جریان مثبت «نائو»؛ عامل پربارشی زمستانی در ایران

صادق ضیاییان در گفتگو با سی وی نت درباره جریان‌های دورپیوندی که وضعیت جوی را در سراسر دنیا تحت تاثیر قرار می‌دهند اظهار کرد: منظور از دور پیوند عوامل اقلیمی و هواشناختی هستند که در یک منطقه از کره زمین رخ می‌دهند و برنقاط دیگر کره زمین تاثیر مستقیم یا غیر مستقیم دارند. تاکنون دانشمندان دورپیوند‌های زیادی را کشف کرده‌اند که تعداد آن‌ها به بیش از ۹۰ مورد می‌رسد. برخی از این دورپیوند‌ها تاثیر منطقه‌ای دارند و برخی دیگر نیز بخش وسیعی از کره زمین را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا اضافه کرد: از معروفترین دورپیوند‌ها می‌توان به نوسان جنوبگان ENSO با دو فاز مشخص لانینا و النینو اشاره کرد که در اقیانوس آرام و در مناطق استوایی اتفاق می‌افتد و تاثیر خود را بر بخش زیادی از کره زمین می‌گذارد. یکی دیگر از مهمترین دورپیوند‌ها نوسان اطلس شمالی یا NAO است که در اقیانوس اطلس و نیمکره شمالی رخ می‌دهد، و برخلاف جریان‌های دورپیوند «ال‌نینو» که نوسان جنوبگان بود و در اقیانوس آرام اتفاق می‌افتاد و یکی از مهم‌ترین دورپیوند‌ها محسوب می‌شود.

ضیاییان تاکید کرد: «نائو» است بر اثر اختلاف فشار بین منطقه واقع در نزدیکی جزایر «آزور» و کم فشار ایسلندی ایجاد می‌شود. به لحاظ اقلیمی یک کم‌فشار دائمی روی ایسلند و یک پرفشار دائمی بر روی جزایر آزور وجود دارد که شاخص NAO در اثر اختلاف فشار میان آن‌ها تعریف می‌شود.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا ادامه داد: اگر این اختلاف زیاد باشد، نائوی مثبت و در صورت کم بودن نائوی منفی رخ می‌دهد. درصورتی که اختلاف فشار زیاد باشد، باد‌هایی بسیار قوی روی اقیانوس اطلس شکل می‌گیرند و به سمت شمال غرب حرکت می‌کنند بنابراین وقتی باد روی اقیانوس اطلس شدید باشد، رطوبت بسیار زیادی را به اروپا به‌ویژه اروپای شمالی منتقل می‌کند و بارش‌های بسیار زیادی را در آن منطقه رقم می‌زند.

وی افزود: هنگامی که این اختلاف فشارضعیف باشد، باد‌ها دیگر جهت شمال غربی ندارند و به‌صورت غربی و ضعیف‌تر هستند، در این صورت شمال اروپا خشک و جنوب اروپا و شمال آفریقا مرطوب خواهند شد و در این شرایط بارش‌های خوبی در جنوب اروپا و شمال آفریقا رخ می‌دهد.

ضیاییان تصریح کرد: این جریان‌های دورپیوند بر مناطق بسیار زیادی به‌ویژه بر نیم‌کره شمالی تاثیر می‌گذارد که بر اساس تحقیقات انجام شده و با بررسی توزیع مکانی بارش در پهنه کشور متوجه می‌شویم که در نائوی مثبت میزان بارش‌ها در کشور بیشتر از فاز منفی است البته این تاثیرات همیشگی و دائمی نیست. این دورپیوند‌ها یکی از صد‌ها عاملی هستند که موجب بارش در کشور می‌شوند و همیشه تاثیرشان یکسان نیست تا با قاطعیت بگوییم موجب افزایش یا کاهش بارندگی‌ها می‌شوند.

وی ادامه داد: جریان «نائو» منطقه بندی نشده است که چه نقاطی از کشور و با چه شدتی درگیر آن خواهند شد، اما می‌توان گفت که مثبت بودن فاز آن موجب ایجاد سیستم‌های بارشی بیشتری در کشور می‌شود.

به گفته رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات هوا با تغییر الگو‌های موجود در تراز میانی جو و همزمان با فاز مثبت نائو تعداد سامانه‌های کم فشار در ایران بیشتر می‌شوند. هنگامی که نائو منفی باشد، تعداد سامانه‌های پرفشار در کشور بیشتر می‌شوند.

ضیاییان در پایان یادآور شد: جریان دورپیوند «نائو» بیشتر بر بارش‌های زمستانه در ایران تاثیر می‌گذارد و مثبت بودن آن موجب افزایش بارندگی‌ها می‌شود.