای بسیاری از کاربران، مبلغ قابل توجهی محسوب می شود. این موضوع این نگرانی را ایجاد می کرد که تنها افراد و نهادهای ثروتمند قادر به مشارکت فعال در تأمین امنیت شبکه باشند و این تمرکز دارایی، به تمرکز قدرت در شبکه منجر شود. با این حال، جامعه اتریوم برای این چالش نیز راهکارهایی را توسعه داده است. ظهور «استخرهای استیکینگ» (Staking Pools) به کاربران این امکان را می دهد که حتی با مقادیر کمتر از ۳۲ اتر، در کنار یکدیگر مشارکت کنند و از مزایای استیکینگ بهره مند شوند. این استخرها به دموکراتیک تر کردن فرآیند اعتبارسنجی کمک می کنند و اجازه می دهند تا افراد بیشتری در امنیت و عملکرد شبکه نقش داشته باشند.

پیچیدگی های فنی و ریسک های اولیه

انتقال یک بلاکچین با این حجم و پیچیدگی، یک شاهکار مهندسی محسوب می شود. طبیعتاً، هر تغییر بزرگی با پیچیدگی های فنی و ریسک های بالقوه همراه است. فرآیند ادغام و توسعه فازهای بعدی، شامل هماهنگی هزاران توسعه دهنده و اطمینان از عملکرد بی نقص سیستم های جدید بود. جامعه اتریوم می دانست که پایداری و امنیت کامل شبکه، نیازمند زمان و آزمایش های مکرر است. هرچند توسعه دهندگان تلاش فراوانی برای کاهش این ریسک ها انجام دادند، اما همواره احتمال بروز خطا یا آسیب پذیری های ناشناخته وجود داشت که با گذشت زمان و پایداری شبکه در دوران پس از ادغام، این نگرانی ها تا حد زیادی برطرف شده است.

نقدینگی قفل شده در ابتدای راه

در زمان راه اندازی بیکن چین و پیش از آپدیت شانگهای، اترهایی که توسط اعتبارسنج ها استیک می شدند، قابل برداشت نبودند. این موضوع به معنای قفل شدن نقدینگی برای یک دوره زمانی نامشخص بود که برای برخی سرمایه گذاران، یک ریسک محسوب می شد. این نگرانی، به ویژه برای کسانی که به نقدینگی دارایی های خود نیاز داشتند، قابل درک بود. اما همانطور که اشاره شد، با پیاده سازی موفقیت آمیز آپدیت شانگهای، امکان برداشت اترهای استیک شده فراهم آمد و این چالش نیز از میان برداشته شد و به کاربران آزادی عمل بیشتری برای مدیریت دارایی های خود بخشید.

اتریوم دیروز و امروز: مقایسه ای جامع از دو دوره

برای درک عمیق تر تحول اتریوم، نگاهی مقایسه ای به ویژگی های شبکه پیش و پس از ادغام می تواند بسیار روشنگر باشد. این جدول به ما کمک می کند تا تفاوت های کلیدی بین اتریوم مبتنی بر اثبات کار و اتریوم مبتنی بر اثبات سهام را به وضوح مشاهده کنیم.

پارامتر	اتریوم (دوران اثبات کار – PoW)	اتریوم (پس از ادغام – PoS)
مکانیسم اجماع	اثبات کار (Proof of Work)	اثبات سهام (Proof of Stake)
نحوه تأیید تراکنش ها	ماینرها با حل مسائل محاسباتی پیچیده (ماینینگ)	ولیدیتورها (اعتبارسنج ها) با استیک کردن ETH
مصرف انرژی	بسیار بالا (معادل مصرف انرژی یک کشور کوچک)	بیش از ۹۹% کاهش یافته (بسیار کارآمد)
مقیاس پذیری (در زمان ادغام)	حدود ۱۵-۳۰ تراکنش در ثانیه	حدود ۱۵-۳۰ تراکنش در ثانیه (پتانسیل بالا با شاردینگ)
امنیت	مبتنی بر قدرت هش و مقاومت در برابر حمله ۵۱ درصدی	مبتنی بر استیکینگ و مکانیسم Slashing، افزایش تعداد ولیدیتورها
نحوه مشارکت در شبکه	ماینینگ (نیاز به سخت افزار گران قیمت و مصرف انرژی)	ولیدیتوری/استیکینگ (نیاز به ۳۲ ETH یا استخرهای استیکینگ)
بازدهی (Rewards)	پاداش ماینینگ	پاداش استیکینگ (سود سالانه)
وضعیت فعلی	قبل از ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲	فعال از ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ به بعد

این مقایسه نشان می دهد که اتریوم دستخوش یک بازسازی اساسی شده است و از یک ماشین سنگین و پرمصرف به یک سیستم سبک، چابک و دوستدار محیط زیست تبدیل گشته، در حالی که مسیر را برای افزایش مقیاس پذیری در آینده هموار کرده است.

تأثیر این تحول بر رمزارز اتریوم (ETH) و اکوسیستم آن

با هر تحولی به بزرگی «ادغام»، سوالات زیادی در مورد تأثیر آن بر رمزارز اصلی شبکه، یعنی اتر (ETH)، و کل اکوسیستم مطرح می شود. آیا «اتریوم ۲» یک کوین جدید است؟ آیا ارزش اتر تغییر می کند؟ این ها سوالاتی هستند که باید به آنها پاسخ داد.

آیا ETH2 یک رمزارز جدید است؟

یکی از بزرگترین سوءتفاهم ها پیرامون «اتریوم ۲»، این بود که مردم تصور می کردند قرار است یک رمزارز جدید به نام «ETH2» منتشر شود. این تصور کاملاً نادرست بود. «اتریوم ۲» فقط یک نام قدیمی برای مجموعه ای از ارتقاءها بود و هیچ رمزارز جدیدی با نام ETH2 ایجاد نشد و نخواهد شد. اتر (ETH) همان اتر (ETH) باقی ماند و تمام دارایی های کاربران بدون هیچ نیازی به تبدیل یا تغییر، به شبکه جدید منتقل شدند. این تحول، در واقع یک ارتقاء نرم افزاری عمیق بود، نه ایجاد یک بلاکچین یا رمزارز موازی.

تأثیر بر قیمت ETH

پیش بینی تأثیر دقیق چنین رویدادهای بزرگی بر قیمت رمزارزها همیشه دشوار است. در کوتاه مدت، بازارها ممکن است به دلایل مختلف (مانند شایعات، گمانه زنی ها یا حتی رویدادهای کلان اقتصادی) نوساناتی را تجربه کنند. پس از ادغام نیز شاهد نوساناتی در قیمت اتر بودیم. اما در بلندمدت، بهبودهای بنیادین در اتریوم، پتانسیل رشد قابل توجهی را برای ETH به همراه دارد. مقیاس پذیری بالاتر، کارمزدهای پایین تر (در آینده)، امنیت بیشتر و مصرف انرژی کمتر، همگی عواملی هستند که می توانند جذابیت اتریوم را برای توسعه دهندگان، شرکت ها و سرمایه گذاران افزایش دهند و به تقاضای بیشتر برای اتر منجر شوند. از طرفی، مکانیسم توکن سوزی اتریوم (EIP-1559) و کاهش نرخ انتشار اتر، آن را به یک دارایی ضد تورمی یا حتی تورم زدا تبدیل کرده که می تواند در بلندمدت بر ارزش آن تأثیر مثبت بگذارد.

فرصت های استیکینگ

با انتقال به اثبات سهام، فرصت های جدیدی برای کسب درآمد از طریق «استیکینگ» (Staking) اتر فراهم شد. کاربرانی که حداقل ۳۲ اتر را سپرده گذاری می کنند، می توانند به عنوان اعتبارسنج در شبکه فعالیت کرده و در ازای تأمین امنیت و تأیید تراکنش ها، پاداش دریافت کنند. برای کسانی که سرمایه کمتری دارند، پیوستن به استخرهای استیکینگ این امکان را می دهد تا با تجمیع اترهای خود، از این پاداش ها بهره مند شوند. استیکینگ، راهی برای مشارکت فعال در اکوسیستم اتریوم و در عین حال، کسب درآمد غیرفعال محسوب می شود.

تقویت اکوسیستم دیفای و DApps

اتریوم، ستون فقرات اکوسیستم های مالی غیرمتمرکز (DeFi) و برنامه های غیرمتمرکز (DApps) است. با حل چالش های مقیاس پذیری و کارمزد، اتریوم بستر بسیار کارآمدتری را برای نوآوری های آینده در این حوزه ها فراهم می آورد. شبکه سریع تر و ارزان تر (با کمک شاردینگ و لایه ۲)، توسعه دهندگان را قادر می سازد تا DApps پیچیده تر و کاربرپسندتری ایجاد کنند. این امر به رشد و بلوغ بیشتر دیفای، NFTها، بازی های بلاکچینی و سایر کاربردهای وب ۳ منجر خواهد شد و اتریوم را به مرکزی برای این انقلاب دیجیتال تبدیل می کند.

نتیجه گیری: اتریوم، بستری برای آینده دیجیتال

سفر اتریوم از اثبات کار به اثبات سهام، روایتی از اراده برای پیشرفت، جسارت در مواجهه با چالش ها و تعهد به چشم اندازی بزرگ است. عبارت «اتریوم ۲ راه اندازی شد» در واقع اشاره به مجموعه ای از تحولات چشمگیر دارد که اوج آن با ادغام (The Merge) در سپتامبر ۲۰۲۲ به وقوع پیوست و اتریوم را وارد عصر جدیدی از کارایی، پایداری و امنیت کرد.

این پلتفرم دیگر با مشکلات مقیاس پذیری و مصرف انرژی دوران PoW دست و پنجه نرم نمی کند و با نقشه راهی که شامل شاردینگ و دیگر ارتقاءهای آتی است، خود را برای میزبانی از میلیون ها کاربر و هزاران برنامه غیرمتمرکز آماده می سازد. اتریوم اکنون با اعتماد به نفس بیشتری در مسیر تبدیل شدن به ستون فقرات اصلی وب ۳، دیفای، NFTها و سایر نوآوری های دیجیتال گام برمی دارد. برای کسانی که به آینده فناوری بلاکچین و فرصت های بی پایان آن ایمان دارند، اتریوم همچنان یک بازیگر کلیدی و بستری مطمئن برای ساختن فردای دیجیتال محسوب می شود.