تقویت حافظه با مکمل ها؛ نقش مولتی ویتامین در عملکرد مغز

در دنیای پرشتاب امروز، بسیاری از افراد برای جبران کمبودهای تغذیه ای به مکمل ها و مولتی ویتامین ها روی می آورند. اما سؤال اصلی این است: آیا مصرف روزانه مولتی ویتامین واقعاً می تواند برای مغز و حافظه مفید باشد؟ پژوهش های اخیر نشان می دهد که پاسخ ممکن است مثبت باشد، هرچند با نکاتی که نباید نادیده گرفته شوند.

تأثیر مولتی ویتامین بر عملکرد مغز و حافظه

پژوهش های جدید نشان داده اند که مولتی ویتامین ها می توانند نقش قابل توجهی در بهبود سلامت شناختی، تمرکز و حافظه داشته باشند.

در یکی از مطالعات بزرگ که توسط محققان دانشگاه هاروارد انجام شد، بیش از سه هزار بزرگسال بالای ۶۰ سال به مدت سه سال تحت بررسی قرار گرفتند. شرکت کنندگان به دو گروه تقسیم شدند: گروه اول روزانه یک قرص مولتی ویتامین استاندارد (Centrum Silver) مصرف می کرد و گروه دوم دارونما. نتایج نشان داد عملکرد شناختی و به ویژه حافظه اپیزودیک در گروه مصرف کننده مولتی ویتامین به شکل قابل ملاحظه ای بهبود یافته است.

حافظه اپیزودیک همان توانایی ذهنی ما برای یادآوری تجربیات روزمره است، از جمله اینکه دیروز چه کسی را ملاقات کرده ایم یا کلیدها را کجا گذاشته ایم. محققان توضیح می دهند که ویتامین های گروه B، ویتامین D و آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین C و E ممکن است از طریق کاهش التهاب و بهبود عملکرد سلول های عصبی در این بهبود نقش داشته باشند.

جالب اینجاست که این یافته ها با نتایج مشابه از دانشگاه کلمبیا و مؤسسه ملی سلامت آمریکا نیز همخوانی دارد. در آن مطالعات، مصرف منظم مولتی ویتامین باعث کند شدن روند کاهش حافظه ناشی از افزایش سن شد.

چرا مولتی ویتامین ها می توانند برای مغز مفید باشند؟

مغز برای عملکرد صحیح به مجموعه ای از ریزمغذی ها نیاز دارد. ویتامین ها و مواد معدنی مانند آهن، روی، ویتامین B12، D و فولات، نقش حیاتی در تولید انتقال دهنده های عصبی و حفاظت از سلول های مغزی دارند. وقتی بدن دچار کمبود این مواد شود، فرآیندهای عصبی کند یا مختل می شوند.

با این حال، پژوهشگران تأکید می کنند که اثر مولتی ویتامین ها در همه افراد یکسان نیست. ژنتیک، سبک زندگی، رژیم غذایی، میزان فعالیت بدنی و حتی خواب شبانه می تواند تعیین کند که بدن تا چه اندازه از مکمل ها سود می برد. به همین دلیل است که مصرف مولتی ویتامین باید با مشورت پزشک و بر اساس نیازهای فردی انجام شود، نه صرفاً به صورت عمومی و بی هدف.

نکاتی که باید پیش از مصرف مولتی ویتامین بدانید

پیش از خرید و مصرف هر نوع مکمل، درک چند نکته کلیدی اهمیت زیادی دارد.

مولتی ویتامین ها برخلاف داروهای تجویزی، معمولاً تحت نظارت مستقیم سازمان های دارویی مانند FDA قرار ندارند. به عبارت دیگر، تضمینی وجود ندارد که هر محصولی دقیقاً همان ترکیباتی را داشته باشد که روی برچسبش نوشته شده است. بنابراین انتخاب برند معتبر با تأییدیه های بین المللی اهمیت زیادی دارد.

همچنین باید توجه داشت که بدن ما مواد مغذی را از منابع غذایی طبیعی بهتر جذب می کند. برای مثال، ویتامین C در میوه های تازه یا ویتامین D از نور خورشید و غذاهای دریایی، معمولاً اثربخش تر از مکمل های مصنوعی است. پزشکان تأکید دارند که هیچ قرصی نمی تواند جایگزین رژیم غذایی سالم، خواب کافی و فعالیت بدنی شود.

خطرات احتمالی مصرف بیش از حد مولتی ویتامین

در حالی که مصرف مولتی ویتامین استاندارد برای بیشتر افراد ایمن است، مصرف بیش از حد برخی ویتامین ها می تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. ویتامین های محلول در چربی مانند A، D، E و K در بدن ذخیره می شوند و در صورت مصرف زیاد، می توانند باعث مسمومیت شوند. برای مثال، ویتامین A بیش از حد ممکن است منجر به آسیب کبدی یا مشکلات بینایی شود.

متخصصان تغذیه هشدار می دهند که افراد نباید چند مکمل مختلف را هم زمان مصرف کنند، مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد. ترکیب ناخواسته ویتامین ها و مواد معدنی می تواند موجب تداخل در جذب یا حتی آسیب به کلیه ها شود.

توصیه های متخصصان برای استفاده ایمن از مولتی ویتامین

اگر تصمیم به مصرف مولتی ویتامین دارید، نکات زیر می تواند به انتخاب بهتر کمک کند:

• حتماً برندهایی را انتخاب کنید که توسط آزمایشگاه های مستقل از نظر خلوص و ترکیبات آزمایش شده اند.
• مکمل هایی را تهیه کنید که دوز روزانه آن ها نزدیک به میزان توصیه شده جهانی باشد (نه بسیار بالاتر).
• در صورت داشتن بیماری های زمینه ای یا مصرف داروهای خاص، پیش از مصرف با پزشک مشورت کنید.
• مصرف مولتی ویتامین را همراه با وعده غذایی انجام دهید تا جذب آن بهبود یابد.

تحقیقات جدید همچنین پیشنهاد می کنند که سالمندان، به ویژه افرادی که دچار کم اشتهایی یا مشکلات گوارشی هستند، می توانند از مولتی ویتامین ها بیشتر بهره مند شوند، زیرا احتمال کمبود مواد ضروری در بدن آن ها بالاتر است.