جای خالی سازمانی ملی به‌عنوان متولی ایمنی در کشور/ قوانین ایمنی ضعف دارند

داوود براتی در گفت‌وگو با سی وی نت درباره وضعیت ساختمان‌های ناایمن گفت: ساختمان ناایمن به ساختمانی گفته می‌شود که ریسک حوادث متنوع از جمله آتش‌سوزی را بالا می‌برد و این ساختمان‌ها بر اساس ضوابط و مقررات باید هرچه سریع‌تر ایمن شوند. بر اساس قوانین ملی و بین‌المللی مسائل ایمنی باید در هنگام ساخت و سازهای جدید کاملا رعایت شود همچنین سایر ساختمان‌های قدیمی باید حتی‌الامکان مقررات جدید را رعایت کنند. همچنین در زمان بازسازی یا تغییر کاربری حتما باید ساختمان را با قوانین جدید تطبیق دهند.

فاکتورهای موثر در میزان ریسک و مخاطرات یک ساختمان

این کارشناس ایمنی در پاسخ به این سوال که چه فاکتورهایی در میزان ریسک و مخاطرات یک ساختمان موثر هستند، گفت: اولین معیار، بار تصرف است؛ یعنی هرچقدر ساختمان تجمعی‌تر باشد و امکان حضور افرادی بیشتری در آن وجود داشته باشد مانند سالن‌های همایش، رستوران‌ها و … دومین معیار، نوع کاربری ساختمان است؛ اگر ساختمان دارای ریسک حوادث و حریق باشد همچون کاربری‌های صنعتی که فرآیندهای خطرناک با مواد قابل اشتعال انجام می‌دهند، این نوع ساختمان‌ها دارای ضریب ناایمنی خواهند بود و هرچقدر میزان مواد خطرناک بیشتر باشد؛ ریسک بالاتر است.

براتی اظهارکرد: معیار بعدی ارتفاع ساختمان است که هرچه بلندتر باشد ریسک بالاتری دارد و ضرایب ایمنی آن باید با توجه بیشتری بررسی شود. همچنین میزان مساحت نیز از معیارهای بعدی است که نسبت بزرگی ساختمان با افزایش میزان ریسک خطر رابطه مستقیم دارد.

معاون اسبق پیشگیری آتش‌نشانی تهران گفت: شرایط فیزیکی و رفتاری افرادی که در ساختمان‌ها تردد یا سکونت دارند نیز بسیار حائز اهمیت است. به عنوان مثال افرادی که در بیمارستان‌ها و اماکن درمانی تحت درمان و بستری هستند اکثرا شرایط رفت و آمدی آنها متفاوت و دارای ضعف است؛ همچنین نسبت به سایرین کندتر حرکت می‌کنند. آخرین فاکتور میزان ریسک و خطر نیز مصالح و نوع مواد به کار رفته در یک ساختمان است. اگر این مواد در مقابل حریق مقاوم نباشند یا استحکام لازم را نداشته باشند ناایمن‌تر هستند.

براتی ادامه داد: برای ایمن کردن ساختمان‌ها ضوابط و مقررات نقشه راه است و راهکارها را مشخص کرده‌اند. از طرفی سازمان آتش‌نشانی در سال‌های اخیر به صورت مستمر فعالیت‌هایی را در جهت انعکاس تجربیات خود از حوادث انجام می‌دهد و در بسیاری از موارد به صورت حضوری دستورالعمل ایمنی می‌دهد و دستورالعمل صادر می‌کند. همچنین از تمام فرصت هایی که وجود دارد برای ایمن سازی انجام می دهد و تجربه نشان داده هر ساختمان یا اداره‌ای که با سازمان تعامل خوبی داشته باشد میزان خطر کمتری تهدیدش می‌کند.

مراحل رسیدن به اهداف ایمنی

وی درباره اینکه برای رسیدن به اهداف ایمنی ساختمان‌ها باید چه مراحلی را طی کنیم گفت: در ابتدا باید ریسک و مخاطرات یک ساختمان را شناسایی کرده تا از بروز حوادث پیشگیری کنیم که در این امر آتش‌نشانی تهران بسیار خوب عمل کرده و بارها برای ساختمان‌های ناایمن اخطاریه ارسال کرده است.

براتی با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین نیازها برای مردم و همچنین در امکان، تامین مالی و جانی افرادی که است که در آن مراکز فعالیت دارند است، گفت: این مسئله نیازمند مصون ساختن مراکز از حوادث است. پس از شناسایی، باید از توسعه ابعاد حریق و حوادث جلوگیری کنیم. به عنوان مثال موتورخانه‌ها و تاسیسات ساختمان باید به گونه‌ای مدیریت شوند که اولا دچار حریق و حادثه نشوند؛ ثانیا اگر دچار حریق شد به سایر قسمت‌های ساختمان گسترش پیدا نکند.  

با ترویج فرهنگ ایمنی می‌توان به ایمنی رسید

این کارشناس ایمنی با بیان اینکه با ترویج فرهنگ ایمنی می‌توان به ایمنی رسید؛ اظهارکرد: در گام سوم ما باید امکانات و تمهیدات ایمنی و آتش نشانی را متناسب با نوع کاربری؛ وسعت، ارتفاع طراحی و اجرا کنیم و همیشه آماده به کار باشیم. همچنین با توانمند کردن و آموزش دادن به افرادی که در ساختمان‌ها هستند در هر سطوحی می‌توانیم از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کنیم. در تمام ساختمان‌ها متناسب با ریسک و مخاطرات، افرادی که در آن محل سکونت دارند، فعالیت دارند یا مسئولیتی دارند باید آموزش ببینند. به عنوان مثال مسئولان تاسیسات و نگهبانان باید به عنوان تیم واکنش اضطراری آموزش‌های بیشتری ببینند زیرا در مواقعی که حادثه‌ای رخ می‌دهد این افراد حتی قبل آتش‌نشانان به محل حادثه می‌رسند.

معاون اسبق پیشگیری آتش‌نشانی تهران اظهارکرد: در مجموع با تدابیر پیشگیری از حوادث، تدابیر پیشگیری  از توسعه حریق، پیش‌بینی امکانات و سیستم‌ها و آموزش و توانمند کردن افراد می‌توان به اهداف ایمن سازی ساختمان ها برسیم.

قوانین ایمنی هنوز ضعف دارند

وی درباره نداشتن ضمانت اجرایی برای اخطاریه‌های سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی گفت: قانون نظام مهندسی ساختمان سال ۷۴ و آئین‌نامه‌های آن در سال ۷۵ تصویب شد. با وجود اینکه هرازگاهی مقررات جدیدی به تصویب می‌رسد اما هنوز قوانین ضعف دارند و باید کامل‌تر و قابل اجرا باشند.

معاون اسبق پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران افزود: اجرایی کردن مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان، اما و اگر های بسیاری دارد اما اگر ما بخواهیم به اهداف مدیریت و کنترل ساختمان‌ها پس از پایان کار و در بهره‌برداری برسیم باید سریعا به تکمیل قانون بپردازیم و اگر این ضعف پوشانده شود از لحاظ ایمنی فنی اقتصادی و زیست محیطی شرایط بسیار بهبود می‌یابد. به هرحال این ماده باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد و اگر نمی‌شود همه آن را اجرایی کرد حداقل به بخش های مختلف تقسیم شود و مرحله به مرحله به دست اجرا برسد.

یک سازمان ملی به عنوان متولی ایمنی در کشور نداریم

این کارشناس ایمنی گفت: من معتقدم اگر قوانین کامل و کافی بود الان همانند یک آینه وضعیت را نشان می‌داد که در حال حاضر اینگونه نیست. ما شاهد فعالیت ارگان های مختلف در زمینه ایمنی هستیم اما ما یک سازمان ملی متولی ایمنی و آتش نشانی در کشور نداریم که این فعالیت‌ها را سازماندهی و مدیریت کرده و از انجام کارهای موازی جلوگیری کند. اگر این سازمان ها تجمیع شده یا سازمان مستقلی در این راستا ایجاد شود؛ می‌توان با برنامه‌ریزی‌های دقیق و مستمر به اهداف ایمنی در سراسر کشور برسیم.

نمای ساختمان ها در حریق بسیار مهم است

براتی درباره استفاده از نماهای کامپوزیتی در ساختمان‌ها نیز افزود: من در اطلاعم که تلاش‌های زیادی توسط دفتر تحقیقات ساختمان و مسکن صورت گرفته است و حتی آزمایشگاه های حریق دارند و این مسئله را بررسی می‌کنند اما من به عنوان یک آتش‌نشان قدیمی معتقدم در مورد نماهای ساختمان‌ها، ما ضعف‌های زیادی داریم. متاسفانه هم از جهت نوع مصالح و مواد به کارگیری شده و هم از لحاظ نوع شیوه اجرایی مخصوصا از نظر ارتباط عمودی و افقی بخش‌های مختلف ساختمان با هم مشکلاتی وجود دارد.

این کارشناس ایمنی ادامه داد:‌ اگر قوانینی که مربوط به کنترل و محصور کردن حریق است رعایت شود حتی اگر آتشی هم روشن شود گسترش پیدا نمی‌کند اما حریق از نما بسیار فاجعه بار است. اگر نوع طراحی، انتخاب مواد، روش اجرا و تدابیر حفاظتی  به صورت اصولی انجام شود بسیاری از مشکلات ایمنی در حریق‌های نماهای ساختمان رفع می‌شود.

در همین زمینه بخوانید:‌

نماهای خطرناک

آتش‌سوزی در بیمارستان گاندی؛ مقصران و موثران

معاون اسبق پیشگیری سازمان آتش‌نشانی تهران گفت: همچنین مدیریت سیم‌های برق و کابل‌ها، تابلوهای تبلیغاتی و لوازم روشنایی نماهای ساختمان بسیار اهمیت دارد که این مسئله اغلب باعث آتش‌سوزی می‌شود و با انتقال حرارت و توسعه آتش در جهت افقی و عمودی ساختمان را به مخاطره جدی می‌اندازد.

براتی با اشاره به حریق بیمارستان گاندی نیز گفت: برای اعلام علت حریق بیمارستان گاندی بسیار زود است و باید اجازه داد تا گروهی از متخصصان و کارشناسان از جنبه های مختلف این مسئله را بررسی کرده و همه نقاط ضعف و قوت را در نظر بگیرند. همچنین باید از گذشته درس عبرت بگیریم. از رو معتقدم که باید تجربیات این حریق منتشر شود تا بتوان از آن درس گرفت.

انتهای پیام