تکرار تراژدی در «طزره»/ جزئیات انفجار مرگبار در معدن زغال سنگ در گفت‌وگو با شاهدان حادثه
کارگران معدن زغال‌سنگ طزره در نزدیکی شمال شهر دامغان روز یکشنبه مثل همیشه در تونل‌های مختلف مشغول کار بودند که حدود ساعت ۱۹ و۳۰ دقیقه عصر و هنگام تعطیلی کار، یکباره صدای انفجار و گردوخاک از داخل تونل رزمجاه بلند شد. کارگران داخل محوطه که می‌دانستند چه اتفاق هولناکی ممکن است افتاده باشد، سریع درخواست کمک کرده و نیروهای امدادی را با خبر کردند. دقایقی بعد نور قرمز و آبی خودروهای امدادی، محوطه ورودی تونل رزمجاه را روشن کرد. کسی نمی‌دانست داخل تونل ۷۰۰ متری چه خبر است و چه اتفاق هولناکی رخ داده. در همان لحظات اولیه چند کارگر که در ورودی تونل دچار گاز گرفتگی و آسیب جزئی شده بودند با کمک امدادگران هلال‌احمر و اورژانس مداوا شدند. همزمان تیم‌های امداد و جست‌وجوی معدن البرز شرقی به محل حادثه رسیدند.
بررسی‌های اولیه حاکی از آن بود که گاز متان بیش از حد مجاز شده و با انفجار گاز بخشی از معدن ریزش کرده و کارگران داخل تونل گرفتار شده‌اند.تیم‌های جست‌وجوی معدن با توجه به حجم آوار تصمیم گرفتند از دو سمت تونل وارد شوند اما به دلیل حجم بالای گاز در داخل تونل ابتدا گاز را خارج کرده و بعد جست‌وجو را آغاز کردند. در بیرون تونل هم با آمارگیری از کارگران مشخص شد شش نفر در داخل معدن گرفتار شده‌اند.با تاریکی هوا و رسیدن عقربه‌ها روی ساعت ۲۳ و ۳۰ دقیقه مشخص شد همه کارگران جان‌شان را از دست داده و کسی در داخل تونل زنده نمانده است. به همین دلیل تلاش‌ها برای یافتن پیکر کشته‌شدگان ادامه یافت شد.سرانجام ساعت ۵ صبح نیروهای جست وجوی معدن توانستند به محل اصلی ریزش در عمق ۳۰۰ متری برسند و اجساد کشته‌شدگان را پیدا و به بیرون از تونل منتقل کنند. در این حادثه سه کارگر، دو راننده لوکوموتیو و کارگر بونکر جان خود را از دست دادند.
اسامی کشته‌شدگان این حادثه بهروز افروز، قربانعلی کمال، حسین غزائیان، حمید ایزدی، ابوالفضل غنایی و محمد نعیمی‌صفت است که اهل دامغان و شاهرود بودند.
کارگران چه می‌گویند؟
یکی از کارگران معدن که چند سالی است در این معدن مشغول کار است و تمام حوادث معدن را به یاد دارد، می‌گوید: تا یادم می‌آید این معدن همیشه خطرناک بوده و هر زمان در یکی از تونل‌های این معدن بزرگ اتفاقی می‌افتد،مسئولان به اینجا آمده دستور بستن تونل و بررسی حادثه را صادر می‌کنند و می‌روند. کارفرما هم چند روز بعد دستور بازگشایی تونل و ادامه کار را می‌گیرد. چرا مسئولان و بازرسان اداره کار هیچ نظارتی روی هوادهی تونل، دستگاه‌های گازسنج و ایمنی تونل‌ها انجام نمی‌دهند.
یکی دیگر از کارگران که از مرگ شش همکارش شوکه شده است، می‌گوید: بیرون تونل بودم که صدای مهیبی آمد. قصد داشتم به داخل تونل بروم اما امکانش نبود. می‌دانستم همکاران زیر آوار گرفتار شده‌اند. تا صبح جلوی ورودی معدن بودیم که با روشن شدن هوا جسدها خارج شد. گاز به وسیله کیسه‌هایی که حالت گونی پلاستیکی دارند از داخل معدن خارج می‌شود که استاندارد نیست. کجای دنیا این‌گونه گاز را خارج می‌کنند که با کوچک‌ترین جرقه‌ای معدن دچار انفجار و ریزش شود.
حضور ۲ وزیر در محل حادثه
صبح دیروز صولت مرتضوی، وزیر کار با حضور در محل حادثه با کارگران دیدار و در جریان جزئیات حادثه قرار گرفت.مرتضوی در ادامه در جمع خبرنگاران گفت: این حادثه به‌دلیل افزایش گاز متان رخ داده است. با توجه به این‌که گاز داخل تونل بسیار زیاد بود، نیروهای امدادی ساعت ۳ بامداد بعد از تخلیه گاز وارد تونل شدند و مشخص شد هر شش کارگر جان خود را از دست داده‌اند. برخی از خبرها می‌گویند غلظت گاز منوکسیدکربن بالغ بر ۹۰۰ بوده که حد مجاز آن ۳۵ است. کارشناسان مدعی هستند حدود ۲۰ دقیقه قبل از حادثه کارشناسان فنی در محل حضور داشته و در آزمایش‌هایی که انجام داده‌اند میزان گاز موجود بسیار طبیعی بوده و پیش‌بینی این اتفاق را نداشتند.
وزیر کشور هم پس از بازدید از محل حادثه گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد این حادثه در زمان تعطیل شدن و خروج کارگران از تونل‌ها رخ داده است. در شرایطی که یک حفره گاز محبوس شده میان لایه‌های سنگی باز شده بود؛ این تونل بر اثر جرقه منفجر شد.
تعطیلی معدن
رئیس‌کل دادگستری استان سمنان هم با دستور ویژه به مسئولان قضایی دامغان برای پیگیری حادثه گفت: «از ادامه فعالیت معدن جلوگیری شد تا پس از بررسی استانداردسازی و رعایت نکات ایمنی و همچنین شناسایی مقصران و معرفی به مراجع قانونی تحت نظر قضایی قرار بگیرند.»
هتریک حوادث مرگبار
معدن زغال‌سنگ طزره که زیرمجموعه شرکت البرز شرقی در اطراف شهر دامغان است با خطر و مرگ عجین شده است. این معدن هر چند سال یک‌بار دچار حادثه شده و جان کارگرانش را می‌گیرد.
اردیبهشت سال ۹۶ به علت تجمع گاز متان در تونل رزمجای غربی مهندس جوان این معدن جانش را از دست داد. بررسی‌ها نشان می‌داد نقص فنی باعث شده گاز متان از داخل تونل خارج نشده و مهندس ۳۶ ساله پس از ورود به تونل دچار گاز گرفتگی شده و جانش را از دست بدهد. اردیبهشت سال ۱۴۰۰ هم دو کارگر جوان در تونل شماره ۴۲ معدن مشغول کار بودند که به یکباره بخشی از تونل ریزش کرد و کارگران زیر خروارها خاک مدفون شدند و هیچ خبری از کارگران نبود. سرانجام بعد از شش روز جست‌وجو پیکرهای دو کارگر از زیر آوار پیدا و به بیرون منتقل شد. بعد از این حادثه کارگران مقابل اداره کار و دفتر معدن جمع شده و خواستار رسیدگی به وضعیت دستمزد و ایمنی خود شدند.
روایت بخشدار از حادثه
همهمه زیادی در روستای طزره دیده می‌شود. شب حادثه و در حالی‌که روستا در سکوتی همیشگی و آرام فرو رفته بود، ۲۱ نفر از معدنچیان در معدن مشغول کار بودند. با نزدیک شدن عقربه‌ها به حوالی ساعت ۲۰ شب، ناگهان انفجار مهیبی در معدن رخ داد. آن‌طورکه مجید صیدی، دهیار روستا به جام‌جم توضیح می‌دهد، پس از وقوع حادثه فرماندار با او تماس‌گرفت و گفت خود را به سرعت به محل حادثه برساند. از ۲۱ معدنچی فعال، شش معدنچی داخل معدن و ۱۵ نفر دیگر حوالی آن بودند: «زمانی‌که انفجار رخ داد، ما هیچ صدایی نشنیدیم، زیرا انفجار در عمق معدن رخ داده بود. وقتی به معدن رسیدم، امدادگران را دیدم که مشغول بیرون‌کشیدن مصدومان حادثه بودند. برخی از مصدومان به بهداری شرکت انتقال داده شده یا به صورت سرپایی درمان شدند اما جراحت هیچ‌کدام آن‌قدر جدی نبود که لازم باشد به بیمارستان منتقل شوند. مردم هم به محض اطلاع از حادثه خودشان را به معدن رساندند اما چون عملیات امداد و نجات تخصصی بود، دستگاه‌ها اجازه ورود مردم به منطقه عملیات را ندادند.»
او ادامه می‌دهد: «متاسفانه ما در این حادثه شش معدنچی را از دست دادیم که اغلب آنها اهل روستاهای دیباج، تویه و نقاط دیگر مانند شاهرود بودند و بین ۳۸ تا ۵۰ سال داشتند.»
٤٧٢٣٦